Bedreigde boomkikker krijgt de ruimte in het Smalenbroek
De boomkikker heeft het al decennialang moeilijk in Twente, dankzij de mens. Gelukkig helpt diezelfde mens het diertje er nu weer langzaam bovenop. Samen met ecologen van Landschap Overijssel gaan vrijwilligers elk najaar en winter het veld in om de leefgebieden van bedreigde diersoorten in heel Overijssel zo optimaal mogelijk te maken. De boomkikker is daarvan een mooi voorbeeld. Ecoloog Michiel Poolman en vrijwilliger Nico van Aalst namen een kijkje in het Smalenbroek ten zuiden van Enschede wat ze er al voor elkaar gebokst hebben én wat er nog beter kan.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: boomkikkers zien we deze bloedhete ochtend niet. Niet omdat ze niet van warmte of zon houden, maar je moet gewoon een beetje geluk hebben, vertelt Poolman. "De kans dat ze je ze ziet is veel groter in het voorjaar, in het paarseizoen. Nu moet je er echt tegenaan lopen. Als je er oog voor hebt, kun je ze hier aantreffen in de braamstruiken. Ze zijn net iets lichter van kleur dan de donkere blaadjes van de braamstruik."
De boomkikker heeft zwaar te lijden onder het opgeruimde karakter van de mens, weet Poolman: "De beestjes houden juist van rommelige plekjes. Van een poeltje waar ze hun eitjes kunnen afzetten, met daarnaast wat ruige vegetatie en dan struikgewas. Liefst stekelig, zoals braamstruiken, zodat ze zich er kunnen verstoppen voor roofdieren en grote grazers."
Toen na het midden van de vorige eeuw de ruilverkaling zijn intrede deed en overal houtwallen en poelen verdwenen kreeg het kleine kikkertje het moeilijk. "De overblijvende populaties hadden moeite te overleven, omdat er geen uitwisseling van genen met buurpopulaties plaats kon vinden. Het gevolg: inteelt. Nu proberen we overal in Twente populaties terug te brengen met hulp van De Vliegende Brigade, een enthousiaste vrijwilligersgroep onder leiding van de ecologen bij Landschap Overijssel."
Nico van Aalst is een van de twee coördinatoren. Hij laat ecoloog Michiel Poolman in het Smalenbroek het resultaat van hun werk zien. De twee jaar geleden tussen opgestapelde stammetjes geplante braamstruiken zorgen voor mooie 'eilandjes' in het ruige grasland. De boomkikker heeft zich hier al gevestigd, maar het kan altijd beter. Vandaar dat dit najaar verder wordt geklust. Niet alleen de boomkikker heeft overigens baat bij deze werkzaamheden. Talloze dieren- en plantensoorten zijn blij met de terugkeer van poelen, houtwallen en struweel. "Bloeiende braamstruiken bijvoorbeeld trekken diverse soorten hommels en bijen aan, heel belangrijk voor een grotere biodiversiteit."
Van Aalst: "Vrijwilligers van de Vliegende Brigade werken jaarlijks vanaf september tot het broedseizoen in maart op verschillende plekken in de Overijsselse natuur." Op twee woensdagochtenden per maand zetten ze zich in voor soortenbescherming onder begeleiding van Michiel en z'n collega's. Het zijn vooral gepensioneerden, die nog graag de handen uit de mouwen steken en de natuur vooruit willen helpen, maar je moet ook het sociale aspect niet onderschatten. Het is vooral gezellig en ontspannend.
De werkzaamheden zijn divers en zeer specialistisch; van het bekalken en zaaien van bijzondere planten tot en met het onderhoud van houtwallen. Vaak zijn het klussen die niet geschikt zijn voor grote machines, maar die zich juist lenen voor hand- en precisiewerkzaamheden, waar terreinbeheerders zelf niet aan toe komen.
Mensen die zelf aan de slag willen bij de Vliegende Brigade of mensen die ergens in hun omgeving kansen voor een bedreigde dier- of plantensoort zien, kunnen contact opnemen via www.landschapoverijssel.nl/nieuws/vliegendebrigade
