Levens redden in Twente? Dat doe je voortaan met een noaberhertkästken: een Automatische Externe Defibrillator (AED), maar dan op z'n Twents. Het woord is gekozen na een prijsvraag, georganiseerd door de Museumfabriek in Enschede tijdens de jaarlijkse streektaalmaand in maart.
“Wat is er nu leuker dan een nieuw Twents woord bedenken?”, zegt projectleider Adrie Hemmink in 1Twente Vandaag. De Museumfabriek wilde meer doen dan alleen een tentoonstelling over dialect. In samenwerking met Stichting Twente Hart Safe werd daarom een wedstrijd uitgeschreven voor een nieuw Twents woord voor de AED.
De reacties stroomden binnen: meer dan 200 inzendingen. Tussen de creatieve vondsten zaten woorden als rikketikker, klapkaste, heftan tattat en hertklapper. Maar geen van die termen haalde de eindstreep.
Het winnende woord werd een combinatie: hertkästken – ingestuurd door onder andere Peter Waardenburg uit Oldenzaal – en noaberhart, van Frank Lammers uit Haaksbergen. Uiteindelijk stelde dialectkenner - en oprichter van de Twentse taalbank - Goitsen van der Vliet voor om de woorden te combineren tot één: noaberhertkästken.
“We hebben samen met streektaalambassadeurs naar de inzendingen gekeken”, vertelt Hemmink. “Daar kwamen de twee woorden als winnaar uit de bus, die hebben we voorgelegd aan Goitsen. Hij vond dat de woorden samengevoegd moesten worden."
Waarom dat beter is? "Noaber verwijst naar de hulp van een ander, nodig bij een reanimatie, en hertkästken kon ook weleens een pacemaker zijn.”
Waardenburg is niet de enige die het hertkästken instuurde. Hij won uiteindelijk via een loting. Of hij denkt dat het woord echt gebruikt gaat worden? "“Het is wel leuk, maar ik vrees dat het in de praktijk toch moeilijk wordt,” zegt Peter. “Dit soort instrumenten komen toch uit de internationale wereld – dus ik zie nog niet iedereen plotseling overschakelen naar noaberhertkästken. Denk dat het vooral onder elkaar gebruikt gaat worden.”
Als dank ontvangen beide winnaars en een vermelding in het online dialectwoordenboek van Goitsen van der Vliet, een reanimatiecursus voor vier personen en een dagkaart voor het hele gezin voor de Museumfabriek.