Krijgt Hengelo een vijfpartijencoalitie?

De afgelopen weken zijn verkennende gesprekken gevoerd met alle dertien Hengelose fracties. De grote vraag is of de nieuwe coalitie gaat bestaan uit vier of vijf partijen. Ingewijden melden dat verschillende fracties aansturen op een stabiele coalitie met vijf partijen, waarin de drie grootste partijen BurgerBelangen, VVD en SP de basis vormen. Een coalitie bestaande uit vier partijen is weliswaar mogelijk, maar zou uitkomen op 19 zetels. Een nipte meerderheid en daardoor mogelijk minder stabiel. De vraag is of dat verstandig is met de stevige dossiers die de nieuwe gemeenteraad de komende jaren moet behandelen, zoals de energietransitie en stijgende uitgaven in het sociaal domein.

Vier of vijf partijen?

Vier jaar geleden was een coalitie van vier of vijf partijen ook al onderwerp van gesprek tijdens de informatieproces. Een vijfpartijencoalitie werd toen niet persé stabieler gevonden. Dat leek ook niet nodig: De vier partijen (ProHengelo, VVD, SP, D66) die tot een akkoord moesten komen waren samen goed voor twintig zetels. Uiteindelijk bleek het tegenovergestelde waar. De huidige coalitie hield aan het einde van de rit 18 zetels over na afsplitsing van twee raadsleden en had daarmee ineens een minderheid in de raad.

Hoewel over het algemeen wordt gevonden dat meer partijen in een college betekent dat deze zich minder goed kunnen profileren op een bepaalde portefeuille, is de kans aannemelijk dat er dit keer toch wordt gekozen voor vijf partijen, net als in de collegeperiode 2010-2014 het geval was. Maar met welke partijen? Een aantal fracties zou de voorkeur hebben uitgesproken voor een coalitie bestaande uit Burgerbelangen, VVD, SP, D66 met als vijfde partij het CDA. Die combinatie is goed voor 22 zetels. De christendemocraten keren volgens dit scenario na vier jaar afwezigheid weer terug in het college.

CDA

Een mogelijke terugkeer van het CDA in een college zou voor de partij een opsteker zijn. Dat het CDA de afgelopen collegeperiode genoegen moest nemen met een plekje in de oppositiebanken was een flinke aderlating voor de partij. Onder leiding van CDA-wethouder Marcel Elferink kwam destijds het Integraal Actieplan voor een vitale Hengelose binnenstad tot stand, een plan dat nu wordt uitgevoerd. De partij kon het succes daarvan de afgelopen vier jaar zelf niet verzilveren en moest met lede ogen toezien hoe de VVD uiteindelijk de lintjes mocht doorknippen en de fysieke doorontwikkeling van de binnenstad verder mocht doortrekken.

VVD

De kans dat de VVD terugkeert in het college als de op één na grootste partij, lijkt ook voor de hand te liggen. De liberalen hebben de afgelopen vier jaar aan de touwtjes getrokken van een aantal belangrijke dossiers, waaronder de fysieke ontwikkeling van de binnenstad en economische zaken, inclusief acquisitie. Er liggen de komende jaren belangrijke uitdagingen om de binnenstad na corona economisch verder uit het slop te trekken en de leegstand terug te dringen.

Herinrichting van de binnenstad zorgt voor vertrouwen bij ondernemers en inwoners, maar de vraag is of de binnenstad het gaat redden met alleen een nieuw decor van rode klinkers, bloembakken van cortenstaal én een vergroend marktplein. Er zijn uiteindelijk ook nieuwe ondernemers nodig die zich willen vestigen in de stad. De economische motor zal draaiende gehouden moet worden in tijden van inflatie en dreigende recessie met de nodige aandacht voor het bedrijfsleven en lokale ondernemers.

De VVD wil die klus in de binnenstad graag afmaken. Het was dan ook beslist geen toeval dat wethouder Gerard Gerrits afgelopen week een vervolg op het Integraal Actieplan voor een vitale Hengelose binnenstad presenteerde. Fractievoorzitter Han Daals van BurgerBelangen zei voor de verkiezingen in een vragenvuur van 1Twente een voorkeur te hebben voor de VVD, boven GroenLinks, maar mocht de partij toch een progressievere koers willen varen met een college bestaande uit onder meer SP, PvdA, GroenLinks en D66 dan zorgt dat wel meteen voor een heikel punt aan de onderhandelingstafel: het dossier windmolens.

Dossier windmolens

Een mogelijke plaatsing van twee windturbines leidde het afgelopen jaar al voor felle protesten in Hengelo met name in de aangrenzende woongebieden. BurgerBelangen sprak zich fel uit tegen de komst van de windturbines en diende in februari van dit jaar een motie in tegen de plaatsing daarvan op Hengelo’s grondgebied. De partij zei grote weerstand te zien bij inwoners. "Wij vinden dat windmolens onderdeel moeten uitmaken van windparken in windrijke gebieden," zei fractievoorzitter Han Daals. De motie werd uiteindelijk verworpen.

GroenLinks ziet daarentegen liever tien windmolens komen in Hengelo, dan twee. "Twee windmolens in een gemeente als Hengelo is gewoon te weinig," stelde voormalig fractievoorzitter Jan Evers van GroenLinks in de vorige raadsperiode. De PvdA wil alleen windmolens als dat geen gezondheidsrisico's met zich meebrengt voor mens en milieu als dat blijkt uit onderzoek. De partij begrijpt dat windmolens niet voor iedereen even leuk zijn, maar vindt ook dat het algemene belang soms zwaarder weegt.

Regionale Energiestrategie

Ook D66 is voorstander van windmolens. De partij zegt dat één grote windmolen net zo veel energie oplevert als 13 voetbalvelden vol met zonnepanelen. De democraten houden zelf ook nog een slag om de arm en willen eerst ook grondig onderzoek naar de gevolgen van windmolens voor de volksgezondheid om daarna de juiste keuzes te kunnen maken welke vorm van duurzame energie het beste is voor Hengelo.

BurgerBelangen hoeft zeker geen gezichtverlies te leiden op het windmolendossier. Als de gemeenteraad zelf de knoop daarover niet doorhakt op welke wijze Hengelo inzet op duurzame energie, dan zal uiteindelijk de provincie de regie in handen nemen en de beslissing forceren. Hengelo moet in 2030 100 GWh duurzame energie opwekken om aan de Regionale Energiestrategie (RES) te voldoen, genoeg om de helft van de huishoudens in de gemeente van energie te voorzien.

Informatieproces

Welke college Hengelo straks krijgt, is nog koffiedikkijken. Alleen formateur Kuks weet na wekenlang gesprekken te hebben gevoerd wat in zijn ogen de beste koers is en welke combinatie de meeste kans van slagen heeft. Wordt het een coalitie van vijf partijen of toch vier? Is BurgerBelangen, VVD, SP, D66 én CDA een combinatie die de voorkeur heeft of tovert Kuks een andere combinatie uit zijn hoge hoed? Woensdag weten we het.