Verkeer
Stuur appje
Zoek
Gaskrim

In de Enschedese Gaskrim ben je er nog steeds voor elkaar

De oude Gaskrim in Enschede. Een niet meer bestaande wijk, destijds gelegen tussen de Varviksingel, de Zuiderval en de Kuipersdijk. Een wijk waar de politie zelden kwam en mensen als een blok achter elkaar stonden. Dat zegt Benno Hendriks (62). Hij is oud-bewoner, woonde tot hij 12 jaar oud was in de woonwagenwijk en kan veel vertellen over zijn kinderjaren. Onderzoeker Ben Boksebeld kan onderbouwen hoe de wijk en de criminaliteit is ontstaan: “Armoede doet iets met het gedrag.”

De Gaskrim was vanaf eind jaren 30 een wijk voor oude Krim-bewoners die moesten verhuizen. Toen wilde de gemeente de stad uitbreiden en werd besloten de Krim te slopen. In de oude Krim in de binnenstad, een paar straatjes achter het voormalige postkantoor, woonden vooral textielarbeiders. Toen deze arbeiders nieuwe huizen elders in de stad kregen, bleven de zigeuners met woonwagens, de orgeldraaiers, lompenboeren, kermisexploitanten, dagloners en venters over en die vertrokken naar de Gaskrim.

“We waren en zijn er nog steeds voor elkaar”

“Het was een unieke wijk met unieke bewoners”, begint Benno zijn verhaal. Hij staat op het oude terrein van de Gaskrim en kijkt om zich heen. Hij kan precies aanwijzen waar de woonwagens stonden en wie waar woonde. “Ik voel me weleens somber als ik aan vroegere tijden denk. Het was zo: wat de ene niet had, dat kreeg die van een ander. Dat heb je tegenwoordig niet meer.”

Wie met Benno praat, merkt snel dat hij waarde hecht aan de oude tijden. Zijn broer Ferdinand Josep Holtkamp woont nog steeds in de Gaskrim. Niet meer precies op het oude terrein, maar iets verder. “We zijn trots op wat we hier hebben”, zegt Benno. Of het een eigen cultuur is? Hij twijfelt. “Misschien. Maar wat het vooral is: een gemeenschap. We waren en zijn er nog steeds voor elkaar.”

84403608 287212335586542 8995069734521143296 n
Kapelaan Jacobs en de kleine Benno. © privéfoto
Beeld:

Maar het was niet alleen saamhorigheid in de Gaskrim. “Schietpartijen, vechtpartijen, brandstichtingen… Mensen verkochten allerlei rotzooi. Maakt niet uit of het gestolen of gekocht was. Sommigen hadden zelfs een jeneverbranderijtje”, beschrijft Benno het dagelijkse leven. “Alles wat niet mocht, gebeurde er. Als kind ervaar je dat anders. Maar ik weet het nog wel heel goed.”

Volgens Benno is deze wijk en het gedrag ontstaan uit armoede. “Kijk, ik wil niet zeggen dat we arm waren. We hadden het soms niet breed, dat kan wel”, aldus Benno. “Ik ben een kind van kermisexploitanten. Ik heb het van mijn ouders meegekregen. Als ik nu ergens op de kermis sta en ’s nachts klaar ben, zet ik de koffie en andere collega’s komen langs. Dan kruipen we bij elkaar en praten over vroeger. Dat deden mijn ouders al en dat was in de Gaskrim ook zo.”

71796120 540807420000622 2864890989141557248 n
De oude woonwagen van familie Hendriks. © privéfoto
Beeld:

Uit het verhaal van Benno wordt duidelijk: wat de ouders doen, dat doen vaak ook de kinderen. Een fenomeen dat in de Gaskrim zichtbaar was. Een groot aantal bewoners doet vandaag nog steeds wat de ouders deden of heeft het bedrijf van de ouders overgenomen. Onlangs het niet altijd leuk was in de Gaskrim, probeerden bewoners het beste uit hun situatie te halen.

“Wie langdurig in armoede, dus in stress, opgroeit, leert minder makkelijk en ziet de armoede steeds vaker als een bedreiging en kiest vervolgens voor de makkelijke weg.”

“Maar als iemand echt in armoede zit, wordt deze armoede snel als stress ervaren”, licht onderzoeker Ben Boksebeld toe. Hij werkt als docent op de afdeling Social Work van Saxion in Enschede. “Wie langdurig in armoede, dus in stress, opgroeit, leert minder makkelijk en ziet de armoede steeds vaker als een bedreiging en kiest vervolgens voor de makkelijke weg.” Ouders die bezig zijn met geld verdienen, kunnen minder tijd besteden aan de verzorging van de kinderen. En wie minder binnen krijgt, maakt minder kans op een betekenisvolle participatie in de samenleving. Het is logisch dat kinderen het gedrag en het beroep van de ouders overnemen.

Soms kan afkomst dus het leven van iemand bepalen. Dat heeft niet altijd met armoede te maken, maar ook hoe zich een cultuur en een leefstijl ontwikkelt. “Vaak zijn ruzie maken of het tonen van crimineel gedrag gevolgen van armoede. Want armoede doet vaak iets met je gedrag”, aldus Boksebeld.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.