Deze elf Twentenaren doen een gooi naar een zetel in het Europees Parlement

In de studio van 1Twente Vandaag kwamen afgelopen week enkele EU-kandidaten uit Enschede en Hengelo langs voor een gesprek over hun politieke ambities. En het valt nog niet mee om deze onder de man te brengen, als de maatschappij drukker lijkt met de volgende rel rond Europapa-zanger Joost Klein dan met Europese verkiezingen.

Ingewikkelde besluitvorming

Het Europees Parlement is een lastig orgaan. Niet alleen vanwege de maar liefst 720 zetels die op dit moment verdeeld zijn over zeven verschillende politieke 'families' (wat is dan de invloed van een paar Nederlandse zetels?), maar ook over de besluitvorming op zichzelf. Het is namelijk moeilijk te stellen dat de gekozen parlementsleden de baas zijn, zoals een Tweede Kamer of een gemeenteraad in het Nederlandse politieke bestel.

Europarlementariërs hebben een beslissende stem over handelsverdragen en toetredingen van nieuwe lidstaten, maar zijn in sommige gevallen raadgever of mede-beslissend samen met de Raad van Europa, dat uit de regeringsleiders van de lidstaten bestaat. Zelf nieuwe voorstellen indienen is er niet bij: dat is voorbehouden aan de ongekozen Europese Commissie met op dit moment Ursula von der Leyen aan het roer.

Stem voor de grensregio

Dat is Europese politiek in een notendop, zonder in te gaan op andere ingewikkelde wetgevingsprocedures. Deze ver-van-je-bedshow maakt waarschijnlijk dat de animo voor de verkiezingen laag is. Bij de laatste verkiezingen, vijf jaar geleden, kwam slechts 42 procent van de Nederlandse stemgerechtigden naar de stembus. En dat percentage is nog hoog vergeleken met de verkiezingen daarvoor.

Lees verder onder de video

En dat is zonde, vindt bijvoorbeeld de Enschedese Judith Koop. Zelf studeert de 26-jarige European Studies en staat ze op de kieslijst van de ChristenUnie. De EU is bepalend in misschien wel de helft van wetgeving waarmee willekeurige Nederlanders elke dag te maken hebben. Zeker in de grensregio's is de invloed van de EU volgens Koop te merken.

"De Euregio is bijvoorbeeld het orgaan dat maakt dat we goed kunnen samenwerken over de grens en dat helpt om Europees geld te besteden." Een voorbeeld daarvan is de elektrificatie en doorontwikkeling van de treinverbinding Zwolle-Enschede-Münster. Koop vindt het belangrijk dat daarvoor aandacht is en blijft. "40 procent van de inwoners van de EU woont in een grensregio. Het is prima dat er aandacht is voor goede verbindingen in bijvoorbeeld de Randstad, maar kijk ook naar de grensregio's."

Minder marktwerking

In het Europees Parlement telt ChristenUnie op dit moment één zetel. Judith Koop staat op plek 12 van de kieslijst. Haar hoop is gevestigd op voorkeursstemmen, al is die kans realistisch gezien ook heel klein. Voor de Enschedese is het dus vooral van belang dat haar partij in het Europees Parlement komt, zodat zij als betrokken lid een directe lijn heeft met 'Brussel' voor zaken die belangrijk zijn in Twente.

Voor Vincent Mulder uit Hengelo is een zetel in het Europees Parlement héél ver weg. "En dat is ook waarom ik op plek 19 sta", zegt het SP-raadslid. De lokale politiek vindt hij veel te leuk, maar als het lot bepaalt dat hij naar Brussel moet, dan zal hij het doen. "Ik hoop op een aantal mensen die mijn naam kennen. Het is fijn als je op iemand kan stemmen die uit de regio komt."

