Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
Dit Twentse trio brengt licht in langste landtunnel van Nederland
Drie Twentse bedrijven hebben gezamenlijk gezorgd voor het elektrische gedeelte van wat de langste landtunnel in Nederland moet worden.
Ze dienen als lichtend voorbeeld voor de Twentse maakindustrie. Een sector waarvan wordt gezegd dat deze mooie kansen onbenut laat door niet met elkaar te willen samenwerken. TKH uit Haaksbergen leverde 1.800 kilometer elektriciteitskabel voor de tunnel, Eaton Hengelo de 90 laagspanningspanelen, 6 transformatoren en 7 middenspanningskasten. En HITEC Power Protection uit Almelo tenslotte, installeerde de zogeheten 'dynamische UPS', de ononderbroken noodstroomvoorziening met een capaciteit van 4,6 megawatt. Genoeg om 12.000 huishoudens continu van elektriciteit te voorzien.
150.000 auto's
Dat het druk wordt in de tunnel staat vast. De capaciteit is op 150.000 auto's per dag berekend, terwijl de A9 er nu 70.000 aan kan. De tunnel krijgt een lengte van 3 kilometer en zorgt ervoor dat de milieubelasting in de vorm van geluid en fijnstof voor de bewoners van Gaasperdam en Bijlmermeer een stuk minder wordt. Op het tunneldak wordt een groot park aangelegd dat beide wijken met elkaar verbindt.
Want de asfaltbarrière die er nu nog ligt in de vorm van de snelweg A9 tussen De Bijlmer en Gaasperdam gaat verdwijnen. Er komen maar liefst vijf tunnelbuizen met tien rijstroken en één wisselstrook. De buitenste buizen voor lokaal verkeer krijgen elk drie rijstroken, de binnenste buizen voor doorgaand verkeer krijgen elk twee rijstroken en de middelste buis is een wisselstrook voor in de ochtend- en avondspits.
Gepaste trots
Met gepaste trots toont de Twentse delegatie bij een rondleiding het geleverde werk. De kilometerslange kabels, de laag-middenspanningskasten in één van de drie dienstgebouwen op het tunneldak en de imposante, blauwgeschilderde 'dynamische UPS' van HITEC Power Protection. Veel zal de op diesel draaiende noodstroominstallatie van HITEC niet in actie hoeven komen, want gemiddeld moet elke aansluiting in Nederland het jaarlijks door uitval slechts 21 minuten zonder stroom doen. Maar noodstroom is noodzakelijk omdat daarmee bij stroomuitval automobilisten op een veilige manier de tunnel kunnen blijven gebruiken.
Veelomvattend
Onafhankelijk van elkaar hadden de drie bedrijven de opdracht nooit binnengehaald, zo is het besef. De bouwcombinatie IXAS, gevormd door Heijmans, Ballast Nedam, Fluor en 3i, benaderde aanvankelijk HITEC om als onderaannemer een groot deel van de stroomvoorziening aan te leggen.
"Naast de noodstroomvoorziening was de vraag aan ons om ook een deel van de bekabeling en de middenspanning te leveren. Maar die opdracht vonden we te veelomvattend", zegt Bert Waterink (51), projectmanager bij HITEC. "Omdat we de 'dynamische UPS' natuurlijk wel graag wilden leveren, zijn we voor dat andere deel op zoek gegaan naar partners."
Dicht bij huis
Die werden dicht bij huis gevonden: in Hengelo (Eaton) en Haaksbergen (TKH). Al in 2014, ruim een jaar voordat de bouw van de tunnel begon, zaten de drie Twentse partijen voor het eerst met elkaar om tafel.
Hoofdaannemer IXAS juichte de samenwerking toe. "In Nederland werken aannemers wel samen, maar fabrikanten niet of nauwelijks. In het buitenland zie je de verregaande ketensamenwerking tussen fabrikanten, zoals we die nu zien bij deze Twentse bedrijven, veel vaker dan bij ons", zo weet Jaap Burggraaf, bij IXAS ontwerpleider voor de technische installaties voor de tunnel. "De branche is hier toch enigszins behoudend, terwijl de efficiency door goede samenwerking in het voortraject verbeterd kan worden."
