‘Er hoeft er maar één te beginnen', een Hengelose oorlogsfilm voor de jeugd

Stork

De April-meistaking begon op 29 april 1943 in Hengelo bij de machinefabriek Stork en spreidde zich in de dagen erna uit over grote delen van Nederland. Zo'n 200.000 tot 500.00 mensen legden het werk neer. De staking heeft vier dagen geduurd. De organisatoren van de herdenking van deze staking vinden dat deze daad van verzet minstens zoveel aandacht verdient als de veel bekendere Februaristaking van 1941, die in Amsterdam begon en beperkt bleef tot een deel van de randstad.

Herdenkingsactiviteiten

Overal in het land zijn er dit voorjaar herdenkingsactiviteiten en evenementen gepland. De première van de film van Barst is een van de eerste. Regisseur Rinus Morsink vertelt: “Vorig jaar februari werd ik uitgenodigd voor een vergadering. Op dat moment wist ik niet waar die bijeenkomst over ging. Er waren verschillende mensen uit Twente, die wat deden met kunst. We kregen eerst een lezing over de April-meistaking. Daarna kwam de oproep om er wat mee te doen. Iedereen was vrij om zelf te bedenken wat, maar bij mij lag iets met de jeugd wel voor de hand. Ik dacht meteen: ik ga een film maken!”

Jongeren

“Als je het woord staking hoort, denk je meteen aan ouderen en niet aan kinderen. Toen bleek echter dat deze staking wel degelijk veel impact op de jeugd heeft gehad. Zo waren er ook veel relatief jonge slachtoffers. 10 jaar was het jongste slachtoffer. Het is onvoorstelbaar. Hij is op straat doodgeschoten”, vertelt Morsink.

Heftige film

Het is een heftige film geworden, vertelt Morsink: "Ik heb de gebeurtenissen niet verzacht. De Duitsers mochten je zomaar doodschieten. Maakte niet uit of je een volwassene of een kind was. Het is hartverscheurend. Daarom is het juist zo belangrijk dat ze dit zien. Geschiedenis is zo belangrijk. Je leert waar je staat en ontdekt je plek in de wereld. Je kan er ook lessen uit halen, die vandaag nog steeds relevant zijn. We zouden ondertussen van de geschiedenis moeten hebben geleerd, maar vandaag de dag is oorlog nog steeds een realiteit.”

Schoolmeester

De Hengeloër deed veel research voor hij begon met filmen: "Ik heb veel gebaseerd op oude artikelen, maar dat was natuurlijk geen lopend verhaal. Die artikelen waren losse flodders. Ik heb ervoor gekozen om het verhaal te vertellen vanuit het oogpunt van een basisschoolleraar anno nu. Hij gaat met zijn klas naar het monument van de April-meistaking in Hengelo."

Dat monument is een tekst gegraveerd in staal, te vinden in het straatwerk achter het station. Morsink: "Er staat: 'Er hoeft er maar één te beginnen'. Dat is ook de titel van de film geworden. Dankzij die leraar en zijn klas horen we over de vreselijke voorvallen uit de oorlog en dan blikken we in zwart-wit terug. Op deze manier kunnen kinderen die de film kijken het ook relativeren.”

Wandeltocht

Voorafgaande aan de vertoning gaan de kinderen op stap. Ze beginnen bij het monument: "Ik wilde niet zomaar de film laten zien. Om ze bewust bezig te laten zijn met het verhaal moet je het in een kader plaatsen, vind ik. Een boekje dat ze vooraf krijgen zorgt dat ze alvast iets te weten komen over de staking en de achtergrond. De plekken waar ze langs lopen, zie je ook terug in de film. Die wordt vertoond in Techniekmuseum Oyfo. Na afloop is er ruimte voor een na bespreking.”