97 procent van de boetes die boa's in Enschede uitdelen, heeft te maken met parkeren of verkeer

Er bestaan verschillende soorten boa's, ofwel buitengewoon opsporingsambtenaren. Een deel van hen is belast met bouwtoezicht en milieutaken en het andere deel is actief in de openbare ruimte, waaronder ook de afvalboetes en parkeerbonnen vallen. De boa-afdeling voor openbare ruimte omvat in Enschede 33 fte.

Steeds vaker politietaken

Naast dat zij hun eigen gemeentelijke taken hebben, worden boa's ook regelmatig door de politie gevraagd om bijstand te verlenen. Het zou in Enschede gaan om zo'n 100.000 meldingen per jaar. “Lichte openbare orde taken worden vaker overgenomen door een boa”, antwoordde wethouder Marc Teutelink vorig week nog in het vragenuurtje aan Gert Kel (Burgerbelangen), die zich zorgen maakt om deze ontwikkeling.

“Tegelijkertijd wordt ook de politie ingeschakeld bij problemen van boa's”, aldus Teutelink. Het overnemen van politietaken zorgt er volgens de wethouder niet voor dat eigen taken blijven liggen. “Wel gaat er tijd naar deze meldingen.” Raadslid Kel is dan ook niet blij met deze ontwikkeling. “De raad heeft geld vrijgemaakt voor diverse taken die de boa’s extra kunnen uitvoeren om Enschede veilig en leefbaar te houden en niet voor de vervanging van politietaken.”

Grootste deel actief 'in de wijk'

Maar hoe ziet de tijdbesteding van de handhavingsambtenaren er eigenlijk uit? In het 'Jaarverslag Uitvoering en Handhaving 2024' van de gemeente Enschede staat dat beschreven. Duidelijk is dat met de inzet van gemiddeld tien boa's de focus vooral op de binnenstad ligt. In elk van de andere stadsdelen (Noord, Oost, Zuid en West) zijn ongeveer vijf boa's actief.

Een doorsnee handhavingsambtenaar in Enschede besteedt het grootste deel van zijn of haar tijd aan het werken 'in de wijk'. Iets meer dan de helft van alle werkzaamheden valt in deze categorie. Daarnaast nemen handhaving op betaald parkeren (29%) en handhaving op bijplaatsingen en afvaldump (17%) veel tijd in beslag. In beperkte mate is een boa bezig met cameratoezicht (2%) of controle op het naleven van de alcoholwet (1%).

De parkeerbon is meest uitgedeelde 'boete'

Het is natuurlijk logisch dat lang niet bij elke inzet van een boa (of politieagent) ook een boete of waarschuwing wordt uitgedeeld. Vaak gaat het ook simpelweg om een stukje dienstverlening of het bieden van een luisterend oor. Toch is 1Twente benieuwd hoe de inzet van boa's zich verhoudt tot daadwerkelijke handhaving. En daarom zijn bij de gemeente alle boetes opgevraagd die boa's in de openbare ruimte vorig jaar hebben uitgeschreven. Het antwoord: het zijn er 28.804.

Interessanter is natuurlijk voor welke overtredingen deze boetes zijn uitgeschreven. En wie het sanctiebedrag uiteindelijk op de rekening krijgt gestort. Om met het eerste te beginnen: veruit de meeste overtredingen hebben te maken met betaald parkeren. Dat wil zeggen dat er helemaal niet is betaald binnen een parkeerzone (12.776 keer) of dat de parkeertijd inmiddels is verlopen (2.881 keer).

Omdat parkeertarieven in feite een belastingmaatregel zijn, mogen we de parkeerbon eigenlijk geen boete noemen. Het is een fiscale naheffing. Er is immers 'vergeten' om belasting af te dragen en daar slaat de overheidsdienaar je met terugwerkende kracht nog even voor aan. Boete of niet: voor de bittere nasmaak bij de automobilist zal het niet uitmaken, die is minstens 82,20 euro lichter.

