Oud-militair op Veteranendag Almelo over zijn uitzendingen: ‘Dat wat je mee hebt gemaakt, zit in je hoofd’

Voor het stadhuis Almelo is een militair voertuigenpark opgezet. Onder andere een Leopard tank en een gepantserd transportvoertuig zijn van binnen en buiten te bewonderen. In de trouwzaal een expositie van militaire attributen en foto’s van verschillende militaire missies. Alles in het teken van de Almelose Veteranendag. In de trouwzaal doet Zomer een boekje open over zijn militaire carrière. Terwijl de veteraan verteld, klinkt er op de achtergrond het geronk van de Leopard tank die voor het stadhuis staat.

Hele rits medailles

De veteraan heeft een hele rits medailles achter elkaar op zijn jasje gespeld. De meest bijzondere vindt Zomer de Koninklijke onderscheiding, die is voorop gespeld. En welke missie was dan de meest bijzondere waar hij een medaille voor kreeg? Daar hoeft de oud-militair niet lang over na te denken: “Ik ging in 1980 als jonge jongen voor het eerst op missie naar Libanon. Israël en Libanon waren in conflict. En die vielen elkaar behoorlijk lastig. Er moest een vredesmissie komen. We waren daar om een buffer te vormen tussen de Israëliërs en de Libanezen. Houdt in dat we het gebied onder controle houden. Als je militairen uitzendt, zeker in grote hoeveelheden, dan moet er militaire politie mee. Dat is de Marechaussee. Ik heb daar zeven maanden in het bataljon gezeten.” Het is gelijk de langste missie van Zomer.

Q-koorts

Het jaar na zijn missie in Libanon, wordt Zomer opnieuw uitgezonden. Deze keer een halfjaar lang waarvan twee maanden in Israël en vier maanden in Libanon. “Daar werd ik ernstig ziek, ik kreeg Q-koorts. Dat krijg je van het drinken van geitenmelk of het eten van geitenvlees. Ik kreeg hoge koorts en ik kreeg er nierstenen bij. Toen werd ik teruggebracht naar Nederland. Door de nierstenen mocht ik zes jaar lang niet mee op missie. Als je dan ergens in het buitenland zit, heb je een probleem. Je wil niet overal in het ziekenhuis liggen.”

Als militair stond Zomer soms dichtbij de lokale bevolking: “Ik had contact met een Libanees gezin. De dochter had kinderverlamming en als je als meisje in een Arabisch land destijds invalide was, was je van geen waarde. Wij hebben geld ingezameld met heel veel Nederlanders. Uiteindelijk hebben ze de juiste middelen gekocht voor Leila, zo heet ze. Ze leeft nu nog, ze zit in een rolstoel en de familie is heel welvarend geworden. Dat is wel heel bijzonder. Doordat ik daar erg veel kwam, heb ik een beetje Arabisch geleerd en zij van mij Engels. Als westerling kan je geen band hebben met een Arabische vrouw, dat bestaat eigenlijk niet. Maar dit was heel vertrouwd. Altijd als ik bij haar was, was er een ouder bij. Zo ging dat in de Arabische cultuur”

'Zit in je hoofd'

Het is duidelijk te merken dat Zomer veel levenservaring heeft opgedaan tijdens zijn loopbaan: “De missies die het mooiste zijn, zijn de missies waar je contact hebt met de plaatselijke bevolking. Dan leer je de cultuur kennen en kun je van ze leren, want elke cultuur is mooi. Welk probleem een land ook heeft, elk land heeft zijn charmes. Als je kijkt naar de fotoalbums die ik heb, zul je nergens foto’s zien van slachtoffers, maar wel van de schoonheid van het land. Dat is belangrijk. Dat wat je mee hebt gemaakt, zit in je hoofd.”

Afghanistan

Naast missies met mooie herinneringen, zijn er ook heftige herinneringen die naar boven drijven bij Zomer: “Afghanistan was een missie waar gevochten werd, dus daar was je ook niet in contact met de bevolking. Vind ik een mindere missie, maar het was wel een missie waar ik met veel voldoening op terugkijk.”

