Hengelose raad bespreekt Zomernota: afval, zorg en betaalbaarheid domineren het debat

In de week voorafgaande aan de behandeling van de Zomernota in de laatste gemeenteraadsvergadering voor het reces werden in een politieke markt de kaarten geschud. De verschillende partijen lieten duidelijk merken hoe zij denken over onder meer het afvalbeleid, de betaalbaarheid van voorzieningen en sociale thema’s.

In Hengelo kan nog geïnvesteerd worden, maar B en W waarschuwt dat de ruimte daarvoor snel kleiner wordt door onzekerheden over slinkende rijksbijdragen en stijgende kosten. “Investeren wordt een steeds grotere uitdaging. We blijven koers houden. We hoeven nog geen keuzes te maken die direct ten koste gaan van de leefbaarheid.”

Bezorgdheid

Toch klinkt bij meerdere partijen wel enige bezorgdheid over de keuzes die zijn gemaakt of juist over de keuzes die niet zijn genomen. In de politieke markt kreeg iedere fractie woensdag de kans om zijn of haar zegje te doen. Dat iedere partij daarbij inzoomde op de eigen stokpaardjes was natuurlijk geen verrassing. Toch werden de meeste kaarten nog tegen de borst gehouden. Woensdag 9 juli wordt de Zomernota besproken in de gemeenteraadsvergadering; dan zullen alle kaarten wél op tafel komen, met de nodige amendementen en moties.

Zorgvuldig dichtgetimmerd

SP-raadslid Hugo Koetsveld hekelt tijdens de politieke markt dat de raad en inwoners nauwelijks betrokken waren bij het opstellen van de Zomernota. “Deze Zomernota is zorgvuldig dichtgetimmerd door dit college. De raad heeft er eigenlijk pas onlangs kennis van kunnen nemen, laat staan dat inwoners hier nauw bij betrokken zijn geweest.”

Koetsveld verwijt het college dat het niet - zoals direct na de formatie toegezegd - met de raad en de inwoners is opgetrokken bij het maken van beleid: “Het college zegt dat keuzes nog niet ten koste gaan van de leefbaarheid, maar dat klopt niet. Er staan nog steeds forse bezuinigingen gepland. Dat moeten we niet vergeten.” Hij doelt daarmee met name op ingrepen in het sociaal domein.

Marktconforme huur

De SP spreekt ook haar zorgen uit over het marktconform verhuren van gemeentelijk vastgoed aan verenigingen. Dit zou volgens Koetsveld leiden tot onbetaalbare huren voor maatschappelijke organisaties, zoals Stichting Woon- en Werkruimte voor Kunstenaars (SWWK), die atelierruimte verhuurt aan beeldend kunstenaars. "Dit staat wat ons betreft haaks op het idee voor een goede sociale basis en een goed voorzieningenniveau. Waarom houdt de gemeente hier zo sterk aan vast?" De SP kondigt aan woensdag met een motie te komen om onderscheid te maken tussen maatschappelijk en commercieel gebruik.

Als het gaat om participatie door inwoners neemt één inwoner van de gelegenheid gebruik om in te spreken. Eddy van Essen, die zich al jarenlang vastbijt in het afvaldossier, krijgt vijf minuten de tijd om zijn zegje te doen. De zichzelf 'adviseur circulaire economie' noemende Hengeloër hekelt het huidige beleid, dat volgens hem logischerwijze leidt tot dumpingen, meer zwerfafval en hogere kosten voor inwoners.

Van Essen noemt het systeem oneerlijk ('sterke bewoners proppen meer afval in dezelfde trommel'), wijst op het negeren van burgerparticipatie en betitelt 'de telkens stijgende variabele tarieven' als 'politieke spelletjes over de rug van de inwoners.' Hij ziet een patroon van dure externe adviseurs, onhaalbare ‘quick wins’ en vindt dat het college onderzoeksresultaten en vroege waarschuwingen in de wind slaat: “Gemeente Hengelo blijft trekken aan het dode afvalpaard."

Stijgende afvalstoffenheffing

Het afvalbeleid en de stijgende afvalstoffenheffing komen in de politieke markt veelvuldig ter sprake, onder meer door Glenn Dedecker, raadslid van Lokaal Hengelo Anders. Zijn conclusie is glashelder: “Onze inwoners krijgen minder service en betalen meer. Een stijging van 6% op het vaste en 10% op het variabele tarief, terwijl het aantal aanbiedingen juist afneemt.” Dedecker noemt het beleid 'zwalkend en zonder visie' en kondigt een motie aan om het dividend van afvalverwerker Twence te gebruiken om de tarieven te verlagen.

Ook de PVV en ProHengelo zijn fel als het gaat om het huidige afvalbeleid in de stad. PVV’er Jorrit Griesen: “De inzameling van pmd lijkt niet te werken. Zakken blijven staan, bakken zijn overvol en de frustratie groeit. Stop met die bronscheiding, kies voor nascheiding. Het is goedkoper, efficiënter en voorkomt rommel."

