Hoe vertel je de geschiedenis van een stad, zonder dat het een gortdroog geschiedenislesje wordt? 1Twente doet een poging met de serie In Depot: je licht een voorwerp uit het verhalenkabinet van het depot van de MuseumFabriek en vertelt waarom het daar ligt. Woensdagavond werd een jubileumboek gepresenteerd met honderd van dat soort verhalen.
Die honderd voorwerpen werden geselecteerd door collectiebeheerder Edwin Plokker en verteld door publiekshistoricus en journalist Marco Krijnsen. Dat weet je het eigenlijk al: dat moet bijna wel tot iets goeds leiden. En het moet gezegd: ‘Enschede in 100 voorwerpen’ is een mooi uitgevoerde snoepdoos vol historische anekdotes geworden.
Ruim de helft van die honderd voorwerpen-met-een-verhaal lag al op de plank als aflevering in die serie In Depot. Maar lezen is niet hetzelfde als kijken en dan nog: de andere helft is nieuw. Of, nieuw oud, misschien. Het is immers geschiedenis. Dat gaat voor een deel om voorwerpen en verhalen die, na een oproep in krant en op social-media, werden aangereikt door inwoners.
Zo is daar het bierviltje waarop Willem Wilmink vier regeltjes lofdicht op zijn stamcafé het Bolwerk neerpende. Op locatie, naar verluid. Achter een Duveltje. En de medaillespiegel van de broertjes Quentemeijers, die van Enschede dè bokshoofdstad van Oost-Nederland maakten. Uit de successen van die vijf broers kwam begin 70’er jaren Boksclub Twente voort die zich tien jaar later nestelde in de voormalige ‘zwartekousenkerk’ aan de Noorderhagen.
Begraaf mij onder ‘t Bolwerk
want al is crematie netter,
ik wil boven stappen horen
en het lied van “Stormy Weather”
- Willem Wilmink, 16-10-‘90
Daar hangen de medailles van die Quentemeijertjes nog altijd aan de wand. Rond een oude foto die doet denken aan een ‘line-up’ van de Dalton-broers uit Lucky Luke. Maar dan met eentje meer.
Albert Haarman, sinds jaar en dag bewoner van Roombeek, schonk een kleine collectie blikjes aan de MuseumFabriek. Die stond al zo’n 28 jaar bij hem in de vensterbank. Met reden, daarom zijn ook die in het boek terechtgekomen. Het verhaal heeft iets van een oudtestamentische profetie.
In 1992 brandt het Nino-complex af, industrieel vastgoed dat na de teloorgang van de textiel wordt bevolkt door bedrijfjes. Sommige niet heel kosher, zo beweren boze tongen. De gemeente besluit tot de ontwikkeling van Groot Roombeek, een van de meest ambitieuze en grootschalige Vinex-projecten van het land.
Lees verder onder de afbeelding.
Een aantal betrokkenen krijgt een paar blikjes ‘Fire’, gevuld met een brandbare vloeistof. Spijkertje op het deksel om er een gaatje in te prikken, lontje erin en je hebt een ludiek olielampje. Naast het Fire-etiket een sticker met ‘Groot Roombeek, afgebrand maar niet opgebrand!’ Drie jaar later explodeert SE Fireworks en ligt de wijk in puin.
Zeg nou zelf: er zijn slechtere manieren om aan geschiedschrijving te doen.
Marco Krijnsen & Edwin Plokker
juni 2025
uitgeverij WBooks, Zwolle
207 pagina’s, € 24,95
‘Enschede in 100 voorwerpen’ is een publicatie ter gelegenheid van 700 jaar Enschede.