Rainbowhotel uitgeschoten

“In 1992 heb ik in Joegoslavië gezeten, dat was de meest vervelende missie. Elke dag kwamen er twee hele kleine Moslimmeisjes bloemen aanbieden. Op een gegeven moment zijn we in Sarajevo uit ons hoofdkwartier, het Rainbowhotel, uitgeschoten. We hebben drie dagen in de schuilbunker gezeten met heel veel mensen. De twee meisjes kwamen bij ons aankloppen in de bunker. We mochten ze niet binnenlaten, want dat mag niet vanwege de onafhankelijkheid. Daarna heb ik ze nooit meer gezien en ik weet niet wat ermee gebeurd is. Dat is wat je bijblijft. En natuurlijk de slachtoffers die gevallen zijn.“

Uit dienst

In 2016 eindigt de militaire carrière van zomer. Hij treedt uit dienst als majoor. Hij gaat met functioneel leeftijdsontslag. Sindsdien geeft hij les over Nederlandse wetgeving bij een instituut voor politie en beveiligers. Maar dat niet alleen: “Ik zet mij nu in als ondersteuner. Dat houdt in: veteranen die in de problemen zijn, proberen we naar het juiste helploket te krijgen. Defensie heeft een heel goed vangnet om mensen met problemen te helpen. Maar mensen kunnen alleen geholpen worden als ze erkennen dat ze een probleem hebben. Hulp kun je niet opdringen, je moet er zelf open voorstaan.”

Veteranencomité

Zomer is nauw betrokken bij de organisatie van de Veteranendag Almelo: “Het Veteranencomité Almelo (VCA), organiseert alle evenementen die te maken hebben met veteranen in Almelo. Zo ook de dertiende editie van de Veteranendag. Met de gemeente hebben we goed contact. Deze burgemeester zit er met hart en ziel in. De Veteranendag is niet zomaar tot stand gekomen: we zijn er al een jaar mee bezig.”

Naast evenementen organiseren, zorgt de VCA voor een maandelijkse inloopavond voor veteranen, vertelt Zomer: “Veteranen zoeken elkaar op. Ik zie veteranen hier lopen, maar ik ken ze niet. Ik weet wel hoe hij zich voelt, wat hij meegemaakt heeft en ik weet wat voor problemen hij heeft ondervonden, want ik heb hetzelfde meegemaakt. Dat maakt ons missiegenoten.”

Eerste veteranendag na corona

Facilitair adviseur van de gemeente Anita Grob heeft geholpen de Veteranendag van dit jaar te organiseren: “Door corona hebben we twee jaar geen Veteranendag gehad. In coronatijd zijn we nog wel langs de deuren gegaan met Keep Them Rolling (Nederlandse vereniging die militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog restaureert red.) om een pakketje langs de veteranen te brengen in Almelo. Vorig jaar ging alleen het avondprogramma door. De Oekraïne oorlog was net uitgebroken en we hebben de keuze gemaakt om niet het middagprogramma te doen.”

Waardering veteraan

Grob legt het belang uit van zo’n dag: “Het is de waardering naar de veteraan toe. Zij hebben zich ingezet voor onze vrijheid.” In Almelo zijn er zo’n 385 veteranen. De gemeente wil samen met het VCA een dag houden om te laten zien wie ze zijn. “Veel mensen denken bij een veteraan aan een oud persoon. Dat is het niet. Het is iemand die uitgezonden is geweest. Dat kan ook iemand van 24 zijn. Het gaat niet alleen om de Tweede Wereldoorlog. Er zijn heel veel verschillende missies waar militairen naartoe worden uitgezonden”, aldus Grob.

VR ervaring

Naast de exposities, waren er verschillende sprekers en activiteiten. Bijvoorbeeld door middel van een VR bril konden bezoekers op het stadhuis ervaren hoe het is om op missie te zijn. Zo was er het verhaal van Elie die op missie was in Korea. Met de bril was het bergachtige landschap van Korea te zien en terwijl de veteraan vertelt over zijn uitzending tijdens de Koreaanse oorlog. Ook gaf veteraan Marc van Rhijn een lesje dilemma’s tijdens een missie in de trouwzaal. Na het middagprogramma, ging het gebeuren feestelijk verder bij het Heracles stadion voor genodigden.

Landelijke Veteranendag

Op 24 juni is de landelijke Veteranendag op het Malieveld in Den Haag. Hier krijgen om en nabij zeventig veteranen een medaille opgespeld voor hun recente inzet.