In Depot: Megadrukte op Vliegveld Twente rond zeppelin-landing

Enschede verkeerde op het toppunt van haar glorietijd. Het geld in Nederland werd verdiend in Rotterdam en in Twente. Het was dan ook geen toeval dat de Graf Zeppelin, toen het grootste luchtschip ooit gebouwd, Enschede en Rotterdam aandeed. Een krap jaar daarvoor maakte de luchtreus al een rondvlucht boven Nederland, maar dit was de eerste keer dat hij landde.

Promotievluchten

Burgerluchtvaart stond nog in de kinderschoenen. De tijd van pionieren was allerminst voorbij. Propagandavluchten moesten investeerders en (rijke) passagiers lokken. Dat Enschede met het net geopende vliegveld daar volop aan meedeed, paste naadloos in die tijd en bij de status die de stad toen had.

Promotievluchten vanaf of naar Vliegveld Twente trokken steevast veel belangstelling, maar de komst van de Graf Zeppelin overtrof alles. Geen wonder: zelfs de grootste vliegtuigen van de huidige tijd zijn dwergen in vergelijking met de de grote luchtschepen van toen.

Het evenement - dat al met al nog geen uur duurde - trok ruim 82.000 betalende bezoekers. Uit Groningen en zelfs Frankrijk. En meer dan 6.000 automobielen - een krankzinnig aantal in een tijd dat het bezit van zo’n voertuig voor nog geen acht procent van de bevolking was weggelegd. Op de Lasondersingel ontstond een file van 15 kilometer.

‘Zeppelin-wafels’

De voor- en napret duurde dagen. Bakkers maakten ‘Zeppelin-wafels’, vernoemd naar de gezagvoerder van de Graf Zeppelin; er werd ‘originele Dr. Eckener-limonade’ gemaakt, naar de eigenaar van het bedrijf dat de zeppelins bouwde en ‘Lehmann-zonnebrillen’ voor de verkoop ingeslagen, genoemd naar de gezagvoerder van het luchtschip.

Studenten van de Hogere Textielschool weefden tafellakens en badhanddoeken met afbeeldingen van het luchtschip, rokende Enschedese schoorstenen en de stralen van de opkomende zon. Die laatste werden uitgedeeld aan de bemanning en passagiers van het luchtschip.

200 gymnasten

Vliegveld Twente - 800 meter lang en 800 meter breed - had geen voorzieningen voor de landing van een luchtschip. Of de ontvangst van tienduizenden mensen. In allerijl werden er tribunes gebouwd en vakken uitgezet, parkeerplaatsen ingericht en mensen geworven om de boel in goede banen te leiden: driehonderd ordebewakers, kaartverkopers en controleurs (met een speciaal gemaakte armband). Er kwamen wegafzettingen met kassa’s bij Steenfabriek Smulders, Hof Espelo en Frans op de Bult.

De Graf Zeppelin zelf stond al met al 40 minuten aan de grond, op zijn plaats gehouden door 200 gespierde gymnasten in witte broekjes. Hij landde om tien over acht en vertrok om tien voor negen. Met aan boord onder meer Prins Hendrik, de echtgenoot van Koningin Wilhelmina, KLM-oprichter en -directeur Albert Plesman en de broers H.J. en A.G.C. ter Kuile.

Na het rampzalige ongeluk met het nog grotere luchtschip ‘Von Hindenburg’ in 1937, was het gedaan met de belangstelling. De Graf Zeppelin werd uit de vaart genomen en sleet nog een paar jaar als museum. In 1940 besloot Rijksmaarschalk Hermann Göring tot de sloop van alle zeppelins om het aluminium te kunnen gebruiken voor de Duitse oorlogsindustrie.