Historisch trammetje als verjaardagscadeau voor 700 jaar Enschede: komt ‘ie op tijd?

De TET1 reed tussen 1908 en 1933 vanaf het Enschedese Volkspark naar Glanerburg en vice versa. Zeg: tijdens de Gouden Eeuw van Twente. Motorrijtuig 1 van de Twentsche Electrische Tram was de eerste van zeven trams die het vervoersbedrijf rijk was. Gemaakt door de Haagse wagenfabriek Pennock, die naar verluid na die zeven Enschedese rijtuigen geen tram meer heeft gemaakt. De TET ging na het Enschedese tramtijdperk verder als busonderneming.

Statisch of niet?

In Haaksbergen wordt sinds vorig jaar januari hard gewerkt aan verdere restauratie van het historische rijtuig. Daar zouden nog drieduizend uur nodig zijn om dat voor elkaar te krijgen. Dat wil zeggen: terug te brengen in de oorspronkelijke staat, maar dan wel als statisch object.

De vrijwilligers van Museum Buurtspoorweg hebben er alleen zoveel lol in, dat zij TET1 weer rijdend willen maken. Sympathiek plan, maar of het oorspronkelijke doel dan nog wordt gehaald, is de vraag.

TET1 zou dit jaar definitief terugkeren onder de moeders rokken, daar waar het allemaal begon: Enschede. Als cadeau voor het zevenhonderdjarig bestaan van de stad. Jan Astrego, initiatiefnemer van het restauratieproject, hoopt en vreest: “Het is de vraag of we dat gaan halen.” Dat het rijtuig in Haaksbergen staat, heeft een reden. “Hier is de kennis om met mobiel erfgoed om te gaan. We willen dat ‘ie er net zo uit komt te zien als vroeger.”

Dame op leeftijd

En daar zit ‘m de kneep. TET1 is een dame op leeftijd. Ontbrekende, versleten of niet meer bruikbare onderdelen zijn vaak niet meer te vinden. “Hij komt uit 1908. We moeten het doen met een oude tekening”, vertelt Eric van den Hul, elektricien en medeprojectleider. “Je kunt er niet zomaar iets inschroeven.”

Daar komt bij dat de regelgeving van nu wezenlijk anders is dan destijds. “Alles wat vroeger gebruikt werd, mogen we nu niet meer gebruiken. Die onderdelen zijn niet meer veilig.” Dat betekent een speurtocht naar gangbaar materiaal in bouwmarkten of toch origineel spul bij stichtingen.

“Inmiddels hebben we alle onderdelen die we nodig hebben”, vertelt Astrego. “Het is nu een kwestie van in elkaar zetten.”

Vrijwilligers

De hele operatie is in handen van vrijwilligers. Liefhebbers, mensen met een passie voor dit soort rijdend historisch materieel. “Maar die moeten ook veel kennis hebben van trams en dat soort helpende handjes vind je niet zomaar.”

Het is een klein team dat de handen vuilmaakt aan de Enschedese tram. “We werken er zo’n twee dagen per week aan. Per persoon.” Of TET1 in het jubileumjaar klaar is, staat te bezien. Astrego: “Er waren twee uitgangspunten. Plan was eerst om hem als vitrinemodel te laten eindigen, dus dat ‘ie niet gaat rijden. Maar de heren die er nu mee bezig zijn, zijn zo fanatiek dat ze ‘m ook weer rijklaar willen maken. Het is nog spannend of dat lukt.”

Maar hoe erg is dat, een verlate tram waarmee je zo weer een ritje langs dat Volkspark zou kunnen maken in plaats van een voorgoed lamgeslagen exemplaar? TET1 heeft lang genoeg stilgestaan, zou je denken.