Column Bert Hassink 26 januari 2018

Ik moest aan ‘de burgemeester’ denken toen ik deze week de besluitvorming volgde in de Tweede Kamer der Staten Generaal. Een overgrote meerderheid, alleen de SGP is tegen, wil dat de benoeming van de burgemeester door de Kroon uit de Grondwet gehaald wordt. Fijn dat dit besloten is, maar hoe nu verder is een groot raadsel.

Moet de burgemeester gekozen worden door de stemgerechtigde inwoners, en zo ja wanneer dan? Tegelijk met de Gemeenteraadsverkiezingen? Moet de burgemeester gekozen worden door de gemeenteraad? En ook hier, wanneer zou dat dan ook moeten gebeuren?

Fijn dat D66 wel eens een succesje binnenhaalt met een initiatiefwetsvoorstel. Maar het is nog lang niet zeker of het benoemen van de Burgemeester ook daadwerkelijk uit de Grondwet gehaald gaat worden. Op de eerste plaats is er nog veel, zo niet zeer veel, onduidelijk hoe nu verder. Ik voorspel u dat hier nog mening debat gevoerd zal gaan worden. En dat zal tijd gaan kosten.

Maar hoe loopt het nu? De gemeenteraad stelt een profiel op en gaat in overleg met de Commissaris van de Koning. De Commissaris zal doorgaans het profiel overnemen en de sollicitatieprocedure starten. Vervolgens worden er gesprekken gevoerd en kan de selectiecommissie van de gemeenteraad een voordracht doen aan de Commissaris van de Koning. De commissaris zal dit voorstel doorgaans overnemen. De minister van Binnenlandse Zaken stuurt een benoemingsbesluit naar de Koning en de Koning ondertekend het besluit.

Wie besluit nu uiteindelijk wie er burgemeester wordt. Formeel de Koning, juist ja. Maar feitelijk? De gemeenteraad. Dus de gekozen vertegenwoordigers van onze stad. Het hoogste orgaan als het gaat om het bestuur in onze stad. Waarom dan de wet wijzigen? Dat vraag ik me af.

Ik ben geen voorstander van het kiezen van de burgemeester door de inwoners. Het huidige systeem voldoet volgens mij goed. Personen die het vertrouwen hebben gekregen van de inwoners, zijnde de gemeenteraadsleden, benoemen nu feitelijk ook de burgemeester. Laten we het zo houden. Nu kan ook iedereen solliciteren die denkt in aanmerking te kunnen komen voor het ambt van burgemeester. Neem Maastricht, de burgemeester van deze stad is partijloos.

Want wat krijgen we voor taferelen als er echt verkiezingen gehouden zouden gaan worden voor de post van burgemeester? Ik denk zomaar dat we niet op voorhand beter af zijn. De burgemeester is geen politieke functie.

De fervente voorstanders van burgemeestersverkiezingen willen hervormingen doorvoeren en oude partij machtsbolwerken doorbreken. Da’s een mooi streven. Maar dan wel voor de bühne. Want in theorie is het moment dichterbij gekomen dat de benoeming van de burgemeester door de Koning uit de Grondwet wordt gehaald. Maar in de praktijk zullen er nog vele harde noten gekraakt moeten worden.