COA aan de zijlijn; Hengelo vangt als eerste gemeente van Nederland zelf haar asielzoekers op
Hengelo is de eerste gemeente in Nederland die de regie bijna volledig overneemt van het COA, waar het de opvang van asielzoekers betreft. Dat gebeurt op de locatie Hazenweg, waar asielzoekers en Oekraïners al jaren samenleven. Vanmorgen zetten burgemeester Schelberg en COA-bestuurder Kapteijns hun handtekening onder een 10-jarige overeenkomst en daarmee kunnen de voorbereidingen voor een grootschalige verbouwing beginnen. De oplevering is begin 2027 gepland.
Die verbouwing zal op z'n minst 1,5 jaar in beslag nemen, maar eerst moet de klus nog (Europees) aanbesteed worden. Het meeste werk gaat daarna zitten in het realiseren van keukens en toiletruimtes in elke vleugel en het op orde brengen van de klimaatbeheersing. Burgemeester Schelberg: "Het was al heel lang de wens van bewoners om zelf te kunnen koken. Dat kan straks. Dat is overigens ook een voorwaarde van het COA."
COA bekostigt en organiseert
In vrijwel alle Nederlandse gemeenten bekostigt en organiseert het COA de opvang, in Hengelo wordt dat vanaf nu anders. Hengelo krijgt van het COA een bedrag per bewoner en is daarmee in elk geval niet of nauwelijks duurder uit dan nu. Schelberg: "Plus we weten waar we als gemeente voor de komende tien jaar aan toe zijn. Dat geeft rust. Ja, daarmee mag je ons best feliciteren."
Voordelen
Eind vorig jaar vertelde Schelberg al tegen 1Twente waarom de opvang van asielzoekers en Oekraïners op één locatie louter voordelen biedt: "Op die manier kun je leegkomende kamers snel weer vullen. Daar kunnen immers Oekraïners in, maar ook asielzoekers. Ten tweede zien de bewoners zo met eigen ogen dat we iedereen gelijk behandelen en ten derde leren ze elkaar én de Nederlandse multiculturele samenleving zo beter kennen."
De 'Hazenweg' wordt de eerste zogeheten Duurzame Gemeentelijke Opvang (DGO) van Nederland, een opvanglocatie onder gemeentelijke regie. Hoewel de deal al enkele maanden in de maak was, was het volgens Schelberg nog altijd spannend: "We hadden het pand al gekocht, maar nog geen zekerheid of het doorging. We hebben aan het COA echter altijd een betrouwbare partner gehad. Daarom durfden we het aan."
In de nieuwe opzet draagt de gemeente zorg voor de dagelijkse opvang van maximaal 425 asielzoekers. In hetzelfde pand vangt de gemeente ook 563 Oekraïense vluchtelingen op. Er wordt nog gerekend hoeveel mensen er na de verbouwing precies gehuisvest kunnen worden. Volgens gemeentelijk projectleider Pepita de Rosario zijn dat er 'sowieso 900'. Dat zou betekenen dat er naast de 425 asielzoekers beduidend minder Oekraïners (475) onderdak kunnen vinden. "Maar dat kan dus meer worden als het bouwtechnisch gunstig uitpakt", laat De Rosario weten.
Stapsgewijze verhuizing
De Rosario laat tevens weten dat asielzoekers die nu nog aan de Havezatelaan of in het Van der Valkhotel verblijven stapsgewijs zullen verhuizen. "Steeds als een vleugel gereedkomt, zal dat mogelijk zijn." Bij Van der Valk kunnen nog tot 1 februari 2026 mensen worden opgevangen en met voormalige verzorgingshuis aan de Havezatelaan loopt het contract door tot september dit jaar. Die afspraken zullen dus verlengd moeten worden.
21.000.000 euro
Om een en ander te realiseren is 21 miljoen euro nodig. De raad heeft eerder al ingestemd met het beschikbaar stellen van 2.500.000 euro voor de aankoop van het pand. Daarnaast stelt het COA nu 15.512.500 euro beschikbaar en heeft de raad tenslotte het College van B en W gemachtigd om een kleine 3 miljoen op te nemen.
Schelberg: "We zijn voortdurend in gesprek met de omwonenden. Er ligt de afspraak dat nadat de asielzoekers vertrokken zijn de locatie opnieuw ontwikkeld gaat worden voor woningbouw." Schelberg is te spreken over de houding van deze omwonenden: "In het begin zou de huur voor 3 jaar zijn, maar dat werd 10 jaar. En er komt nog zeker een jaar bij. Er klonk echter nooit een wanklank. "
'Vernieuwende samenwerking'
COA-bestuurslid Joeri Kapteijns is blij met de deal: “Hengelo is al vele jaren een gemeente waar we op kunnen bouwen en die hiermee laat zien open te staan voor vernieuwende samenwerking. Een voorbeeld dat navolging verdient, want we willen graag van de dure noodopvang af en hebben behoefte aan voldoende stabiele asielopvang in het land."
COA blijft wettelijk eindverantwoordelijk
Hengelo zal de regie niet volledig in handen krijgen. Het COA is namelijk wettelijk eindverantwoordelijk voor elke asielzoeker in Nederland. Kapteijns: "Zo zijn ze verzekerd via ons. We zijn daarom ook niet helemaal uit beeld de komende 10 jaar, maar feit is wel dat we veel minder prominent aanwezig zijn in Hengelo."
Kapteijns en Schelberg zijn voorzichtig met het kiezen van hun woorden als het gaat om het beleid van minister Faber van Asiel en Migratie. Kapteijns: "Zij ziet het als haar taak om de instroom zoveel mogelijk te beperken. Wij zien het als onze taak om de mensen die hier binnenkomen zo goed mogelijk te begeleiden." Dat zijn verschillende zaken, volgens de bestuurder.
Minister Faber
Schelberg vindt dat de rol van de minister niet overschat moet worden: "Uiteindelijk begint het allemaal bij de gemeenten. Zij moeten de asielzoekers huisvesten." Eind vorig jaar voegde hij daar bij 1Twente nog aan toe: "Het staat een minister vrij om van alles te roepen, maar feit is dat we die 130.000 mensen in de opvang hebben. En dat zullen er de komende jaren niet minder worden."
Vanmiddag deed burgemeester Schelberg zijn verhaal bij 1Twente Vandaag:
Download onze app
