Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
Oud-directeur TwentseWelle: Musea afrekenen op cijfers is frustrerend en slecht
Drie jaar na zijn vertrek bij TwentseWelle geeft Kees van der Meiden zijn visie op de museumwereld. ,,We kijken te veel naar cijfers. Dat is dodelijk.
Het nieuwe cadeau van de BankGiro Loterij van 365.000 euro dit weekend voor zijn oude museum laat hem niet onberoerd. ,,Hoe het ook allemaal gelopen is, het blijft toch mijn erfenis. Met het geld dat ze nu krijgen, kunnen ze eindelijk de stappen extra zetten die nodig zijn.
Zonder rancune
Kees van der Meiden zegt het zonder rancune. TwentseWelle, het museum waarover hij acht jaar de leiding had, voelt nog altijd een beetje als zijn museum.
,,Ik heb er met ongelofelijk veel plezier gewerkt. We zijn ook niet met ruzie uit elkaar gegaan. Er was een verschil van mening tussen mij en de raad van toezicht: dat is de reden waarom ik ben opgestapt. Ze wilden dat ik de bezuinigingen uit zou voeren die de gemeente ons had opgelegd. Ik was het daar niet mee eens. Ik vond en vind nog steeds dat je als museum zo hoog moet vliegen als je kunt. Als dat niet meer mogelijk is, moet je je conclusies trekken.
Bezuinigen
Drie jaar is hij nu uit Enschede weg. Jaren waarin hij terugkeerde naar Groningen en er in de luwte de tijd vond een boek te schrijven over de Nederlandse museumwereld. ,,Musea gaan me aan het hart. Er is sinds de grote bezuinigingen van het eerste kabinet-Rutte heel veel gebeurd. Ook mijn eigen ervaringen in Enschede spelen een rol. Het is van groot belang dat iemand de balans opmaakt. Dat heb ik met dit boek willen doen.
Bespiegelingen
Voor zijn boek interviewde hij een groot aantal vertegenwoordigers van Nederlandse musea en culturele instellingen, onder wie ook directeur Nicolas Mansfield van de Reisopera. Tussendoor komt hij met zijn eigen bespiegelingen, gericht op met name de middelgrote en kleinere musea in Nederland.
Ronkend pr-beleid
,,Het manco van het huidige cultuurbeleid is dat er te veel gekeken wordt naar die paar grote musea die met een ronkend pr-beleid en dure tentoonstellingen massa s mensen weten te trekken. Helaas is dat niet de werkelijkheid van de meeste musea. Die moeten het doen met minder prestigieuze collecties en vaak heel beperkte budgetten. Sinds het begrip cultureel ondernemerschap zijn intrede heeft gedaan worden ze afgerekend op basis van cijfers. Dat is frustrerend en slecht. De hoge bezoekcijfers van nu kunnen over twee jaar weer voorbij zijn. Als je een museum wilt beoordelen, kijk dan naar de maatschappelijke betekenis en duurzaamheid van zo n instelling. Alleen musea die echt iets betekenen in een regio, zullen in de toekomst blijven bestaan.
Noodzaak
Het museum als maatschappelijke onderneming: voor Van der Meiden is het keiharde noodzaak. ,,Musea moeten loskomen uit hun eigen wereld. Ze moeten verbindingen aangaan met maatschappelijke instellingen in de regio zoals de zorg en het onderwijs. Maar tegelijk moeten ze ook duidelijk maken waar ze voor staan. Een museum als TwentseWelle heeft een verzameling die de regio weerspiegelt en die het uitgangspunt moet zijn voor alles wat je doet, ook al kijk je daarvoor over je eigen grenzen.
Slachtoffer
Als directeur van TwentseWelle voelde Van der Meiden zich ook zelf slachtoffer van de eenzijdige nadruk op het cultureel ondernemerschap. ,,Ik ben afgerekend op de cijfers. Het doel is altijd geweest om het museum nationaal en internationaal een rol te geven. Toen ik begon, was er amper budget. Dat wisten we alsnog te vinden, maar veel was het nooit. Met een voortdurend knellende begroting zijn er toch mooie dingen gebeurd, steeds met de regio als basis. De voetbaltentoonstelling, de expo over DDR: we begonnen elke keer opnieuw met ons af te vragen wat de band was met Twente. Maar toen er een nieuwe wethouder kwam, bleek het niet genoeg. Die keek naar de cijfers en wilde bezuinigen, een minder ambitieus beleid en, uiteindelijk, een fusie met het Rijksmuseum. Voor mij het moment om af te haken.