'Totaal mislukt experiment'

ProHengelo-raadslid Frank Peters spreekt over 'een totaal mislukt experiment', dat de stad in tien maanden 1,5 miljoen euro heeft gekost en heeft veranderd in een vuilnisbelt. “In de oude situatie waren we een miljoen kwijt aan kosten."

Schone stad

Als het om afval gaat, wil de VVD 'een begrijpelijk beleid dat zich vertaalt naar een systeem dat voordeliger is voor inwoners'. “Het moet ook een schone stad opleveren”, zegt raadslid Mitchell Boers. Hengelose Burgers denkt dat er voor het afvalprobleem in de stad maar één oplossing is: ondergrondse containers op loopafstand. “Plaats veel meer containers, niet alleen voor restafval, maar ook voor ander afval, en schaf Diftar af,” aldus Herbert Capelle.

Daals houdt vertrouwen

BurgerBelangen, die als coalitiepartij verantwoordelijk is voor uitvoeren van het afvalbeleid in Hengelo, gaat ervan uit dat er alles aan wordt gedaan om de rotzooi op straat tot een minimum te beperken. BurgerBelangen-voorman Han Daals zegt uit te kijken naar voorstellen over de wijze van afvalinzameling, die in oktober besproken worden.

Daals prijst de financieel gezonde huishouding die Hengelo erop nahoudt: “We zien dat het college financieel scherper aan de wind is gaan zeilen, waardoor het meerjarenperspectief er gezien de omstandigheden redelijk uitziet. Er zijn buurgemeenten, die andere keuzes moeten maken in hun leefomgeving. Daar blijven wij van verschoond.”

Betaalbaarheid

Naast afval staat ook de betaalbaarheid (ofwel: bestaanszekerheid) voor inwoners centraal: de SP, GroenLinks en VVD vragen aandacht voor huurders met lage inkomens, die door gestegen woonlasten extra onder druk staan. GroenLinks wijst op trage verduurzaming van huurwoningen en het risico dat lage inkomens hierdoor niet profiteren van energiebesparing.

De VVD stelt trots te zijn dat de hondenbelasting is afgeschaft, zonder dat andere belastingen zijn verhoogd, maar vraagt het college wel oog te houden voor de lasten van huurders. SP’er Koetsveld: “Heeft het college nagedacht over een vorm van compensatie voor huurders met een kleinere beurs?”

De PvdA zegt blij te zijn met ontwikkelingen op het gebied van woningbouw: “Er wordt gebouwd naar behoefte en aan betaalbare woningen. We zijn blij met de starterslening en de kopersbescherming. Maatregelen die starters echt vooruit helpen”, aldus Nicolien Boekhoudt.

Behoud van talenten

Raadslid Mitchell Boers van de VVD ziet een Zomernota met veel ambitie en grote plannen, die nodig zijn voor het behoud van talent. “We moeten doorgaan met het versterken van de samenwerking tussen de drie grote steden. Juist deze samenwerking zorgt ervoor dat Twente in de toekomst, en daarmee ook Hengelo, een aantrekkelijke regio blijft om te wonen, werken en leven.”

Cliëntenraad WMO en Minima

Stevige kritiek is er van de SP op het besluit om de cliëntenraad WMO en Minima op te heffen en op te laten gaan in de zogenoemde participatiemix. “De cliëntenraad voelde zich totaal niet serieus genomen in het gesprek waarin dat werd meegedeeld. Zij doen hun werk naar tevredenheid van hun achterban. Het is niet acceptabel dat zo wordt omgegaan met vrijwilligers die zich inzetten voor het algemeen belang”, fulmineert Hugo Koetsveld.

In reactie legt wethouder Marie-José Luttikholt uit dat er gesprekken zijn met de cliëntenraad over de rol en taken van het adviesorgaan. Ze geeft aan daar zelf een positief gevoel over te hebben, maar erkent dat de gesprekken soms niet makkelijk zijn: “We gaan daar in september mee verder en ik ben blij dat we in gesprek zijn.”

Netcongestie

D66, ChristenUnie en GroenLinks vragen aandacht voor de problemen door netcongestie, waardoor nieuwbouwwoningen niet tijdig kunnen worden aangesloten op het elektriciteitsnet. Het probleem is aktueel nu aanstaande bewoners van De Nijverheid nog maanden moeten wachten op water, stroom en wifi, terwijl hun woning voor de rest af is.

'Buurtbatterijen?'

CU-raadslid Herman Groeneveld vraagt het college of slimme combinaties, zoals transformatorhuizen met buurtbatterijen, kunnen helpen. D66-vertegenwoordiger Sven Koornstra prijst het duurzame beleid: “Hengelo is een voorloper in Twente als het gaat om duurzaamheid. Nu Zonneveld Boeldershoek in gebruik is, kijken we al naar de volgende stap: windenergie.”