Lees verder onder de video

Anders dan de ChristenUnie behoort de SP tot de eurokritische partijen. De Socialistische Partij is dan ook ondergebracht bij de groep Verenigd Links, waar onder meer het Ierse Sinn Fein in zit. "Heel veel partijen denken iets te kunnen halen op het gebied van de markt", wijst Mulder op bijvoorbeeld handelsverdragen en andere wetsvoorstellen. Maar volgens hem wordt dit in de politieke besluitvorming vooral gekaapt door lobbyisten van bedrijven. "Er gebeurt van alles om te zorgen dat het grootkapitaal aan zijn trekken komt." Het doel is wat hem betreft om de 'doorgeslagen marktwerking' zoals bij de aanbestedingen in het openbaar vervoer tegen te gaan.

Van binnen uithollen

En de markt en handel is misschien wel het enige waarin andere eurokritische partijen wél heil zien. Want behalve goede samenwerking komt er volgens Roy van Aalst niet veel goeds uit de EU. "Op het moment dat zo'n instituut landelijke regelgeving bepaalt, houdt het op", aldus de Hengeloër die op de tweede plek staat op de kieslijst van BVNL.

Een Nexit (Nederlandse uittreding uit de EU) is geen speerpunt van de partij, maar zou onderwerp moeten zijn van een referendum. "Zoveel mogelijk uithollen", is dan ook wat Van Aalst zou willen met de EU. "Met samenwerken is niets mis, maar je moet niet alles willen overdragen." Volgens hem is Nederland te veel gebonden aan Europese regelgeving rond asielbeleid, klimaat en stikstof.

Lees verder onder de video

Maar ook voor Van Aalst geldt: hoe groot is de kans dat hij in het Europees Parlement komt? In de Tweede Kamer heeft de partij van Wybren van Haga geen zetel bemachtigd. "Maar wij hebben wel de bekendste lijsttrekker", wijst hij op peilingen waarin Van Haga inderdaad als bekendste EU-kandidaat wordt gezien. Daar is de hoop op gevestigd. Van Aalst: "Wat ik in ieder geval niet wil is dat ik over vijftien jaar op de bank zit en denk: 'had ik toen maar iets gedaan'."

Twee Twentse lijsttrekkers

Twee Twentenaren kunnen gaan nadenken over een woonruimte in Brussel. Dat geldt zeker voor Sebastiaan Stöteler uit Almelo. Als lijsttrekker van de PVV kan het eigenlijk niet mis: hij gaat het Europees Parlement in. Zonde: in de verkiezingscampagne voorafgaand aan de verkiezingen kiest de Partij voor de Vrijheid ervoor om de voorzitter van haar Almelose raadsfractie niet in de schijnwerpers te zetten. De PVV, die jarenlang voor een Nexit pleitte, heeft dat standpunt nu overigens uit het verkiezingsprogramma gehaald.

Schijnwerpers zijn er wel voor een andere Twentse lijsttrekker van wie zijn partij midden in een kabinetsformatie zit: Sander Smit. De uit Goor afkomstige Smit wil voor de BoerBurgerBeweging het Europees Parlement in en is donderdag - op verkiezingsdag - te gast in 1Twente Vandaag.

Advocaat hoog op lijst NSC

En zo blijven er nog maar zes Twentse kandidaten op de Europese kieslijsten over. Bij Nieuw Sociaal Contract zijn dat er twee: Susan Faal-Takak (plek 6) en Reinout van Malenstein (plek 3). Faal-Takak is afkomstig uit Rijssen en was in een vorig politiek leven actief als Statenlid in Overijssel, voor het CDA. Van Malenstein is een onbekende naam, maar heeft een behoorlijk cv. Als advocaat werkte hij in het verleden op de Zuidas in Amsterdam, maar ook voor KienhuisHoving in Enschede. Hij vertrok later naar China om daar Europese klanten te vertegenwoordigen, maar verhuisde terug naar Enschede toen hij het bericht over zijn hoge positie op de NSC-kieslijst ontving.

Dan is er nog Sander Janssen, raadslid voor de VVD in Hengelo, die op de dertiende plek van de kieslijst van zijn partij staat. De laatste Twentse kandidaten staan op zogeheten 'onverkiesbare' plekken en zouden het dus echt van voorkeursstemmen moeten hebben. Het gaat om Stijn Hesselink uit Albergen (JA21, plek 9), Jan Noeverman uit Rijssen (SGP, plek 21) en Merel Muller uit Almelo (Partij voor de Dieren, plek 28).