Duitse kinderen leren Nederlands dankzij Melanie uit Enschede

Neem de weken in aanloop naar Sinterklaas. "Je hebt kinderen die het zo spannend vinden dat ze er nauwelijks van kunnen slapen", zegt Melanie Sarelse-de Groot (46). Op een Nederlandse school kijken juffen en meesters er niet raar van op. In Duitsland daarentegen kan het zomaar zijn dat een leerkracht niet begrijpt wat er toch met het kind aan de hand is. "Dan is het nuttig als ik het kan uitleggen", juf Melanie. "Ook dat is mijn rol: voorlichting geven over hoe het werkt aan de andere kant van de grens."

'In Duitsland werkt het nou eenmaal anders'
Er liggen meer misverstanden op de loer als Nederlandse ouders hun kinderen naar een Duitse basisschool laten gaan. Op school in Duitsland werkt het nou eenmaal anders dan in Nederland. "Ik hoor weleens van Duitse leerkrachten: nu heeft-ie alweer geen huiswerk gemaakt. Een Duitse ouder zit er bovenop, maar in Nederland is het veel minder gebruikelijk dat jonge kinderen huiswerk krijgen. Of een juf denkt: hé, die moeder staat alweer in de klas. Ja, omdat ze niet beter weet. In Nederland loop je sneller de school in voor een gesprekje bij de deur. In Duitsland is de afstand groter, het is hier gebruikelijker dat ouders op het plein wachten."

Project
De Nederlandse juf werkte de laatste jaren op tal van Duitse basisscholen. Sinds deze week heeft ze een nieuwe baan: als vakleerkracht Nederlands op de Kreuz-schule in Heek, een school voor voortgezet onderwijs. Mede uit haar werk is het project 'Spreek je buurtaal - Sprich deine Nachbarsprache' ontstaan. Daarbij maken 5.000 kinderen op 20 Duitse en 20 Nederlandse scholen in de Achterhoek en Twente spelenderwijs kennis met de taal en cultuur van het buurland.

Met het project is 2,6 miljoen euro gemoeid, waarvan twee derde wordt betaald uit Europese Interreg-subsidie. Het geld wordt gebruikt voor het geven van buurtaalonderwijs, het opleiden van leerkrachten, het (door)ontwikkelen van materiaal en het opbouwen van een euregionaal netwerk en kenniscentrum. "In vier, vijf jaar tijd wordt kennis ontwikkeld die behouden blijft voor de regio. Een mooi project", zegt Sarelse-de Groot.

De leerkracht rolde tien jaar geleden bij toeval in het Duitse onderwijs. Ze groeide op in Enschede en volgde de pabo. "Toen ik klaar was, medio jaren 90, was er in Nederland niet zoveel werk. Ik keek naar vacatures tot een uur rijden, ook over de grens. Je bent klaar met je studie en wilt wat."

Met haar Nederlandse diploma kon ze niet zomaar aan het werk op een Duitse basisschool. In Nordhorn kreeg ze kreeg een baan als pedagogisch medewerker in een kinderdagverblijf voor kinderen met een beperking. Daarna werkte ze onder meer in het speciaal onderwijs op De Kap in Oldenzaal en op basisschool De Wingerd in Hengelo. "Per toeval hoorde ik dat de Euregio voor een project iemand zocht die Nederlandse les kon geven aan Duitse kinderen. Het beviel zo goed dat ik ben gebleven."

Tweetalig
Het liefst staat juf Melanie samen met een Duitse juf voor de klas, in groepen met zowel Nederlandse en Duitse kinderen. "Daar leren ze het meest van", zegt ze. "Tweetalig lesgeven kan heel goed in de zogenoemde zaakvakken, zoals geschiedenis, aardrijkskunde of biologie. De Duitse leerkracht legt de lesstof uit in het Duits en vervolgens herhaal ik het in het Nederlands." Dat is goed voor de woordenschat en heeft voor Nederlandse kinderen nog een voordeel: "Als je moedertaal Nederlands is, is het lastig om nieuwe begrippen in het Duits te onthouden. In je eigen taal sla je die kennis veel beter op. Helaas is op deze tweetalige lessen bezuinigd."

Sarelse-de Groot ziet de kennis van het Nederlands onder Duitse leerkrachten toenemen. "Duitse scholen staan heel erg open voor het buurtaalonderwijs, meer dan scholen in Nederland. Ze steken veel energie in het Interreg-project en zijn er zeer enthousiast over."

Behalve het tweetalige onderwijs gaf de Nederlandse juf moedertaalonderwijs aan Nederlandse kinderen die in Duitsland wonen. "In die lessen ontstaat een bijzonder groepsgevoel. We kunnen allemaal Nederlands en we begrijpen elkaar. Als Nederlander op een Duitse school ben je anders. Feesten als Sinterklaas of Koningsdag worden in Duitsland niet gevierd op school. In de Nederlandse lessen besteedde ik er altijd veel aandacht aan. Voor de kinderen voelde dat als herkenning: iemand wist wat er thuis speelde. Het is belangrijk dat het Nederlands niet helemaal verloren gaat, als ze later in Nederland willen studeren of werken."

Vacature
Met het afscheid van Melanie Sarelse-de Groot is vorige week het moedertaalonderwijs aan Nederlandse kinderen in de Duitse grensregio voorlopig stopgezet. Ruim 120 kinderen met Nederlandse wortels bezochten dit schooljaar de vrijwillige lessen op vier basisscholen in Gronau en Ahaus. Het is nog onduidelijk wanneer de lessen worden hervat.

Op de website van de Bezirksregierung Münster komt een vacature voor een leerkracht Nederlands te staan.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Frans Nikkels