Wethouder Bruggink geeft aan dat de netcongestie zijn volle aandacht heeft: “We willen eerst antwoord op de vraag waar we staan in die netcongestieproblematiek en of daar meer aan moet gebeuren dan in de Zomernota is voorgesteld.”

Meerdere partijen, waaronder ChristenUnie, CDA en ProHengelo, uiten zorgen over de aanhoudende tekorten bij Oyfo. Herman Groeneveld vraagt zich af of niet eerst de basis op orde zijn, voordat de gemeente helpt om Oyfo steviger te positioneren? "Hoe realistisch is het dat er daadwerkelijk na de zomer een sluitend plan ligt?”

Herbert Capelle van Hengelose Burgers noemt de huisvestingskosten van Oyfo 'een molensteen om de nek van de gemeente'. “Dit erfgoed waar Oyfo nu gevestigd is, hadden we destijds zelf kunnen kopen voor een appel en een ei.”

Niet-sluitende begroting

Wethouder Marie-José Luttikholt geeft in antwoord hierop aan dat Oyfo al een paar jaar een niet-sluitende begroting heeft en dat het allemaal minder makkelijk gaat dan gedacht na de fusie tussen de muziekschool, Crea en techniekmuseum Heim. “We zijn nu met hen aan het kijken hoe je bijvoorbeeld muzieklessen, die heel belangrijk zijn, zo kunt organiseren dat elk kind les kan krijgen, maar dat het ook financieel haalbaar is.” Oyfo moet vanaf 2026 een sluitende begroting gaan aanleveren.

Raadslid Christian Benerink van de PVV kaart het volgens hen vermaledijde warmtenet aan: “Nog altijd is de PVV van mening dat het er niet moet komen. Een monopolie en de wetenschap afhankelijk te zijn van één aanbieder vinden mensen zorgwekkend. Daarnaast is een wijkuitvoeringsplan, met daarin een kostenraming nog niet aan de bewoners gepresenteerd.”

Wethouder Bruggink zegt dat er aan het einde van het jaar een wijkuitvoeringsplan voor de Wilderinkshoek moet liggen. “Dit moet dan wel een plan zijn dat echt perspectief biedt aan inwoners en duidelijk maakt wat de betaalbaarheid is.”

PvdA-fractievoorzitter Nicolien Boekhoudt haalt het transformatieplan Sociaal Domein aan, dat in volle gang is en ervoor moet zorgen dat inwoners ook in de toekomst kunnen rekenen op passende zorg. “We staan als fractie achter deze beweging, maar net als heel veel Hengeloërs vinden wij dit ook gewoon heel spannend. We horen wisselende signalen: van mensen die positief zijn tot inwoners die zich afvragen of ze straks nog wel passende hulp krijgen.” Ze wil graag van het college horen hoe het zit met de voortgang.

Jeugdzorg

Boekhoudt wijst erop dat vanaf 2028 het tekort in de jeugdzorg met 1,4 miljoen daalt door een eigen bijdrage, die deze vaak kwetsbare gezinnen zelf moeten betalen. Een idee van het Rijk waar Boekhoudt geen goed woord voor over heef: “Alsof we zeggen: ‘Eigen schuld, dikke bult. Zoek het maar uit.’ Het wordt tijd dat het Rijk met echte oplossingen komt.”

GroenLinks-raadslid Elske Mooiman zegt blij te zijn met het mobiliteitsplan, waarin ook het stalen ros uitgebreid aan bod komt: “De fiets is misschien niet werkelijk de oplossing voor alles, maar wel vaak het betere alternatief. Dus wat ons betreft mag de ambitie om in 2040 vijftig procent fietsgebruik te realiseren best nog een tikje omhoog.”

Verenigingen en vrijwilligers

Mooiman zegt blij te zijn met extra budget voor buurtverenigingen en culturele instellingen om programma’s voor jongeren in kwetsbare wijken op te zetten. “Want dat is precies waar cultuur, sport en het werken aan een mooiere samenleving samenkomen.”

Morskieft heeft zorgen over de sociale veiligheid van jongeren: “Ontwikkelingen in sociale media en het gebruik van AI maken dat onze jongeren op steeds jongere leeftijd met zaken worden geconfronteerd die je liever niet zou zien. Een veilige sociale omgeving thuis, op school en bij verenigingen vormt de basis voor een goede start. Binnen onze wijkgerichte aanpak is hier veel aandacht voor. Partijen als Wijkracht en Skills jongerenwerk spelen hierin een grote rol.”

Ravijnjaar

Hoewel in de politieke markt raadsleden opmerken dat het ravijnjaar wel mee lijkt te vallen, geeft wethouder financiën Hanneke Steen een duidelijke waarschuwing dat er wel degelijk risico's zijn: “Het komt er echt aan en het betreft meerdere jaren. We gaan het merken, ook al zijn we nu aardig ‘in control’ om het te kunnen beteugelen. We kunnen op koers blijven, maar dat betekent niet dat er niets aan de hand is.”