Minder stress
Eaton, TKH en HITEC beamen dat. "Er was bij de uitvoering minder stress dan bij andere projecten", constateert salesmanager Johan Abbink (52) van Eaton. "Normaal is het veel spannender, omdat wij geen grip hebben op het voortraject. Nu waren wij er vanaf het begin bij betrokken."
De faalkosten, die in de bouw nog steeds regelmatig boven de 10 procent uitkomen, zijn voor de Twentse combinatie bij het project A9 Gaasperdammerweg te verwaarlozen. Abbink: "Doordat we de risico's eerder onderkenden en ook in een vroeg stadium zagen wat niet goed ging, is bij de uitvoering bijna alles in één keer goed gegaan."
"We hebben kennis gedeeld. Er was lef voor nodig om in elkaars keuken te laten kijken. Als je dat niet wilt, dan lukt zo'n samenwerking niet", zegt Werner Hulst (42), directeur van TKH-dochter Cruxin uit Capelle aan de IJssel. Cruxin is onder meer gespecialiseerd in tunneltechnologie. Bert Waterink (HITEC): "Om de risico's te beheersen, wilden we het samen doen, maar vooraf was het ook spannend. Want je moet elkaar ook durven aan te spreken op fouten en dan is het toch afwachten hoe eventuele kritiek ontvangen wordt."
Winstgevend
De drie Twentse bedrijven presenteerden hun plan, dat HEAT werd gedoopt, gezamenlijk en maakten samen een offerte. Het project is door de drie ook winstgevend afgesloten, zo is nu al duidelijk. Want het werk zit erop. Halverwege 2016 leverden Eaton, TKH en HITEC hun tekeningen en tijdsplanningen in bij IXAS en vorige maand werd de laatste hand aan dit deel van het werk - de immense bouwklus is opgedeeld in 53 deelprojecten - gelegd.
De totale aanlegkosten voor de uitbreiding van de A9 Gaasperdammerweg, tussen de knooppunten Holendrecht en Diemen, bedragen circa 600 miljoen euro. Daarvan vloeit een bedrag van 10 tot 15 miljoen euro naar de Twentse combinatie. Die aanneemsom is min of meer evenredig verdeeld.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Michel Beskers
150.000 auto's
Dat het druk wordt in de tunnel staat vast. De capaciteit is op 150.000 auto's per dag berekend, terwijl de A9 er nu 70.000 aan kan. De tunnel krijgt een lengte van 3 kilometer en zorgt ervoor dat de milieubelasting in de vorm van geluid en fijnstof voor de bewoners van Gaasperdam en Bijlmermeer een stuk minder wordt. Op het tunneldak wordt een groot park aangelegd dat beide wijken met elkaar verbindt.
Want de asfaltbarrière die er nu nog ligt in de vorm van de snelweg A9 tussen De Bijlmer en Gaasperdam gaat verdwijnen. Er komen maar liefst vijf tunnelbuizen met tien rijstroken en één wisselstrook. De buitenste buizen voor lokaal verkeer krijgen elk drie rijstroken, de binnenste buizen voor doorgaand verkeer krijgen elk twee rijstroken en de middelste buis is een wisselstrook voor in de ochtend- en avondspits.
Gepaste trots
Met gepaste trots toont de Twentse delegatie bij een rondleiding het geleverde werk. De kilometerslange kabels, de laag-middenspanningskasten in één van de drie dienstgebouwen op het tunneldak en de imposante, blauwgeschilderde 'dynamische UPS' van HITEC Power Protection. Veel zal de op diesel draaiende noodstroominstallatie van HITEC niet in actie hoeven komen, want gemiddeld moet elke aansluiting in Nederland het jaarlijks door uitval slechts 21 minuten zonder stroom doen. Maar noodstroom is noodzakelijk omdat daarmee bij stroomuitval automobilisten op een veilige manier de tunnel kunnen blijven gebruiken.
