Stuklopen megabouwplan De Kop kost Enschede zeker 3 miljoen euro

Eerder deze week maakte het college van B&W bekend dat zij de onderhandelingen met de Belgische investeerder LIFE voor wat betreft het grootste deel van 'De Kop' heeft afgebroken. Het bouwplan met drie woontorens werd begin 2018 grootst aangekondigd. Het zou een investering van in totaal 150 miljoen euro worden in de grootstedelijke ambitie van Enschede.

Maar al snel werden de hoge verwachtingen getemperd. Mede door de gestegen bouwkosten komt na jaren onderhandelen een groot deel van het plan niet van de grond. De gronden van het voormalige SLO-pand en het bankgebouw ING blijven voorlopig bespaard van nieuwbouw. Alleen op de oude locatie van het DISH-hotel moeten nog zo'n 250 woningen gebouwd.

Afboekingen

Volgens wethouder Jeroen Diepemaat betekent de breuk in de onderhandelingen niet dat de stekker definitief uit De Kop wordt getrokken. De gemeente gaat zich eerst beraden of en hoe de ideeën met de drie overgebleven onderdelen worden aangepast. De aankoop van het ING-pand, een strategische locatie voor elke ontwikkeling in de Boulevardzone, staat nog steeds op het wensenlijstje van het college.

Dat er voorlopig niet gebouwd gaat worden, betekent wel dat Enschede in de buidel moet tasten. Er is al sprake van een tekort van 800.000 euro op de grondexploitatie. Zo wordt de begroting (kosten en baten) van een bouwplan genoemd. Nu er abrupt een einde komt aan drie onderdelen van De Kop, leidt dat tot een extra tekort van 2,1 miljoen euro vanwege het afboeken van historische rente-, beheer- en plankosten die niet terugverdiend worden met grondverkoop. Het college hoopt bij de toekomstige ontwikkeling van de terreinen dit verlies (deels) goed te maken.

Subsidie terugbetalen?

Maar bij de 2,9 miljoen euro aan tekorten uit de grondexploitatie blijft het mogelijk niet. De gemeente loopt namelijk het risico dat zij (een gedeelte van) een subsidie aan het Rijk moet terugbetalen. Begin 2021 ontving Enschede een bedrag van 3 miljoen euro van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties binnen het Woningbouwimpuls. Dit is een pot met geld bedoeld voor het versnellen van grote bouwprojecten die anders moeilijk van de grond komen omdat ze een financieel tekort kennen, bijvoorbeeld vanwege sanering van vervuilde grond of het aanleggen van toegangswegen.

Het bedrag van 3 miljoen euro is vorig jaar verstrekt voor de 'Boulevardzone', wat de nieuwbouwplannen aan de Kop Boulevard en aan de Ledeboerstraat omvat. Aan de subsidie zitten strenge eisen gekoppeld. Zo moet bijvoorbeeld binnen drie jaar na toekenning de eerste woning in aanbouw worden genomen. De subsidie gaat uit van 703 woningen, maar daarvan wordt voorlopig circa de helft gerealiseerd: 120 woningen op het Ledeboerterrein en 250 aan De Kop. 'Er wordt onderzocht wat het stopzetten van de onderhandelingen met LIFE/Ten Brinke betekent voor de subsidie van de Woningbouwimpuls', schrijft het college aan de raad. 'Hierover gaan we in gesprek met het Rijk.'

Al 15 miljoen uitgegeven

Of het afbreken van de onderhandelingen met LIFE ook nog juridische gevolgen heeft, is nog niet bekend. Er lag immers een samenwerkingsovereenkomst, waarin ook afspraken waren gemaakt over het doorverkopen van gronden. Aan de andere kant houdt de gemeente zich op het standpunt dat de plannen zoals ze er op het laatst voor lagen, niet in de buurt komen van wat er wordt verwacht. "Er zou een gebouw kunnen komen", aldus wethouder Jeroen Diepemaat. "Maar niet een gebouw dat voldoet aan onze verwachtingen." Het college verwacht sterk te staan, mocht het nog tot een rechtszaak komen.

Overigens heeft de gemeente Enschede in aanloop naar de ontwikkeling van De Kop al 15 miljoen euro gestoken in de toegangswegen en omliggende infrastructuur. De rotondes aan de Haaksbergerstraat (kruisingen Zuiderval en Ripperdastraat) zijn vervangen voor verkeerslichten. De in- en uitrit van de Van Heekgarage is op de kruising met de Ripperdastraat aangesloten en de doorgaande weg door het centrum is verplaatst naar de Koningstraat, voor het MST langs. Bovendien heeft het gebied tussen Koningsplein en Prinsessetunnel een metamorfose ondergaan.

Geen weggegooid geld, vindt de gemeente. "Deze aanpassingen hadden hoe dan ook moeten gebeuren", aldus projectleider Annemiek van den Heuvel. "Voor de doorstroming van het verkeer door het centrum en voor het waterbeheer. Die werkzaamheden zijn alleen eerder uitgevoerd dan gepland vanwege de bouwplannen."