De gemeente Hengelo gaat onderzoek doen naar onteigend Joods vastgoed tijdens de Tweede Wereldoorlog en de rol die de gemeente daarbij speelde. In 139 gemeenten heeft inmiddels zo'n onderzoek plaatsgevonden, maar Hengelo (en ook Almelo) hebben nog niet zo'n onderzoek laten uitvoeren. Het journalistieke platform Pointer publiceerde hier eerder deze maand over.
De Radboud Universiteit Nijmegen onderzocht van 2021 tot 2024 in opdracht van meer dan vijftig gemeentes hun rol tijdens de Tweede Wereldoorlog en het rechtsherstel na de bevrijding. Hengelo wil nu ook zo'n onderzoek laten uitvoeren: "Het college van B en W heeft besloten om de universiteit opdracht te geven om ook de omgang met onteigend Joods vastgoed uit te voeren. Daarbij kan lering worden getrokken uit onderzoeken die al voor andere gemeenten zijn uitgevoerd", aldus een woordvoerder.
In 2020, toen de kwestie rond de onteigening van Joods vastgoed landelijk al eens op de agenda werd gezet, zei het Hengelose college de kwestie zeer serieus te nemen: "We zullen alles doen om dingen boven water te halen. Het is ongelofelijk pijnlijk wat er is gebeurd. Als er dingen niet goed zijn gegaan, dan moeten die vanzelfsprekend worden hersteld", zei een woordvoerder vijf jaar geleden tegen de regionale krant Tubantia.
Volgens de gemeente weerspiegelt die uitspraak de intentie van het college van B en W destijds al om de kwestie serieus aan te pakken. "Dat is nog steeds het geval. De gemeente heeft echter zelf nog geen onderzoek uitgevoerd of laten uitvoeren door een onafhankelijke instantie. Sindsdien is door andere gemeenten ervaring opgedaan en is door de Radboud Universiteit veel ervaring opgedaan met het onderzoek naar deze kwestie. De gemeente heeft daarom recent besloten om het onderzoek uit te laten voeren door de Radboud Universiteit."
Volgens Pointer zijn er in Hengelo zo'n 22 transacties tijdens de Tweede Wereldoorlog geweest waarin Joods vastgoed is onteigend en verkocht. Eén daarvan zou door de gemeente zelf zijn gedaan. Dit zou blijken uit de bijgehouden Verkaufsbücher, die adressen en de namen bevat van de oorspronkelijke eigenaren, de betrokken makelaars en kopers.
Het CDA-raadslid Bernadette Morskieft wilde begin deze maand opheldering van het college over de kwestie en stelde raadsvragen. "We vieren dit jaar de 80-jarige bevrijding en tot onze verbazing heeft de gemeente Hengelo ogenschijnlijk nog geen stappen gezet om deze discutabele gang van zaken te onderzoeken."
Morskieft wilde onder meer weten waarom er tot op heden geen dergelijk onderzoek is gestart in Hengelo. Het college laat deze week in antwoord op deze vraag weten dat het klopt dat een dergelijk onderzoek nog niet is gestart. "De intentie was en is er, evenals de urgentie."