Vechtstromen maakt werk van Geele Beek: 'Met vispassage en een natuurlijker inrichting'
Een natuurlijker inrichting van de Geele Beek, met een vispassage en samen met grondeigenaren brainstormen over het project Haarvaten op Peil, oftewel HOP. Dat is wat Waterschap Vechtstromen wil voor de droge zandgronden van Noordoost Twente, en daarover wil ze in gesprek met de boeren en andere grondeigenaren in dat gebied.
Veelbelovend was alvast de belangstelling van agrariërs uit deze streek voor de informatieve watermarkt, die door Waterschap Vechtstromen gehouden werd bij Camping De Rammelbeek. Hier konden bezoekers kennis nemen van de plannen van het waterschap met de Geele Beek en de mogelijkheden voor boeren om op eigen terrein water vast te houden en zo droogteschade voor landbouw en natuur tegen te gaan.
Ophalen informatie
“De watermarkt wordt gebruikt om informatie op te halen bij de grondeigenaren. Het is niet zo dat we zeggen: dit willen doen en zo gaan we dat doen”, benadrukt Ben Ordelmans, projectleider bij het waterschap. “We kijken wat er gezamenlijk gedaan kan worden.”
Kaderrichtlijn Water
De Geele Beek is, van vroeger uit, ingericht op landbouwkundige afwatering. Waterschap Vechtstromen moet in haar gebied voldoen aan de Kaderrichtlijn Water (KRW), de Europese richtlijn, die als doel heeft de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa te waarborgen en onder andere regels heeft opgesteld voor de biologische waterkwaliteit.
Ordelmans: “De Geele Beek voldoet nog niet aan de doelen van de KRW, met name op het gebied van vispasseerbaarheid en oeverinrichting. Daar gaan we aan werken door de stuwen vispasseerbaar te maken en de oevers natuurlijker in te richten.”
Geele Beek
De Geelebeek is een langzaam stromende, gekanaliseerde beek die in het stroomgebied van de Dinkel ligt.
De beek ontspringt in het Bentheimerwoud in Niedersachsen, waar de beek de naam Rammelbecke heeft. Ook een Nederlands stukje beek heet Rammelbeek. De Geelebeek heeft in Nederland een lengte van 9,6 kilometer en mondt uit in het Dinkelkanaal.
Aan de Geele Beek in Nederland grenzen gronden van circa vijftig eigenaren.
Verdroging
“Wat de laatste jaren ook speelt is verdroging van het gebied. Door te zorgen dat de beek een klein beetje kan meanderen, kun je zorgen dat de afvoersnelheid van het water minder snel is dan in het verleden het geval was.”
Grondgebruikers
Agrariërs zijn de grootste grondgebruikers in het stroomgebied van de Geelebeek. “Als we de maatregelen gaan uitvoeren doen we dat in afstemming met onze buren: de eigenaren van aanliggende gronden. Zij hebben in meer of mindere mate belangen bij de uitvoering van de maatregelen, daarom gaan we graag met hen in gesprek.”
Afronding in 2027
Ordelmans denkt dat het waterschap het jaar 2024 nodig heeft om de voorbereidingen te treffen. In 2025 kan dan begonnen worden met de uitvoering van de maatregelen. De Kaderrichtlijn Water moet in 2027 klaar zijn.
Haarvaten op Peil
Vechtstromen zet daarnaast in op het project Haarvaten op Peil (HOP), gericht op de bestrijding van klimaateffecten. “We hebben de laatste jaren veel te maken met droogte. Dat speelt voornamelijk op de hoge zandgronden, waar binnen het beheergebied van Waterschap Vechtstromen geen wateraanvoer mogelijk is. Hier zijn we volledig afhankelijk van het regenwater. Geen regen betekent ook geen water in ons beeksysteem”, vertelt Robert Eekers, projectleider watersysteemprojecten bij het waterschap.
Fijnmazig systeem
De haarvaten bestaan uit een heel fijnmazig systeem dat op de hoge Twentse zandgronden ligt. “Greppels, de kleinste sloten in ons watersysteem. Juist daar willen we kijken of we deze greppels en slootjes wellicht moeten dempen, of misschien verondiepen, zodat ze water minder snel afvoeren”, aldus Eekers. “Want alles wat niet afgevoerd wordt, gaat naar de bodem en hebben we beschikbaar in droge periodes. De bodem is ons grootste reservoir waar we water in op kunnen slaan.”
Stuwen op eigen terrein
Eekers is op zoek naar clusters, naar gebieden waar water vast gehouden kan worden. “Het mooie van Haarvaten op Peil is dat we samen met de omgeving op zoek gaan naar kansen. We zijn inmiddels bezig met proeven met droogtestuwen in greppels of kleine slootjes op het eigen terrein van grondeigenaren, waarbij de agrariërs zelf de water toe- en afvoer kunnen regelen.”
“We zijn nu aan het inventariseren. Het programma loopt tot en met 2027 en wanneer we inzichtelijk hebben waar we daadwerkelijk iets kunnen doen, willen we dat ook zo snel mogelijk uitvoeren.”
Staatsbosbeheer
“We doen het niet alleen. We doen het samen met de provincie Overijssel, de terreinbeherende organisaties als Staatsbosbeheer, Landschap Overijssel, Natuurmonumenten en Overijssels Particulier grondbezit, allemaal partners waar we samen mee werken om het water langer vast te houden.”
