Voor de allerlaatste keer doet Roy ten Vergert het rolluik omhoog van zijn tabakswinkel aan de van Heekstraat in Enschede. "Het dringt nog niet helemaal door, maar na vandaag is het echt afgelopen", verzucht Roy. "Mijn ouders zijn de zaak begonnen in 1972, ik zit er zelf ook al bijna dertig jaar. Ik was graag doorgegaan, maar er moet nu elke dag geld bij. Dat houdt een keer op."
De hoge accijnzen op tabak zijn volgens Roy de grootste oorzaak van het verlies aan inkomsten. Klanten zijn er genoeg, maar van een krantje, verjaardagskaart of pakje vloei kan hij de winkel niet draaiend houden. Zijn grootste inkomstenbron was altijd tabak, maar zijn klanten shoppen nu massaal in Duitsland.
"Dat de overheid roken wil ontmoedigen en strenge regels stelt aan de verkoop, daar ben ik het wel mee eens", zegt Roy. "Maar dit werkt eerder averechts. Mensen roken er niet minder om en ze halen nu hun sigaretten in Duitsland of uit het illegale circuit."
Op amper een kwartiertje rijden van de winkel van Roy is het winkelcentrum van Gronau. Op het parkeerterrein staan uitsluitend auto's met Nederlands kenteken. Bij de tabakszaak hangen grote advertenties met aanbiedingen voor shag en sigaretten, in het Nederlands.
Met tassen en dozen vol rookwaar komen de bezoekers terug bij de auto. "Ik rook shag. Dat scheelt hier bijna twintig euro, per pakje", lacht een Nederlandse klant. "Dat is teveel om hier niet voor heen en weer te rijden. Wij kunnen weer even vooruit."
Dat de hoge accijns leidt tot minder rokers, geldt in ieder geval niet voor de Duitse klanten. "Zo werkt het niet, echt niet", lacht de man terwijl hij nog een trekje neemt. "Wij roken er in elk geval geen sigaretje minder om. Iedereen gaat naar Duitsland, met bussen vol komen ze hier."
Roy merkt het ook duidelijk in zijn winkel: er zijn niet minder rokers, maar wel minder kopers. "Op een zaterdag verkocht ik 117 pakjes vloei en filters. Het is één op één, je hebt één pakje vloei voor één pakje tabak. Ik verkocht diezelfde dag vier pakjes shag; 113 pakjes tabak zijn dus niet bij mij gekocht maar ergens anders, waarschijnlijk in Duitsland."
Roy ten Vergert is niet de enige. "Ik heb al van zoveel collega's gehoord dat ze zijn gestopt of er binnenkort mee ophouden. Tot aan Amersfoort toe."
De forse prijsverhoging van tabak en de run op Duitse sigaretten is niet de eerste maatregel die Roy geld kost. "Ik beheerde ook sigarettenautomaten in de horeca. Van de ene op de andere dag werden ze verboden en kon ik ze bij het grofvuil zetten. En daar staat geen enkele compensatie tegenover."
Het stoort Roy dat er zo met zijn branche wordt omgesprongen. "Als het gaat over een vuurwerkverbod, of de veestapel moet inkrimpen dan worden daar direct compensatiemaatregelen aan gekoppeld. Wij krijgen geen cent en worden gecriminaliseerd."
De laatste dag is het druk in de winkel. Klanten voor wie Duitsland te ver is, willen nog graag een paar pakjes scoren. Maar de klanten komen vooral om afscheid te nemen. Roy is drukker met handen schudden dan met verkopen. "Het is ongelooflijk, we krijgen bloemen, wijn, kaartjes. Dat raakt me wel."
Hij kent bijna alle klanten bij naam. "Veel klanten kwamen al bij mijn ouders in de zaak. Ik vind het oprecht heel erg jammer dat het zo moet gaan. Maar je bent verliesdragend, dus ik moest deze keuze wel maken, ik kon er niet langer voor weglopen."