Stadserfboete en afval

Een andere veel uitgedeelde boete is het ongeoorloofd betreden van het stadserf met een motorvoertuig. Bij elke volwaardige toegang tot het stadserf zijn kentekencamera's geplaatst en die registreren automatisch een overtreder, die buiten de daarvoor bestemde tijden (of straks: met brandstofmotor) het stadserf betreedt. En doe je dat bij een ingang waar eenrichtingsverkeer geldt, dan krijg je er mogelijk nog een tweede boete bovenop. Een handhavingsambtenaar hoeft behalve het uitlezen van de camera's dus niet of nauwelijks iets te doen. Zo zijn vorig jaar wel 7.960 boetes uitgedeeld.

Voor de verschillende overtredingen die te maken hebben met afval zijn vorig jaar 485 boetes uitgeschreven. Het gaat vooral om illegale bijplaatsingen naast afvalcontainers (413 keer), maar ook om het dumpen van milieubelastende stoffen (44 keer) of het niet goed gescheiden aanbieden van huishoudelijk afval (15 keer). Opvallend: er is slechts één boete op heterdaad uitgedeeld voor het veroorzaken van zwerfafval.

Vooral verkeersboetes

De resterende 4.678 geconstateerde overtredingen zijn ondergebracht in de categorie 'wijken'. Dat geeft echter wel een vertekend beeld, wanneer deze verder worden ontleed. Ruim 2850 van deze overtredingen hebben namelijk alsnog te maken met het foutief of ongeoorloofd parkeren van voertuigen.

Het gaat hierbij om alle overtredingen die niet met betaald parkeren te maken hebben, zoals het parkeren op het troittoir of fietspad (716 keer), parkeren zonder vereiste vergunning (517 keer) of het negeren van een parkeerverbod (491). Daarnaast hebben nog eens 1538 boetes te maken andere verkeerssituaties. Denk aan het negeren van een geslotenverklaring ofwel eenrichtingsweg (685 keer), het rijden zonder helm (83 keer), fietsen in een voetgangersgebied (48 keer) of ongeoorloofd toeteren (9 keer).

Wie krijgt het geld?

Kortom: ongeveer 97 procent van de boetes die boa's vorig jaar uitdeelden heeft links- of rechtsom met een parkeer- of verkeerssituatie te maken. Amper tweehonderd boetes zaten in de hoek van openbare orde, zoals openlijk drankgebruik (72 keer), openlijk drugsgebruik (57) en wildplassen (38). En een kleine honderd overtredingen die zijn beboet gaan meer over de leefbaarheid, waaronder de befaamde hondenpoepboete (4 keer), loslopende honden (2) of het veroorzaken van geluidshinder (1).

Artikel gaat verder onder de grafiek

En laten het uitgerekend deze boetes zijn die de gemeente ook wat opleveren. Een groot deel van de parkeer- en verkeersboetes, waaronder die van de kentekencamera's bij het stadserf, gaan via het Centraal Justitieel Incassobureau. Die inkomsten gaan naar de staatskas. Opbrengsten uit overtredingen van de Algemene Plaatselijke Verordening, zoals de afvalboetes, mag de gemeente over het algemeen zelf houden. Een snelle scan leert dat het om ongeveer 150.000 euro moet gaan in 2024.

O ja, uitgeschreven bonnen voor het niet (genoeg) betalen in een parkeerzone komen ook ten goede van de gemeente. Het gaat zoals gezegd om een naheffing van een lokale beslasting. De inkomsten van die parkeerbonnen staat gewoon in de jaarrekening van de gemeente Enschede: ruim 1,1 miljoen euro in 2024.

*Over de cijfers
In de grafiek zijn de boetes 'in de wijk' door de redactie onderverdeeld in onder meer 'leefbaarheid' en 'openbare orde'. Onder openbare orde vallen zaken als openlijk drankgebruik (72) of drugsgebruik (57), wildplassen (38), hinderlijk gedrag in publieke gebouwen of ruimten (11), niet willen/kunnen identificeren (11) en openbaar dronkenschap (2). Bij leefbaarheid gaat het onder andere om hondenpoepboetes (4), plakken en kladden (3), vuurwerkboetes (4), loslopende honden (2), geluidshinder (1) en illegaal parkeren (2). Ook zijn hieronder boetes gezet voor het hinderlijk parkeren van grote voertuigen (30), caravan te lang aan de openbare weg (13) of het te lang laten staan van 'voertuigwrakken' (6).