Twentse steden over 50 jaar: Enschede sponswoud, Hengelo bekenstreek en Almelo waterstad
Het klimaat van Zuid-Frankrijk in Twente. Over 50 jaar is dat misschien wel de werkelijkheid. Dat klinkt lekker, maar is de regio hierop voorbereid? AtelierOverijssel verkende hoe Twentse steden met klimaatverandering kunnen omgaan met het onderzoek ‘Stad en Water – Twente 2075’. “Fijn om op het terras te zitten, maar als die boom er niet is, is het wel minder prettig”, vertelt projectleider Frank Stroeken.
De kans bestaat dat in 2075 de klimaatzones 1000 kilometer zijn opgeschoven naar het noorden. Twente heeft dan een heel ander klimaat. “Gevolgen zijn langere periodes van droogte en meer hevige regenbuien. Er is een reële kans dat het die kant op gaat. Onze steden zijn er niet op gebouwd”, aldus Frank Stroeken.
Stad en Water Twente 2075
De ‘Verkenning Stad en Water Twente in 2075’ gaat over hoe steden in Twente zich kunnen aanpassen op klimaatverandering. Het onderzoek geeft richting aan beleidsmakers om in te spelen op klimaatverandering. Waterschap Vechtstromen en de provincie Overijssel ondersteunden AtelierOverijssel in het realiseren van de adviezen. De nood om te anticiperen op wateroverlast, droogte en hitte in de steden wordt steeds groter. Het watersysteem speelt een belangrijke rol in het anticiperen op de gevolgen van klimaatverandering.
Drie zones in Twente
In Twente zijn er drie zones te onderscheiden in het watersysteem, dat gaat van hoog naar laag: “Het oosten van Twente waar Enschede is, ligt hoog. Van daaruit ontspringen beekjes. Het beekwater stroomt door naar Hengelo en in Almelo verzamelt het water zich. Als er in de toekomst te veel water naar Almelo stroomt, is er in Enschede te weinig water. Dan krijgen de bomen in Enschede die we nodig hebben voor schaduw, niet genoeg water”, aldus Frank Stroeken.
Drie strategieën
Hoe kunnen Twentse steden omgaan met de klimaatverandering en de drie zones in het watersysteem? Daarvoor zijn er drie tactieken bedacht: de stad als spons, technologie voorop en flexibele stedeling.
Stad als spons
“Als het water te snel wegstroomt, dan kun je de stad als spons gebruiken", zegt Stroeken. Dat betekent dus meer groen en minder asfalt. Nu lijkt Enschede op een betonnen jungle. "De natuur is een cadeautje dat erbij komt als het water in de grond kan. Bomen kunnen dan goed groeien.”
Technologie voorop
“Hoe ver kun je gaan in technieken bedenken om die warmte aan te kunnen? In Twente gebeuren er al dingen. Denk aan systemen waar mensen hun water zelf opvangen of gebouwen waarop regenwater wordt verzameld en gezuiverd. Kunstmatige schaduw creëren is ook een oplossing.”
Flexibele stedeling
Wat nou als we niks doen en de kleine rampen laten gebeuren? Dat is ook een tactiek stelt Stroeken: "We bouwen hoge dijken, maar we kunnen ook rampen laten gebeuren. In 50 jaar kunnen we ontdekken hoe dat gaat. Mensen gaan zich dan misschien zelf aanpassen. Ze kunnen zelf water bewaren, de stoep hoger maken of de verzekering aanpassen op waterrampen."
Drie steden, drie verschillende rollen
De drie tactieken kunnen in elke Twentse stad gebruikt worden. Wel krijgt elke stad haar eigen rol in dit plan. De zones in het Twentse watersysteem en de drie tactieken bij elkaar, zorgen voor een advies per stad.
Enschede sponswoud
“Voor Enschede is het wijs om een spons te worden en om zoveel mogelijk water de grond in te krijgen. Als ik nu naar buiten kijk zie ik allemaal beton en stoepen. Hierdoor stroomt het water weg en blijft het niet in de grond.” Een spons worden, kan met kleine parkjes: "Dat heb je al op kleine schaal met wadi's. Deze groene greppels zag je voor het eerst in Twente. Kleine, groene parkjes zijn een vervolg erop. Het is heel goed voor de bomen, die krijgen zo veel water."
Hengelo bekenstreek
Door Hengelo stroomt het water door vele beken van Enschede naar Almelo. Op hogere delen rondom de beken wonen de Hengeloërs. "De straten in Hengelo komen hoger te liggen en er is veel groen rondom de woningen. Het lijk een beetje op het sponswoud van Enschede."
Almelo waterstad
Wordt Almelo het nieuwe Giethoorn van Twente? "In Almelo kunnen we het beste water vasthouden. Er is in Almelo nog veel terrein om water mee te verzamelen. Ik hoop dat daar al genoten wordt van water. Als er wat van het verzamelde water over is, kan dat weer terug naar Enschede."
Natuur als bondgenoot
Stroeken geeft nog wat laatste aanbevelingen ter inspiratie: "Er zijn zaken die we verder moeten onderzoeken. Je kan nog meer met water. Een van de concepten is om van onze watergangen wandelgangen te maken. Hoe mooi is het om naast water te lopen? We willen met alle ideeën uit het onderzoek de dialoog beginnen over waterschap. Gebruik de natuur als bondgenoot."
AtelierOverijssel
AtelierOverijssel bekijkt wat meerwaarde heeft voor ons landschap. Erfgoed, natuur, kunst en cultuur zijn de thema’s. "We proberen op een frisse manier na te denken over het landschap van Overijssel. Ik als projectleider denk kunstzinnig na over grote ontwikkelingen die in het landschap van de provincie plaatsvinden", aldus Frank Stroeken
Kijk naar de lange termijn
Uiteindelijk hoopt Frank Stroeken dat bestuurders naar de lange termijn kijken. "De natuur kan veel dingen voor je oplossen. De bodem kan heel goed water vasthouden, maar een parkeerplaats eroverheen bouwen kan een direct probleem oplossen. Kijk daarom naar deze verkenning voordat je een beslissing maakt. Bedenk je dan een oplossing voor de korte of voor de lange termijn?"
