Decenniaoude beeldengroep teruggekeerd op oude plek in Enschede

Tubantia | Bert Hellegers

Jo Siepel heeft de beeldengroep De schikgodinnen mede betaald, maar dat ging niet van harte. In 1958 gaven de ruim tweeduizend fabrieksarbeiders de drie beelden cadeau aan de familie Van Heek vanwege het 100-jarige bestaan van de textielfabriek. Er werd gewoon een gulden van je loon ingehouden , vertelt Jo Siepel (82). Dat was toen veel geld. We werkten 48 uur in de week voor 10 gulden. Er is me nooit gevraagd of ik die gulden kon missen voor die beelden.

Toch kwam ze in actie toen ze tien jaar geleden slopers aan het werk zag bij de oude weverij aan de Lage Bothofstraat, op een steenworp afstand van haar woning. Ik zag ze met de oude ijzeren poort bezig. Ze waren ook aan het boren bij de beelden die er boven stonden. Ik schrok me rot. Dat kun je niet doen , heb ik geroepen. Ze zijn toen ook gestopt.

In stukken zagenJo Siepel kreeg steun van de wijkraad en de Historische Sociëteit Enschede-Lonneker. Raadslid Leny Kloppers (CDA) kaartte de kwestie aan in de gemeenteraad. Corporatie De Woonplaats zegde toe dat bij sloop het reliëf zou worden veiliggesteld door de firma Slotboom uit Winterswijk.

Het is daar ook tijdelijk opgeslagen. Maar toen ontstond er discussie over de nieuwe plek in Enschede , zegt Siepel. Ze wilden er mee naar Roombeek. We hebben gezegd: Nee, die beelden horen hier bij de wijk . Toen wilden ze het in stukken zagen en op elke hoek van het nieuwe woongebouw een beeld plaatsen. Dat kon natuurlijk helemáál niet.

De schikgodinnen bleven intact en bewaken sinds kort aan de kant van de Lage Bothofstraat de doorgang van het nieuwe complex met 82 appartementen, dat ook naar de beelden is vernoemd. Siepel mag vanwege ziekte niet naar buiten en heeft de nieuwe plek nog niet gezien. Als we een foto laten zien, knikt ze instemmend. Ziet er wel mooi uit. Het is iets wat bij de stad hoort. Ze hebben hier al zoveel tegen de vlakte gegooid. Deze beelden zijn een deel van de Enschedese geschiedenis.

AanpotenOok van Jo Siepel. In haar woning herinnert een wandbord nog aan haar periode bij Van Heek & Co. Kreeg je als je er 12,5 jaar werkte. Ze stapte als 14-jarige de eerste keer de fabriek binnen en ze werkte er veertien jaar. Op de afdeling wolapparatuur. Stoffen die uit de weverij kwamen, moesten we controleren. Als er een foutje in zat, herstelden we die met de hand. Het was flink aanpoten.

Haar man leerde ze bij Van Heek kennen. Hij werkte op de afdeling naast ons. Ze trouwden in 1964. Het betekende tevens het vertrek van Jo Siepel bij Van Heek. Toen was het nog zo dat je eruit moest als je ging trouwen. Ja, zo ging dat in die tijd.

TeloorgangDe teloorgang van de textielindustrie diende zich in die periode al aan. Toen ik kwam, waren we op onze afdeling met zestig meisjes. Toen ik wegging waren er nog tien. In 1967 werd begonnen met de ontmanteling van de weverij van Van Heek aan de Lage Bothofstraat. Machines werden verplaatst naar andere vestigingen. De werknemers kregen de mededeling dat de fabriek snel dicht zou gaan en dat ze moesten omzien naar een andere baan.

Jo Siepel vertelt dat haar man werk vond bij Menko en later Schuttersveld. Daar heeft hij als een van de laatsten de poort dichtgedaan.

Mythologische spinstersDe schikgodinnen zijn van de hand van de Amsterdamse beeldhouwer Paul Gregoire, die ook een reliëf voor het monument op de Dam maakte. Voor de opdracht voor de textielfabriek Van Heek zocht hij inspiratie in de Griekse mythologie: de sage van de drie schikgodinnen die als spinsters over het levenslot van de mens beschikken. De figuur links is Clotho, spinster van de levensdraad, met boven haar hoofd een afbeelding die geboorte symboliseert. In het midden de weefster Lachesis, die zich wijdt aan de kwaliteit en lengte van de levensstof. Rechts Atropos, die gewapend met schaar onverbiddelijk is als beëindiger van het leven.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Bert Hellegers