Zoeken naar wat te doen met asielzoekers: Enschede worstelt ermee, maar lijkt zich niet vrijwillig voor opvang te gaan melden
De gemeenteraad debatteerde maandagavond andermaal over de vraag of, hoe en waar Enschede asielzoekers moet gaan opvangen. De meningen zijn verdeeld - dat zal niemand verbazen - maar veel gemeenteraadsleden voelen wel dat er iets moet gebeuren. Het Rijk rammelt aan de poort. Toch lijkt het erop dat Enschede zich niet vrijwillig zal melden voor opvang.
Overkoepelende vraag is of Enschede zelf enige regie houdt over de opvang van asielzoekers, of dat de stad er vroeg of laat gedwongen wordt om opvang te regelen. De nood in Nederland is hoog, de bereidheid om vrijwillig meer plekken te regelen laag en het Rijk sorteert voor op gedwongen opvang.
Daar komt bij dat alle Twentse gemeenten voor dezelfde puzzel staan. "Mijn collega's wachten op een antwoord", stelde wethouder Arjan Kampman. "Nee is ook een antwoord." Anders gezegd: Enschede moet op 9 maart - dan ligt er een voorstel op tafel waarover gestemd wordt - een knoop doorhakken.
Eerst vrijwillig (opvangteller asiel Enschede staat op 0)
Maar zover is het nog niet. Het Rijk heeft een eerste stap gezet en gemeenten gevraagd op vrijwillige basis extra opvangplekken voor asielzoekers te regelen. Lukt dat onvoldoende, dan zullen provincies de opdracht krijgen om een bepaald aantal asielzoekers op te vangen.
Enschede vangt op dit moment geen asielzoekers structureel op. In het geval de provincie asielplekken moet gaan verdelen, zal dat neerkomen op ruim 500 plekken in de grootste stad van Overijssel. Volgens de laatste cijfers, maar dat aantal kan ook hoger uitpakken.
De gemeenteraad heeft om die reden besloten een poging te wagen om tot een gezamenlijk kader te komen tot een kader voor eventuele opvang. Daarmee houdt de stad zelf regie op wie, wat en hoe.
Ontsnappingsluikje: statushouders
De politieke voorkeuren vlogen maandagavond over tafel, inclusief suggesties voor ontsnappingsluikjes om het dilemma zo goed mogelijk te omzeilen. “Als er al asielzoekers komen, dan statushouders”, vinden zowel BurgerBelangen Enschede (BBE) als CDA. Statushouders mogen in Nederland blijven en kunnen dus zo snel mogelijk integreren, werk vinden, meedoen aan de samenleving.
Punt is alleen dat statushouders een heel andere groep zijn dan asielzoekers. Enschede vangt het aantal statushouders op dat de stad zou moeten opnemen. Maar geen asielzoekers. En dat is wel wat het Rijk vraagt.
De VVD (en ook BBE) wil niet meegaan in die eerste stap van het Rijk. Wat de liberalen betreft houdt Enschede voorlopig de poort dicht. Fractieleider Malkis Jajan stelde voor om andere steden, waar linkse partijen de meerderheid vormen, te vragen heel veel asielzoekers op te vangen. “Dan is zo’n verdeling per provincie niet nodig.”
PVV en FvD houden vast aan hun partijlijn en willen geen enkele vorm van asielopvang.
Geen meerderheid voor een AZC
Een coalitie van zes partijen - PvdA, CU, D66, GroenLinks, Volt en Partij voor de Dieren - bracht enkele weken geleden al een voorstel in stemming voor de vestiging van een AZC in de stad. Los van ideële overwegingen, sorteren zij daarmee voor op zowel de vraag van het Rijk, als ook de zoektocht van het kabinet en het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) naar twee nieuwe aanmeldcentra.
Op dit moment worden alle nieuwe asielzoekers tijdelijk opgevangen in het aanmeldcentrum in ter Apel, dat overvol zit. Verwachting is dat de instroom van asielzoekers zal gaan groeien. Voor één van die nieuwe aanmeldcentra wordt nadrukkelijk gekeken naar ‘oost-Nederland’. Een gebied dat groter is dan Twente, maar het COA kijkt daarbij nadrukkelijk naar Enschede.
Met de vestiging van een AZC ligt een aanmeldcentrum binnen de Enschedese stadsgrenzen niet meer door de hand. Het voorstel van de zes partijen haalde het niet.
Groot- of kleinschalig
Mocht er desondanks een meerderheid ontstaan voor opvang - in welke vorm en wanneer dan ook - dan is het ook nog de vraag of dat groot- of kleinschalig moet zijn. Verschillende partijen zien kleinschalige opvang, verdeeld over de stad, als de betere optie.
Punt daarbij is dat het COA alleen grootschaliger opvang voor haar rekening neemt - letterlijk. Lees: 250 of meer. Kleinere locaties zijn lastiger te managen en duurder. In het geval het toch tot kleinschaliger opvang komt, zal de stad met het COA in overleg moeten over de kosten.
De Enschedese gemeenteraad lijkt zich in meerderheid vooralsnog aan te sluiten bij de lijn van VVD en BBE: geen vrijwillige aanmelding voor asielopvang.