Veelomvattend
Onafhankelijk van elkaar hadden de drie bedrijven de opdracht nooit binnengehaald, zo is het besef. De bouwcombinatie IXAS, gevormd door Heijmans, Ballast Nedam, Fluor en 3i, benaderde aanvankelijk HITEC om als onderaannemer een groot deel van de stroomvoorziening aan te leggen.
"Naast de noodstroomvoorziening was de vraag aan ons om ook een deel van de bekabeling en de middenspanning te leveren. Maar die opdracht vonden we te veelomvattend", zegt Bert Waterink (51), projectmanager bij HITEC. "Omdat we de 'dynamische UPS' natuurlijk wel graag wilden leveren, zijn we voor dat andere deel op zoek gegaan naar partners."
Dicht bij huis
Die werden dicht bij huis gevonden: in Hengelo (Eaton) en Haaksbergen (TKH). Al in 2014, ruim een jaar voordat de bouw van de tunnel begon, zaten de drie Twentse partijen voor het eerst met elkaar om tafel.
Hoofdaannemer IXAS juichte de samenwerking toe. "In Nederland werken aannemers wel samen, maar fabrikanten niet of nauwelijks. In het buitenland zie je de verregaande ketensamenwerking tussen fabrikanten, zoals we die nu zien bij deze Twentse bedrijven, veel vaker dan bij ons", zo weet Jaap Burggraaf, bij IXAS ontwerpleider voor de technische installaties voor de tunnel. "De branche is hier toch enigszins behoudend, terwijl de efficiency door goede samenwerking in het voortraject verbeterd kan worden."
Minder stress
Eaton, TKH en HITEC beamen dat. "Er was bij de uitvoering minder stress dan bij andere projecten", constateert salesmanager Johan Abbink (52) van Eaton. "Normaal is het veel spannender, omdat wij geen grip hebben op het voortraject. Nu waren wij er vanaf het begin bij betrokken."
De faalkosten, die in de bouw nog steeds regelmatig boven de 10 procent uitkomen, zijn voor de Twentse combinatie bij het project A9 Gaasperdammerweg te verwaarlozen. Abbink: "Doordat we de risico's eerder onderkenden en ook in een vroeg stadium zagen wat niet goed ging, is bij de uitvoering bijna alles in één keer goed gegaan."
"We hebben kennis gedeeld. Er was lef voor nodig om in elkaars keuken te laten kijken. Als je dat niet wilt, dan lukt zo'n samenwerking niet", zegt Werner Hulst (42), directeur van TKH-dochter Cruxin uit Capelle aan de IJssel. Cruxin is onder meer gespecialiseerd in tunneltechnologie. Bert Waterink (HITEC): "Om de risico's te beheersen, wilden we het samen doen, maar vooraf was het ook spannend. Want je moet elkaar ook durven aan te spreken op fouten en dan is het toch afwachten hoe eventuele kritiek ontvangen wordt."
Winstgevend
De drie Twentse bedrijven presenteerden hun plan, dat HEAT werd gedoopt, gezamenlijk en maakten samen een offerte. Het project is door de drie ook winstgevend afgesloten, zo is nu al duidelijk. Want het werk zit erop. Halverwege 2016 leverden Eaton, TKH en HITEC hun tekeningen en tijdsplanningen in bij IXAS en vorige maand werd de laatste hand aan dit deel van het werk - de immense bouwklus is opgedeeld in 53 deelprojecten - gelegd.
De totale aanlegkosten voor de uitbreiding van de A9 Gaasperdammerweg, tussen de knooppunten Holendrecht en Diemen, bedragen circa 600 miljoen euro. Daarvan vloeit een bedrag van 10 tot 15 miljoen euro naar de Twentse combinatie. Die aanneemsom is min of meer evenredig verdeeld.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Michel Beskers
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
