Het begon allemaal zo n veertig jaar geleden in Epe, het hart van de Bible Belt. Tankink werd s nachts gebeld om te helpen bij een kalverende koe. Hij vond al snel de verklaring voor de lastige verlossing. De koe was drachtig van een kalf met twee koppen. De wrake Gods, concludeerde de zwaar gelovige boer. Toen het dier niet levensvatbaar bleek, wilde hij dat Tankink het kadaver zo snel mogelijk en ongezien zou afvoeren. Niemand mocht er lucht van krijgen. Wat zouden de buren wel niet denken én zeggen? Tankink stelde de dubbele kalverkop veilig en zette m op sterk water.
Schade en schandeHet kalfje van Epe vormde de aanzet tot een curieuze verzameling preparaten. Uitwassen die elke dierenarts tijdens zijn loopbaan wel eens tegenkomt. Veel collega s zien dieren met afwijkingen slechts als een gegeven. Toon Tankink niet. Hij bewaarde ze op sterk water in jampotjes en aquariumbakken, die een plek kregen in zijn praktijk in Haaksbergen, waar hij zich in 1981 vestigde. ,,Ik heb tegen de boeren gezegd dat ze me moesten bellen als ze iets bijzonders hadden. Dat hebben ze gedaan, hoewel aangeboren afwijkingen altijd zijn omgeven met een waas van geheimzinnigheid, met bijgeloof, met schade en schande. Boeren liepen daar vroeger liever niet mee te koop.
Second life
Tankink verzamelde al met al ongeveer tachtig preparaten. Van een ongeboren ponyveulen en de reekalfjes van een aangereden ree tot biggetjes met acht poten of zelfs een slurf. Wat fascineert hem zo aan die macabere mislukkingen van de natuur? ,,Wij mensen gaan er altijd van uit dat alles normaal is. Zodra iets niet normaal is, weten we niet hoe we daarmee moeten omgaan. Deze dieren hadden een perfect leven in de baarmoeder. Zodra de verbinding met de navelstreng werd verbroken, was het afgelopen. Ik geef ze een second life. Waarom zou je ze beschouwen als afval?
Een van de meest bijzondere stukken uit de collectie is een mola, een vruchtje van een kalf dat zich in de baarmoeder ontwikkelde tot een bal. Een klein wonder, vindt Tankink. ,,De organen konden zich niet ontwikkelen door een gebrekkige bloedcirculatie. In die bal vind je alles: huid, tanden, een tong, botjes. Het is alsof de natuur zegt: Hier heb je de onderdelen, zet alles zelf maar in elkaar.
Mummie
Ook de mummie van een kalf maakt deel uit van de verzameling. Een zogeheten steenvrucht, die in de baarmoeder van de koe is gevormd. ,,Een vruchtje dat halverwege de dracht vanwege een afwijking is afgestorven. Meestal wordt het dan afgedreven of vindt er ontbinding plaats. Maar in dit geval was er sprake van steriele opdroging, een soort balseming tot een keiharde steen. Prachtig om te zien, alsof het brons is.
Tsjernobyl
In het najaar van 1986 viel Tankink iets geks op. Hij kreeg in zijn dierenartspraktijk opvallend veel meldingen van afwijkingen onder pasgeboren biggen. Er zaten Siamese tweelingen bij. Sommige dieren hadden een waterhoofd, anderen zes of acht poten, eentje kwam zelfs met een slurf ter wereld. De dierenarts vermoedt nog steeds een verband met de kernramp in Tsjernobyl, die indertijd een radioactieve wolk richting West-Europa dreef. ,,Ik kan niets bewijzen, maar qua tijd klopt het precies. En een jaar later was het aantal afwijkingen weer op het gebruikelijke niveau.
De curieuze biggetjes kwamen in de collectie terecht. Ook zorgde Tsjernobyl ervoor dat in huize Tankink tijdelijk veel conservengroente werd geconsumeerd. Het eten van groente van de koude grond werd namelijk afgeraden vanwege de gifwolk. Veel preparaten van de dierenarts zijn bewaard in de groentepotjes van destijds.
Verzameling
De gepensioneerde dierenarts heeft ze onlangs overgedragen aan Museum TwentseWelle in Enschede. ,,Het is mooi dat de verzameling grotendeels bij elkaar blijft en zelfs een eigen vitrine heeft gekregen. Ik zie de preparaten als één grote familie.
De collectie van Toon Tankink is nu te zien in Museum TwentseWelle in Enschede: www.twentsewelle.nl.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede. - Foto: Carlo ter Ellen