Gelukkiger
Of hij ooit ergens terugkeert als directeur, kan hij nog niet zeggen. Wel fungeert hij inmiddels als directeur van de internationale fotomanifestatie Noorderlicht. ,,De museumwereld laat me nooit los. Maar ik hoop wel dat er dingen verbeteren. Meer besef van de maatschappelijke betekenis van een museum en langjarige steun van de overheid, los van cijfers en bezoekersaantallen: daar worden we allemaal in dit land een stuk gelukkiger van.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lenneke Lingmont
Zonder rancune
Kees van der Meiden zegt het zonder rancune. TwentseWelle, het museum waarover hij acht jaar de leiding had, voelt nog altijd een beetje als zijn museum.
,,Ik heb er met ongelofelijk veel plezier gewerkt. We zijn ook niet met ruzie uit elkaar gegaan. Er was een verschil van mening tussen mij en de raad van toezicht: dat is de reden waarom ik ben opgestapt. Ze wilden dat ik de bezuinigingen uit zou voeren die de gemeente ons had opgelegd. Ik was het daar niet mee eens. Ik vond en vind nog steeds dat je als museum zo hoog moet vliegen als je kunt. Als dat niet meer mogelijk is, moet je je conclusies trekken.
Bezuinigen
Drie jaar is hij nu uit Enschede weg. Jaren waarin hij terugkeerde naar Groningen en er in de luwte de tijd vond een boek te schrijven over de Nederlandse museumwereld. ,,Musea gaan me aan het hart. Er is sinds de grote bezuinigingen van het eerste kabinet-Rutte heel veel gebeurd. Ook mijn eigen ervaringen in Enschede spelen een rol. Het is van groot belang dat iemand de balans opmaakt. Dat heb ik met dit boek willen doen.
Bespiegelingen
Voor zijn boek interviewde hij een groot aantal vertegenwoordigers van Nederlandse musea en culturele instellingen, onder wie ook directeur Nicolas Mansfield van de Reisopera. Tussendoor komt hij met zijn eigen bespiegelingen, gericht op met name de middelgrote en kleinere musea in Nederland.
Ronkend pr-beleid
,,Het manco van het huidige cultuurbeleid is dat er te veel gekeken wordt naar die paar grote musea die met een ronkend pr-beleid en dure tentoonstellingen massa s mensen weten te trekken. Helaas is dat niet de werkelijkheid van de meeste musea. Die moeten het doen met minder prestigieuze collecties en vaak heel beperkte budgetten. Sinds het begrip cultureel ondernemerschap zijn intrede heeft gedaan worden ze afgerekend op basis van cijfers. Dat is frustrerend en slecht. De hoge bezoekcijfers van nu kunnen over twee jaar weer voorbij zijn. Als je een museum wilt beoordelen, kijk dan naar de maatschappelijke betekenis en duurzaamheid van zo n instelling. Alleen musea die echt iets betekenen in een regio, zullen in de toekomst blijven bestaan.
Noodzaak
Het museum als maatschappelijke onderneming: voor Van der Meiden is het keiharde noodzaak. ,,Musea moeten loskomen uit hun eigen wereld. Ze moeten verbindingen aangaan met maatschappelijke instellingen in de regio zoals de zorg en het onderwijs. Maar tegelijk moeten ze ook duidelijk maken waar ze voor staan. Een museum als TwentseWelle heeft een verzameling die de regio weerspiegelt en die het uitgangspunt moet zijn voor alles wat je doet, ook al kijk je daarvoor over je eigen grenzen.
Slachtoffer
Als directeur van TwentseWelle voelde Van der Meiden zich ook zelf slachtoffer van de eenzijdige nadruk op het cultureel ondernemerschap. ,,Ik ben afgerekend op de cijfers. Het doel is altijd geweest om het museum nationaal en internationaal een rol te geven. Toen ik begon, was er amper budget. Dat wisten we alsnog te vinden, maar veel was het nooit. Met een voortdurend knellende begroting zijn er toch mooie dingen gebeurd, steeds met de regio als basis. De voetbaltentoonstelling, de expo over DDR: we begonnen elke keer opnieuw met ons af te vragen wat de band was met Twente. Maar toen er een nieuwe wethouder kwam, bleek het niet genoeg. Die keek naar de cijfers en wilde bezuinigen, een minder ambitieus beleid en, uiteindelijk, een fusie met het Rijksmuseum. Voor mij het moment om af te haken.
Gelukkiger
Of hij ooit ergens terugkeert als directeur, kan hij nog niet zeggen. Wel fungeert hij inmiddels als directeur van de internationale fotomanifestatie Noorderlicht. ,,De museumwereld laat me nooit los. Maar ik hoop wel dat er dingen verbeteren. Meer besef van de maatschappelijke betekenis van een museum en langjarige steun van de overheid, los van cijfers en bezoekersaantallen: daar worden we allemaal in dit land een stuk gelukkiger van.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lenneke Lingmont
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
