€˜Haven van Enschede is klaar voor de toekomst €™

De cijfers over 2017 zijn nog niet definitief. Maar duidelijk is dat bedrijven meer gebruik zijn gaan maken van de haven van Enschede. Volgens de voorlopige cijfers legden hier vorig jaar 321 schepen aan met bulkgoederen als grind, zand, veevoeder, metaal en olie. Dat is 14 procent meer dan vorig jaar. Het aantal geladen en geloste goederen nam toe met ruim 26 procent.

Groei
De groei is vooral toe te schrijven aan de bouwgerelateerde, watergebonden bedrijven die veel gebruik maken van de haven. De crisis heeft ze een flinke tik gegeven, maar de economie is de dip te boven. Een paar van die grote jongens zijn het oudste havenbedrijf Sesam (1937, zand/grint), Rokramix (idem), Hein Heun (sloopafval), Orion (beton) en Huiskamp (bouwgrondstoffen). De stijgende omzet in de haven illustreert dat de bouw weer aantrekt. Ook Avia Weghorst (brandstoffen) behoort tot het groepje grootgebruikers.

Te weinig
Toch vaart er gemiddeld nog geen bulkschip per dag in de haven, zo simpel ligt het. Er komt nog te weinig rendement uit, hoor je zowel in de haven als in het stadhuis. Het aantal van 321 schepen per jaar is nota bene de helft van de hoeveelheid in 1936, toen de Twentekanalen officieel werden geopend. In dat eerste jaar liepen 647 schepen de Enschedese haven binnen. Die vervoerden overigens aanzienlijk minder lading dan tegenwoordig. In 1936 ging het nog om 40.000 ton overgeslagen goederen, vorig jaar werd bijna 300.000 ton gelost en geladen. Minder schepen, maar veel zwaarder beladen.

Capaciteit
Die grotere capaciteit is mogelijk door de enorme investeringen in het Enschedese havengebied. Daar waren pittige politieke discussies aan voorafgegaan. In de jaren 80 en 90 zette menig raadslid vraagtekens bij het economisch belang van de verouderde haven voor de stad en vroeg zich zelfs af of die niet beter gedempt kon worden. Pas rond 2000 keerde het politieke tij, in 2005 verscheen het Masterplan Havengebied.

100 miljoen euro
De afgelopen tien jaar is voor zo'n 100 miljoen euro geïnvesteerd door Brussel, het rijk, provincie, gemeente en de havenondernemers zelf. De hele haven is uitgebaggerd zodat zwaarder beladen schepen er terechtkunnen. Bedrijfskavels zijn aangepakt, evenals de openbare ruimte. De kades zijn verbeterd en uitgebreid. De gemeente reserveert structureel tonnen voor het onderhoud van dit oudste en grootste bedrijventerrein van de stad.

Ontwikkeling
Op zich is het belang van de haven voor de economische ontwikkeling van de stad afgenomen, stelt wethouder Patrick Welman, portefeuillehouder economische zaken. "Het profiel van Enschede verandert meer richting dienstensector, mede door de grote investeringen in de binnenstad."

Werkgelegenheid
Dat neemt niet weg dat de haven wel degelijk van grote economische waarde is, alleen al op het gebied van werkgelegenheid. "De haven biedt vooral werkgelegenheid in de maakindustrie en op het gebied van logistiek." Daarnaast is het havengebied het enige bedrijventerrein in Enschede waar ondernemingen in de hoogste milieucategorie zich kunnen vestigen. "De renovatie is afgerond, de haven van Enschede is klaar voor de toekomst", constateert Welman. "Aan de randvoorwaarden is voldaan, nu moeten we ondernemers zien te verleiden om er gebruik van te maken. Daar zijn we druk mee bezig."

Strategische positie
Zo is er via het Ondernemersloket van de gemeente en de verenigde logistieke ondernemers in Twente contact met Nederlandse bedrijven die zich zouden kunnen vestigen aan of vlak bij de haven. "Twente neemt een strategische positie in op de route van het westen naar Duitsland. Vervoer te water kan een grote rol spelen bij de vraag hoe je het best of het goedkoopst ladingen vervoert", zegt directeur Gerry Waanders van het grensoverschrijdende Havenbedrijf Twente. "Ondernemingen willen zo min mogelijk voorraad in hun eigen bedrijf. Logistiek en voorraadbeheer zijn cruciaal", legt hij uit. "Water leent zich bij uitstek voor grote hoeveelheden. Voor het vervoeren van 2.000 ton zand of grind over de weg zijn 70 vrachtwagens nodig. Over het water praat je over één bulkschip. Zie wat een tijd dat scheelt!"

Ook voor Duitse ondernemingen zouden de havens aan het Twentekanaal volgens Welman en Waanders interessant kunnen zijn voor bulkvervoer te water naar en van bijvoorbeeld de Tweede Maasvlakte of de haven van Duisburg. "Enschede is een eindhalte, maar kan ook een startpunt zijn", zegt de wethouder. Met de belangenvereniging van de Enschedese havenondernemers is de afgelopen jaren vaak gesproken over acquisitie over de grens.

Complicerend
Complicerende factor is dat Enschede zijn zaakjes al voor elkaar heeft, maar dat er in de havens van Hengelo en Almelo nog het nodige moet gebeuren. Daarnaast moeten de Twentekanalen, eigendom van Rijkswaterstaat, nog worden verruimd. De kanalen hebben nu nog een v-profiel, dat zullen door uitbaggering brede u-profielen worden. Daardoor kunnen er straks niet alleen grotere schepen door het kanaal naar Hengelo en Enschede of via de zijtak naar Almelo, maar die kunnen elkaar straks ook passeren.

Sluizen
Bij Eefde wordt inmiddels gewerkt aan een tweede sluiskolk naar de kanalen, met de renovatie van de sluizen in Hengelo en Delden wordt begin volgende maand begonnen. Al met al zullen de werkzaamheden nog jaren duren.

Totdat ook elders aan het Twentekanaal alle faciliteiten up-to-date zijn, heeft Enschede de tijd om ondernemers voor haar haven te paaien. Patrick Welman: "Het lukt nog niet in de mate als we willen, maar we werken er hard aan."

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Emiel Muijderman