Aantal WOZ-bezwaren in Twente in jaar tijd verdubbeld, kosten bij belastingkantoor rijzen de pan uit
Het aantal bezwaren tegen de WOZ-aanslag die het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (GBTwente) heeft ontvangen, is in de eerste paar maanden van dit jaar boven de 25.000 uitgestegen. Dat is al meer dan een verdubbeling ten opzichte van het gehele jaar 2022. Mede door de toename van WOZ-bezwaren rijzen de kosten bij het GBTwente de pan uit. Om de begroting dit jaar rond te krijgen wordt acht deelnemende gemeenten om een extra bijdrage gevraagd.
Al jaren is er sprake van een stijging van het aantal WOZ-bezwaren. Dit is een landelijke ontwikkeling. In 2020 kwamen er bij het GBTwente nog 7.316 bezwaren binnen, een jaar later waren het er 10.849 en in 2022 stopte de teller bij 11.857. Dit jaar is het nog extremer: tot en met april telde het Twentse belastingkantoor al 25.000 bezwaren. Een belangrijke reden, volgens het college van Enschede, is een 'ongekende stijging' van de WOZ-waarde.
Onroerendezaakbelasting
De Waardering Onroerende Zaken (WOZ), kortweg de woningwaarde, is een van de belangrijke factoren bij het bepalen van de hoogte van de onroerendezaakbelasting (OZB). Die moeten woningeigenaren aan hun gemeente betalen en is bij huurders vaak doorberekend in de maandhuur. De waarde van een woning wordt bepaald op basis van rekenmodellen, waarin ook verkoopprijzen van 'vergelijkbare woningen' zijn meegenomen.
De waardebepaling van een woning loopt een jaar achter. De WOZ-aanslag van 2023 is dus gebaseerd op de gegevens die op 1 januari 2022 bekend waren. Zo kan het zijn dat ondanks dalende huizenprijzen de WOZ-waarde op de aanslagbiljetten dit jaar hoger is dan ooit. Ook in Twente is een duidelijke stijging zichtbaar. Op de bovenstaande kaart is te zien dat in Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal de woningwaarde met (meer dan) 20 procent is gestegen. De hoogste WOZ-waarde is trouwens in Tubbergen: gemiddeld 402.000 euro.
Minder vertrouwen in overheid
Met oog op de hoge stijging, is dus ook de toename van het aantal bezwaren tegen WOZ-aanslag te verklaren. Zo'n bezwaar wordt doorgaans bij de gemeente ingediend. Enschede, Hengelo, Almelo, Oldenzaal, Twenterand, Borne, Haaksbergen en Losser hebben het innen van gemeentelijke belastingen uitbesteed aan het GBTwente, dus dat is ook de instantie die de bezwaren afhandelt. Jaarlijks worden zo'n 285.000 objecten gewaardeerd.
Dit jaar zijn er dus al meer dan 25.000 bezwaren. Dat betekent voor het belastingkantoor een flinke lading extra werk (en dus kosten). In een brief aan de gemeenteraad zegt het Enschedese college dat behalve de stijging van WOZ-waarde ook 'de media-aandacht rond dit onderwerp, het (beperkte) vertrouwen in de overheid en last but not least, de enorme reclamecampagnes die NCNP-bureaus hebben gevoerd' reden zijn voor het hoge aantal bezwaren.
Commerciële bureaus
De zogeheten No Cure No Pay-bureaus zijn gemeenten in heel Nederland al lange tijd een doorn in het oog. De werkwijze van deze bureaus is dat zij de hele bezwaarprocedure van de inwoner overnemen. Aan het einde van de rit draaien gemeenten of belastingkantoren op voor de proceskosten. Landelijk wordt er gewerkt aan regelgeving die het verdienmodel van de NCNP-bureaus aanpakt.
No Cure No Pay
Het verdienmodel van NCNP-bureaus zit in het maximaal oprekken van de procedure, door bezwaren eerst pro-forma in te dienen, om een verhoor te vragen en bij een afwijzing in hoger beroep te gaan. Dat zorgt, bij winst, voor een hogere proceskostenvergoeding. Die vergoeding is dan de gage van het bureau. In 2022 ging het bij de gemeenten in GBTwente om in totaal 955.000 euro.
De winst van de inwoner is een lagere OZB. Dat kan om tientallen euro's gaan, maar soms ook om slechts enkele euro's op een jaar. In 2021 kwam 30 procent van de bezwaren via een NCNP-bureau binnen, in 2022 was dat 43 procent en dit jaar zou het gaan om 'ongeveer 50 procent'.
Het GBTwente probeert inwoners ondertussen te overtuigen om op eigen titel in bezwaar te gaan, onder meer met het aanbieden van een eenvoudige bezwarenprocedure via QR-codes. Een manier om de WOZ-procedure 'nauwkeuriger' te maken is het vragen naar interieurfoto's van woningeigenaren. Een pilot met deze foto's in Enschede werd vorig jaar stopgezet toen er veel kritiek kwam in verband met privacy.
Tegen NOS vertelde Dirk-Jan Wolfert van de Vastelastenbond onlangs dat de opkomst van commerciële bureaus een probleem van gemeenten zelf is: "Als gemeenten hun werk goed doen, valt er voor bureaus niets te verdienen."
Gevolgen van inflatie
Hoe dan ook: de extra kosten die gemoeid zijn met de toename van de WOZ-bezwaren moeten opgevangen worden. Door het niet kunnen invullen van vacatures gebeurt dat (deels) met inhuur van tijdelijke krachten. Daarbij loopt het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente ook aan tegen de gevolgen van inflatie.
In begrotingen was slechts rekening gehouden met een stijging van de prijzen met 2,8 procent, maar in werkelijkheid gaat het om meer dan 10 procent. Ook de loonstijgingen zijn daardoor veel te laag ingeschat. In totaal loopt het GBTwente tegen een tekort van bijna 900.000 euro aan. Ongeveer de helft van dat bedrag wordt bekostigd uit de eigen spaarpot, de andere helft komt op conto van deelnemende gemeenten.
