Toen NRC Handelsblad zaterdagmorgen bij Pieter Omtzigt op de deurmat werd hij 'volkomen overvallen' door het nieuws dat hij een nepgetuige heeft geïnstrueerd hoe hij kort zijn verhaal zou kunnen over de crash van de MH17. ,,Ik kende wel flarden, maar het hele verhaal dat de krant zou brengen werd me toen pas duidelijk.''
Emotioneel
Het CDA-Kamerlid was toen, zaterdagmorgen, emotioneel te zeer aangedaan om zijn verhaal te doen. Hij volstond met een kort verklaring op Twitter, waarin hij meldde zijn eigen onzorgvuldige handelen te betreuren. Maandagavond rond 18.00 uur kwam Omtzigt dan eindelijk toch met een uitgebreidere verklaring: de (nep)getuige, een Oekraïense asielzoeker die claimde de crash op 17 juli 2014 met eigen ogen te hebben gezien, wilde in mei een half uur spreektijd tijdens een bijeenkomst met nabestaanden van de ramp.
Omtzigt, als MH17-volger ook spreker op die bewuste bijeenkomst, wist dat in overleg met de organisatie te beperken tot een minuut. Hij stelde een sms op met 'kernpunten' die de man naar voren zou kunnen brengen. De man bleek echter helemaal geen ooggetuige te zijn geweest.''
Onzorgvuldigheid
U heeft de nabestaanden een langdurig exposé van deze Ooekraïner willen besparen?,,Daar komt het wel op neer. Ik heb de afgelopen jaren tientallen mails gekregen van mensen die met allerlei wilde theorieën en verhalen komen over de MH17-ramp. Er zitten zelfs lieden bij die zeggen nabestaande te zijn, wat dan helemaal niet niet klopt. Maar er zijn niet veel mensen bij die beweren ooggetuige te zijn. Dat was bijzonder aan deze man. Hij wilde spreken, maar dat leek me niet gepast. Het liefst had ik gezien dat de man zich op een ander moment bij me had gemeld, in alle rust en zonder nabestaanden. Maar dat was dus niet zo. In overleg met de organisatie hebben we zijn bijdrage op een minuut kunnen houden. Ik heb die sms opgesteld, maar dat had ik niet moeten doen. Daar zit mijn onzorgvuldigheid in.''
Uw verklaring is in lijn met wat journaliste en moderator Hella Hueck zaterdag, na publicatie in NRC Handelsblad, heeft gemeld. Waarom heeft u zaterdag niet meteen openheid van zaken gegeven? ,,Ik heb het hele verhaal eerst voor mezelf moeten evalueren. Wat is er toen exact gebeurd? Daar heb ik echt even voor in mijn geheugen moeten graven. Nogmaals, ik krijg onnoemelijk veel mail en reacties op de MH17. Ik heb eerst de nabestaanden per brief willen benaderen over mijn handelen en daarna de CDA-fractie. Dat is de volgorde der dingen. Daarna komen de media.''
De nabestaanden waren boos, wisten media te melden. Hoe reageerden ze op uw brief? ,,Wisselend. Er zijn er die het jammer vinden dat ik stop als woordvoerder MH17. Maar dat zou je de nabestaanden eigenlijk zelf moeten vragen.''
In het verhaal van afgelopen zaterdag is te lezen dat u al in 2016 via Jeroen van Rijsbergen, een 34-jarige Amsterdammer die de MH17-ramp als hobby onderzoekt, hoorde van de Oekraïense getuige. U zou hem per mail toen hebben doorverwezen naar het Joint Investigation Team dat de crash onderzoekt. Afgelopen mei dook de man weer op. Ging er toen geen lampje bij u branden? ,,Ik wist dat de man zich eerder bij mij had gemeld. Destijds, in 2016, kende ik de ins en outs niet. In mei was hij er weer. Ik heb zijn inbreng dus tot een minuut weten te beperken.''
Waarheidsvinding
Maar had u zich niet moeten vergewissen van het feit dat hij geen ooggetuige is geweest? ,,Ik ben volksvertegenwoordiger, het is mijn taak om de regering te controleren. Niet om aan waarheidsvinding te doen. Dat is aan onderzoekers, van het JIT en de Onderzoeksraad voor Veiligheid.''
U stopt als woordvoerder op dit dossier. Is er binnen het CDA of vanuit het kabinet druk op u uitgeoefend?,,Nee, het is mijn eigen beslissing. Het gaat er om dat de waarheid rond de ramp boven water komt en dat de daders worden berecht. Dat doel wil ik niet in de weg zitten met een discussie over mijn handelen.''
Heeft u overwogen te stoppen als Kamerlid.,,Nee. geen moment.''
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en TV Enschede FM - Foto: Carlo ter Ellen