Bestrijding Japanse duizendknoop is 'dweilen met de kraan open'

Hoogspanning

"Hij komt oorspronkelijk uit Japan en woekert eigenlijk overal en verspreidt zich heel snel", zegt Gaël de Vries, bij Donker Groen. Het groenbedrijf wordt regelmatig ingehuurd door bedrijven en wooncorporaties om de Japanse duizendknoop te bestrijden. "Wij bestrijden deze invasieve exoot met hoogspanning. Dat doen we met een speciaal apparaat, de rootwave."

Het lijkt op een steelstofzuiger, die de stengels van de planten doorbrandt. De elektrische onkruidbestrijder zorgt ervoor dat er 4000 Volt het wortelstelsel wordt ingejaagd, waardoor een groot deel van de plant en wortels meteen afsterft.

Woekerplant

Voor deze reportage bezoekt 1Twente het groenbedrijf tijdens de bestrijding van de Japanse duizendknoop in de achtertuin van een huurwoning van wooncorporatie Welbions in Borne. Daar wordt al voor de derde keer met twee man sterk gewerkt aan de bestrijding van deze invasieve exoot. De Vries legt uit dat dit hard nodig is, omdat dit onkruid enorm woekert en zich razendsnel over de wereld verspreidt: "Het is zo sterk dat het zelfs de voegen en de fundering van je huis kan aantasten."

In de straat waar het bedrijf aan het werk is, staat een aanhanger met aggregaat te ronken. Er loopt een lange, dikke elektriciteitskabel door het achterpad naar de tuin. Het ziet er allemaal best wel spannend uit, ook hoe met een hoop geknetter de planten worden weggebrand.

Hotspots

De Vries: "Er hoeft ergens maar een halve gram wortel te blijven zitten en het komt weer op. Daarom moeten we vaak wel drie tot vier keer terugkomen, afhankelijk van de situatie. Hoe nat de grond is, speelt daarin ook mee. Het kan dus uiteindelijk wel een paar maanden duren voordat alles uiteindelijk weg is."

Op dit moment zijn er alleen al in Hengelo 46 plekken in de openbare ruimte, waar de Japanse duizendknoop floreert. De gemeente Hengelo noemt de situatie beheersbaar. "Er komen ieder jaar een paar locaties bij, maar er vallen ook jaarlijks locaties af doordat we deze actief bestrijden."

De bekende plekken in de openbare ruimte vormen vermoedelijk het topje van de ijsberg, want de plant duikt ook geregeld op in particuliere tuinen in woonwijken.

Herkennen

De Japanse duizendknoop is als exoot in de negentiende eeuw in Nederland terecht gekomen in de oranjerie van een botanische tuin. Hoe de plant van daaruit verder is verspreid? "Mensen dachten toen nog dat je de planten gewoon op de composthoop kon gooien. Ook nu nog worden ze door - wie niet beter weet - in de groene container gegooid", zegt de Vries. Daardoor worden invasieve exoten onbedoeld juist verder verspreidt.

"Het is belangrijk dat iedereen de plant herkent en hem bij het restafval gooit", zegt De Vries. "Wij voeren de plantenresten zelf op een speciale manier af. Ons bedrijf werkt niet met gif. Ook is het van belang dat iedereen die vermoedt dat de plant ergens staat, in de tuin of in het openbare groen, dit meteen meldt bij de woningbouwvereniging of de gemeente. Die kan ons dan inschakelen."

Hoe herken je de Japanse duizendknoop? Er zijn veel planten die erop lijken. "Kijk, er zit een herkenbare nerf in het blad. De plant krijgt witte bloemen."

Bestrijding

De hoveniersbedrijven die gespecialiseerd zijn in de bestrijding van invasieve exoten komen handen tekort om de plant te bestrijden. Er zijn verschillende manieren om invasieve exoten te lijf te gaan, bijvoorbeeld door de plant zoveel mogelijk met wortel en al te verwijderen, door middel van heet water of stoom, door de plant elektrisch te verhitten of door glyfosaat in de stengels te injecteren. Welke methode de beste is, hangt af van de plek en de situatie.

Gemeentes en woningbouwverenigingen nemen het oprukken van de Japanse duizendknoop tegenwoordig bloedserieus. Een woordvoerder van de gemeente Hengelo zegt dat particulieren zelf verantwoordelijk zijn voor de bestrijding op eigen grond. "Als gemeente bestrijden we alleen in de openbare ruimtes. Het is uiteraard altijd goed dat een inwoner om hulp vraagt aan een specialist, zoals bijvoorbeeld een hovenier." Dat laatste kan echter een kostbare aangelegenheid zijn.

In toom houden

Veel invasieve exoten, waaronder de Japanse duizendknoop, zullen nooit meer verdwijnen uit Nederland. De plant kan wel in toom worden gehouden met de juiste bestrijding als ze meteen grondig worden bestreden op plekken waar de plant opduikt. "Als je de eerste stengels ziet, is het verstandig om direct actie te ondernemen. Als je hier te lang mee wacht en de plant zich uitbreidt, kan dit grote schade toebrengen aan een woning en kunnen de kosten voor bestrijding ook toenemen."