Parlementariërs kunnen de ministerraad van de Europese Unie niet goed controleren, stellen drie Nederlandse politici: Pieter Omtzigt (CDA), Renske Leijten (SP) en Martin van Rooijen (50Plus). Volgens hen is overleg tussen lidstaten over Europese wetten een 'black box', omdat de plannen vaak niet openbaar zijn.
Deze maandag presenteert Omtzigt met zijn collega's deze felle kritiek op een bijeenkomst van de EU in de Estse hoofdstad Tallinn. Daar zullen zij ook voorstellen om als parlementen gezamenlijk op te trekken en de geheimzinnigheid te doorbreken.
Mijnheer Omtzigt, wat is er mis met hoe het nu gaat?,,Als de ministers bij elkaar zijn, dan kunnen ze twee dingen doen: wetten maken of overleggen over allerlei moeilijke wereldthema's. Van al die onderhandelingen, de standaard diplomatie, hoeven we echt geen verslagen te hebben. Maar bij het fabriceren van wetten, die ook gevolgen hebben voor Nederland, zijn de documenten die daarbij horen niet standaard openbaar. Terwijl dat wél de bedoeling is. De praktijk is echter dat ik ze alleen vertrouwelijk mag inzien en soms ook heel laat ontvang. Dan kan ik geen expert raadplegen over de inhoud en ik kan er niet in het openbaar over praten."
Maar dat is deels toch logisch? Het is vaak gevoelige informatie.
,,Het is soms prima dat er vertrouwelijke stukken bestaan, als het bijvoorbeeld gaat om zaken die de nationale veiligheid raken. Bij militaire missies. Of bij onderhandelingen over een verdrag met een land buiten de EU. Maar bij het maken van wetten voor alle burgers staat gewoon in de regels dat dit proces in principe openbaar is. De realiteit is echter anders."
Waarom wordt dan voor al die geheimzinnigheid gekozen?
,,Vertrouwelijk is altijd makkelijker dan openbaar voor een regering. Want dan kunnen minder mensen zich ermee bemoeien."
Kan premier Rutte hier niets aan doen, die zit toch ook bij die Europese ministerraad?,,Dat klopt, maar hij heeft zich ook maar te houden aan de interne afspraken die er zijn gemaakt over vertrouwelijkheid. De Nederlandse regering komt hier niet onderuit zolang ze deze zogeheten richtsnoeren niet kan wijzigen, met instemming van de andere lidstaten. Dus dat moet nu gebeuren."
Zijn we een roepende in de woestijn?
,,Onze eerste indicatie is dat een aantal andere landen ook verandering wil. In de politiek weet je vaak niet of plannen gaan lukken, maar dit is ongelooflijk belangrijk. We hebben het over de essentie van de Europese democratie."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en TV Enschede FM. - Foto: Carlo ter Ellen