Crematorium-motie VVD Hengelo gaat in rook op; wethouder laat zich niet kisten

De motie, die werd ingediend door de VVD samen met Lokaal Hengelo - Anders! en de ChristenUnie, had een duidelijke boodschap: laat het cremeren over aan de markt. "Dit is wat ons betreft geen kerntaak van de overheid", betoogde VVD-raadslid Mitchell Boers. Die vindt dat het crematorium prima zelf de broek kan ophouden, maar dan als privaat bedrijf en zonder betrokkenheid van de gemeente Hengelo.

Overlijdensbelasting

Raadslid Herbert Capelle van Hengelose Burgers maakte uit de gemeentelijke jaarstukken op dat het crematorium in 2024 een hogere omzet had en meer dividend heeft uitgekeerd. Hij vroeg zich hardop af of dat te maken had met hogere tarieven en een stijging van het aantal crematies: "Als dit terugvloeit als dividend voelt dat toch een beetje als overlijdensbelasting die je heft. Dat voelt niet goed."

Afvalverwerker

Tegelijkertijd vroeg hij zich af of de plaatselijke VVD niet met twee maten meet: “Wat mij ook verbaast; de ene afvalverwerker is de ander niet. Als het om Twence gaat, dan is de VVD daar wel met heel veel enthousiasme aandeelhouder. Om voor de één wel aandeelhouder te zijn en voor de andere niet, dat vind ik een moeilijke.”

De vergelijking met een afvalverwerker zorgde voor nodige hilariteit in de raad, ook bij Capelle, waarna hij zijn excuses maakte. VVD'er Boers zag in de term 'overlijdensbelasting' juist een argument om vóór de motie te stemmen: "Het is niet zo dat als u deze motie steunt, dat we dan geen crematoria meer hebben." Toch benadrukte Capelle het belang van toezicht en wees hij op het risico van marktwerking.

PvdA-raadslid Nicolien Boekhoudt had vooral financiële zorgen: “De VVD staat bekend als een financieel degelijke partij, maar hoe willen jullie het wegvallende dividend dan opvangen?” Boers antwoordde dat het om een beperkt bedrag aan dividend gaat dat de gemeente jaarlijks ontvangt en dat dit ook binnen de begroting opgevangen kan worden: "Daarom verzoeken we het college om met een voorstel te komen en dan kunnen we prima kijken waar we dat geld vandaan willen halen."

Marktwerking

Raadslid Brian Geertshuis van FvD gaf ook zijn bedenkingen aan: "We hebben gezien wat marktwerking op andere terreinen is gaan doen met prijzen. Wij vinden het wel belangrijk dat we een vinger aan de pols blijven houden." Boers zei dat toch anders te zien en vroeg zich af of FvD nu ineens een socialistische partij was geworden: “Wij denken dat dit prima aan de markt overgelaten kan worden en dat het crematorium prima zelf de broek kan ophouden. Gaat het nu een keer fout, dan gaan onze belastingbetalers ervoor betalen.”

Angst voor hogere tarieven

Boekhoudt waarschuwde voor mogelijk hogere kosten voor inwoners bij een privatisering: “Als we dit privatiseren, brengt dit het risico met zich mee dat cremeren minder betaalbaar wordt.” Het raadslid wees naar voorbeelden van marktwerking die minder goed hadden uitgepakt, zoals energie en zorg: “Privatiseren? Nee, niet zo’n goed idee.”

Boers merkte op dat de PvdA 'kennelijk wat wantrouwend tegenover private ondernemingen staat': “Er zijn voldoende crematoria in private handen die het werk zorgvuldig en menselijk uitvoeren, dat hoeft niet altijd onder de noemer van gemeenschappelijke regeling.” Boekhoudt gaf aan alles te willen laten zoals het is: "Het zou zonde zijn om dat te veranderen, ook omdat we positieve ervaringen hebben.”

Dividend in rook op?

Net toen iedereen dacht dat de vergadering wel haar hoogtepunt had bereikt, schudde VVD-wethouder Gerard Gerrits nog een paar woordspelingen uit de mouw: “Ik vraag me vooral af of het dividend straks in rook opgaat, maar ik heb besloten me niet te laten kisten vanavond.”

Schoorsteen blijft roken

Ondanks dat het onderwerp op de lachspieren werkte, ging de motie uiteindelijk in rook op. Met alleen steun van VVD, Lokaal Hengelo Anders, CU, PVV en één D66-stem kreeg het voorstel geen meerderheid: 10 stemmen voor en 24 tegen. Het moraal van het motie-verhaal: geprivatiseerd of niet, de schoorsteen van een crematorium zal hoe dan ook wel blijven roken.

Het volledige debat is terug te zien op de website van de gemeente Hengelo.