Enschedese Loewana Weiss (17) vertelt op Nationale Dodenherdenking haar familieverhaal
Zoni Weiss, een Sinti, sprak in de Berlijnse Reichstag over het lot van de Sinti’s en Roma in de Tweede Wereldoorlog. De bekende activiste Lalla Weiss zette zich in voor de rechten van die groepen. En nu treedt de zeventienjarige Loewana Weiss uit Enschede in hun voetsporen: zij spreekt op 4 mei tijdens Nationale Dodenherdenking op De Dam over de belevenissen van haar opa Kobus.
Trots
“Ik ben trots dat ik dit voor de familie mag vertellen. We werden altijd vergeten, dat wil ik niet”, vertelt Loewana. Overijssel is dit jaar gastprovincie voor de Nationale Dodenherdenking. Vandaag dat de Enschedese in beeld kwam. Loewana speelde in Theater na de Dam van de Theatermakerij in Enschede. In die voorstelling vertelde ze het verhaal van haar opa Kobus die de vervolging van de Sinti en Roma in de Tweede Wereldoorlog overleefde.
Monoloog
Haar verhaal dat ze op de Dam vertelt, is 200 woorden lang en mag precies twee minuten duren. De monoloog werd geschreven door Renée Buys van de Theatermakerij. “Maar het is mijn verhaal over wat mijn familie overkwam. Hoeveel angst ze hadden. Hoeveel er door de Duitsers zijn opgepakt. Een neefje van mij werd uit het ziekenhuis gehaald. Weg. Er zijn er heel weinig over.”
Vervolging Sinti en Roma
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden naar schatting meer dan 500.000 Sinti en Roma uit heel Europa door de nazi’s vermoord. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er ongeveer 4500 Sinti en Roma in Nederland. Vanaf juli 1943 mochten ze niet meer in Nederland rondreizen. Op 16 mei 1944 vonden er vervolgens razzia’s plaats: 578 Sinti, Roma en ‘reizigers’ (woonwagenbewoners) werden door voornamelijk Nederlandse politieagenten opgepakt en naar kamp Westerbork weggevoerd.
bron: Nationaal Comité 4 en 5 mei
Ondergrondse bus
Loewana woont bij haar Nederlandse moeder, maar voelt zich wel degelijk een Sinti. “Ik ben er niet mee opgegroeid. Toen ik nog klein was sprak ik Romanes, de taal van mijn bevolking. Dat heb ik verleerd. Ik kom veel bij mijn vader, hij vond het lastig om over de Tweede Oorlog te vertellen. Van mijn opa heb ik de verhalen gehoord. Dat ze met paard en woonwagens naar Nederland zijn gegaan en in de oorlog een bus in de grond hebben gegraven en dat ze het daardoor hebben overleefd.”
Repetities
Geen moment heeft Loewana eraan gedacht om nee tegen de uitnodiging van het Nationaal Comité 4 en 5 mei te zeggen. “Natuurlijk, moet je dat doen. Hallo.” De afgelopen weken was ze druk met repetities, want de tekst moet er natuurlijk wel goed uitkomen. De Enschedese wordt vergezeld door haar vader en opa. “Ik draag een lange jurk en ben bedekt. Zoals de Sinti het altijd doen.”
Theater Na de Dam
Na afloop van de Dodenherdenking in Enschede gaat de Theatermakerij net als bijna elk jaar verder met de voorstelling Theater Na de Dam. De aangesloten jongeren spelen om 21.00 uur De Strijdbaren in het stadhuis van Enschede. In die voorstelling wordt ingegaan op gesprekken, herinneringen en verhalen van ouderen die opgegroeid zijn in de tijd van de Tweede Wereldoorlog. De gratis voorstelling is inmiddels uitverkocht.
