Soms liep een vrouw in trainingspak door ons dorp. Mijn vader vertelde dat zij niet mee mocht doen met officiële wedstrijden, omdat ze een man was. Hij noemde haar een kween, ik wist niet wat dat was en aangezien mijn vader geen sterke verteller was over de verschillen tussen man en vrouw en de gevolgen daarvan, heb ik hem er ook niet naar gevraagd. Maar het intrigeerde mij wel, zo’n man/vrouw, die door ons dorp rende. Zij kwam uit Burum en wij woonden in Lutjegast. Burum ligt in Oost- Friesland en is bekend van de grote radiotelescopen, die blijkbaar al onze internet- en telefoonactiviteiten registreren en analyseren.
De dame uit Burum heette Foekje Dillema en was rond 1950 de grootste concurrente van Fanny Blankers Coen in Nederland. In 1950 vestigde Foekje een nieuw Nederlands record op de 200 meter, Het oude record stond op de naam van Fanny Blankers Coen. Drie weken later kreeg Foekje te horen dat zij een sekstest moest ondergaan, dat weigerde zij en zij werd uitgesloten van wedstrijden. Het nieuwe record werd uit de boeken geschrapt en ze werd uit de Atletiekunie gezet. Bestuurders van de Atletiekunie haalden haar uit de trein op het station in Hilversum en deelden haar de uitsluiting mee. “Ze zeggen dat ik geen meid ben.”zei Foekje tegen haar verbaasde ploeggenoten, waarmee ze op weg was naar een toernooi in Frankrijk: Ze reisde terug naar Burum en ging weer aan het werk als hulp in de huishouding. In 1952 is ze geopereerd in het Academisch Ziekenhuis in Groningen. Praten over haar verleden wilde ze nooit. Op 5 december 2007 overleed ze in een verzorgingstehuis in Kollum.
Er zijn diverse theorieën over haar uitsluitsel en wie haar “verraden” zou hebben (Fanny Blankers Coen werd daarbij genoemd). Met enige zekerheid kan gesteld worden dat Foekje tweeslachtig was, ze had mannelijke en vrouwelijke geslachtskenmerken. Tegenwoordig zou ze omgebouwd zijn tot man of vrouw.
Ik moest aan haar denken toen ik naar de finale van 200 meter voor dames bij de Olympische spelen in Rio keek. Deze spelen worden ook wel de Spelen van de Nederlandse vrouw genoemd. De dames groeien boven zichzelf uit en slepen de één na de andere medaille binnen, terwijl de heren matig presteren. En het rare is dat dit man/vrouw verschil typisch Nederlands is, in de overige landen scoren de mannen meer medailles dan de vrouwen. Naar de oorzaak kun je alleen maar gissen. Eén feit is zeker; onze vrouwen zijn lang en sterk en een tikje agressief; ik zie nog één van de Hollandse meiden een Duitse tegenstandster omver lopen met een gezicht van: “Ga dan ook uit de weg.”
Ik kijk op en zie Dafne Schippers haar schoenen op de grond smijten. Zal de sponsor leuk vinden. Ook in de sport is soms de werkelijkheid bizarder dan welk verzinsel ook.