Professor Gijsbert Vonk leidt onderzoek sociale wetten
Gijsbert Vonk, hoogleraar sociaalzekerheidsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, gaat het onderzoek leiden naar de uitvoering van sociale wetten in Enschede. Gisteravond werd hij door de Enschedese gemeenteraad aangesteld als voorzitter van een tijdelijke onderzoekscommissie.
Behalve Vonk is ook Jan Dirk Pruim aangesteld als lid van de driekoppige onderzoekscommissie maatwerk uitvoering sociaal domein, zoals de club formeel heet. Pruim is griffier van de gemeenteraad in Almere en brengt bestuurlijke ervaring in. Een derde lid van de commissie moet nog worden aangezocht.
De onderzoeksvraag
De naam zegt het al: de commissie moet gaan onderzoeken hoeveel ruimte de verschillende sociale wetten bieden om maatwerk te leveren èn in hoeverre de gemeente die ruimte ook daadwerkelijk benut. Een brandbrief van het Diaconaal Platform Enschede, maar ook een jarenlange discussie over streng lokaal beleid, leidden tot een serie debatten in de Enschedese gemeenteraad. De raad besloot eerder dit jaar dat er een onafhankelijk onderzoek moest komen naar de uitvoering van die wetten in de stad.
Sociale wetten
Met ‘sociale wetten’ worden in dit geval met name de Participatiewet (bijstand), de Wmo (hulp in de huishouding, hulpmiddelen) en de Wet op de Jeugdzorg bedoeld. Deze wetten vormen het zogenaamde sociale vangnet, bedoeld voor mensen die al dan niet tijdelijk ondersteuning van de overheid nodig hebben.
Vonk ziet zijn opdracht wat opener, zei hij in 1Twente Vandaag. “Ga nou eens kijken naar hoe het zit met die uitvoering en met de menselijke maat en de dienstverlening in dat sociaal domein.”
Terug- of vooruitkijken
Er is de gemeente veel aan gelegen om vooral te kijken naar de huidige praktijk en handvatten aangereikt te krijgen om het in de toekomst nog beter te gaan doen. Een aantal raadsfracties en maatschappelijke partijen als dat Diaconaal Platform, maar ook Stichting Sociaal Hart bijvoorbeeld, wijzen ook naar het verleden. Veel inwoners, zo stellen zij, is onrecht aangedaan door een onnodig of zelfs onethisch strenge handhaving. Uitkeringen zijn stopgezet en teruggevorderd, kleine vergissingen leidden tot kortingen en boetes, mensen kregen het stempel fraudeur en kwamen in financiële problemen.
Met het instellen van de commissie maatwerk koerst de raad op een onderzoek dat aantoont waar het niet gaat zoals zou kunnen en hoe het in de toekomst beter kan. Daarmee sluit het onderzoek aan op de koers die het nu zittende college voor ogen staat: uitgaan van wat inwoners nodig hebben (maatwerk) en van vertrouwen, in plaats van wantrouwen. Wethouder Arjan Kampman heeft zich in de afgelopen jaren sterk gemaakt voor een meer menselijke en warmere uitvoerig van de bijstand. De meningen over de vraag in hoeverre hij daar in is geslaagd zijn verdeeld.
Tien weken onderzoek
De onderzoekscommissie is meteen van start gegaan. Het is bedoeling dat er binnen tien weken - voor het zomerreces - een rapport met aanbevelingen voor de gemeenteraad ligt. Dat is ambitieus. Om die reden is die termijn niet in beton gegoten: als goed onderzoek meer tijd zou vergen, dan moet die tijd ook gegeven worden, zo stelde de raad, die anoniem instemde met dit onderzoek. Eerste stap is die zoektocht naar een derde commissielid. Vonk wil aansluitend met zijn onderzoekscollega’s de vervolgstappen definiëren.
Vonk zelf ziet in elk geval een eerste periode van verkennen en informatie verzamelen voor zich, die tot en met mei gaat duren. Dat betekent dat de commissie gesprekken gaat voeren met alle betrokken partijen: inwoners, belangengroepen, ambtenaren, wethouders, raadsleden en journalisten. Daarna wordt al die verzamelde informatie geanalyseerd en trekt de commissie conclusies en doet aanbevelingen.
Gerelateerd
