Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
AUDIO Cambridge vergelijkt Enschedese design-professor met Darwin
De verwijzing naar Darwin heeft hij zelf niet bedacht. Dat hebben ze in Cambridge gedaan , zegt design-professor Arthur Eger uit Enschede. Zijn nieuwe boek On the Origin of Products is wereldwijd een succes.
Apetrots is hij. Wat bij zijn eigen UT niet lukte, lukte in Cambridge wel: de publicatie van zijn levenswerk. Meer dan 30 jaar verdiepte Arthur Eger zich in de ontwikkeling van producten. En nu, eindelijk, ligt er zijn grote boek. Uitgegeven door Cambridge University Press. Als je dan tot twee keer toe bij je eigen universiteit bot hebt gevangen, is dit toch wel een vorm van genoegdoening.
HoogleraarVorige maand kwam het boek uit. Eger, tot 2015 hoogleraar industrieel design aan de UT, schreef het samen met een van zijn promovendi, Huub Ehlhardt. De theorie waarover we schrijven, heb ik feite in 1987 al voor de eerste keer geformuleerd. Ook dat is een parallel met Darwin. Ook bij hem duurde het heel lang voordat zijn grote werk On the Origin of Species verscheen. Ik zou mezelf nooit van mijn leven met hem willen vergelijken. Maar als anderen zoiets bedenken, kan ik er moeilijk bezwaar tegen maken. De titel On the origin of products is gekozen in Cambridge. Voor ons zelf wat het niet meer dan een grap.
Arthur EgerDat producten zich ongeveer op dezelfde manier ontwikkelen als de natuur, daarvan is Eger inmiddels overtuigd. Alles wat we gemaakt hebben, stamt af van iets anders. Niets in dit leven komt zo maar uit de lucht vallen. Zelfs dit boek niet, ook al mag dat soms zo lijken. Elke schrijver en designer is om een bekende vergelijking te gebruiken als de dwerg die staat op de schouders van reuzen.
TheorieToen Eger in de jaren 80 als wetenschapper en ontwerper begon, werd er over de vraag naar het ontstaan van producten nog nauwelijks nagedacht. Een ontwerper ontwerpt. Hij houdt zich niet bezig met theorie. Ik toevallig wel. Beide kanten van mijn vak interesseren me. Ik wil niet alleen ontwerpen, maar ook weten hoe bepaalde producten zijn ontstaan. Het geijkte antwoord, namelijk dat iemand ze ooit bedacht heeft, is in mijn ogen niet voldoende. Er moet meer over te zeggen zijn dan dat.
Voor zijn onderzoek bestudeerde hij een grote hoeveelheid producten. Gloeilampen, fietsen, huizen en scheerapparaten: in hun ontwikkeling, vaak over een hele lange periode, herkent hij steeds dezelfde fasen. Met een product is het als met de mens. Je wordt geboren, ontwikkelt je tot peuter en puber en uiteindelijk word je volwassen. En bij elke fase zie je dezelfde patronen. Bij een product is dat niet anders. De gloeilamp is nog steeds een van zijn favoriete voorbeelden. Eerst, globaal tot 1880, was er het kaarslicht, daarna de gloeilamp, gevolgd door de spaarlamp en de led-lamp.
Stempel Er wordt van alles bedacht. Sommige dingen vallen af, andere houden het vol. Alleen het beste overleeft, net als in de natuur. In de kindertijd van een product gaat het meestal om maar één ding: dat het werkt. Van daaruit ontwikkelt zich dan de volgende fase: die van de optimalisering. Daarin gaat het om zaken als gebruiksgemak en betrouwbaarheid. Op een gegeven moment ontwikkelt zich dan een standaardproduct. Maar ook dan gaat het proces nog verder. Mensen nemen geen genoegen met een standaardfiets of een standaardhuis. Ze willen er ook hun eigen stempel op drukken. Een product is nooit af, maar ontwikkelt zich altijd maar door.
PraktijkVanaf zijn benoeming op de UT in 2004 heeft hij zijn theorie uitgebreid in de praktijk getoetst. Talloze studenten werkten eraan mee. Eger is ervan overtuigd dat ontwerpbureaus hun voordeel kunnen doen met zijn ideeën. Je gaat dingen beter begrijpen. Als je weet in welke fase een product zit, kun je ook makkelijker aangeven wat de volgende stap is die je als ontwerper moet zetten. Dat er nu een ongeluk is gebeurd met een zelfrijdende auto, is bijvoorbeeld helemaal niet zo vreemd. Dat product staat nog in zijn kinderschoenen. Juist op het punt van gebruiksgemak en veiligheid valt nog een wereld te winnen.
HuizenEen mooi hoofdstuk in zijn boek gaat over huizen. De voorbeelden zocht hij in zijn eigen stad Enschede. De mens heeft een enorme neiging tot individualiseren. Dat zie je zelfs terug in het rijtjeshuis. Aanvankelijk heeft iedereen alles precies hetzelfde, maar op een gegeven moment komen de verschillen. Deuren, voortuinen, dakkapellen: uiteindelijk zijn die het bewijs dat het product rijtjeshuis volwassen is geworden. En het mooie is dat de bewoners zelf meewerken aan dat proces. Uiteindelijk zijn we allemaal een beetje Darwin.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Frans Nikkels
HoogleraarVorige maand kwam het boek uit. Eger, tot 2015 hoogleraar industrieel design aan de UT, schreef het samen met een van zijn promovendi, Huub Ehlhardt. De theorie waarover we schrijven, heb ik feite in 1987 al voor de eerste keer geformuleerd. Ook dat is een parallel met Darwin. Ook bij hem duurde het heel lang voordat zijn grote werk On the Origin of Species verscheen. Ik zou mezelf nooit van mijn leven met hem willen vergelijken. Maar als anderen zoiets bedenken, kan ik er moeilijk bezwaar tegen maken. De titel On the origin of products is gekozen in Cambridge. Voor ons zelf wat het niet meer dan een grap.
Arthur EgerDat producten zich ongeveer op dezelfde manier ontwikkelen als de natuur, daarvan is Eger inmiddels overtuigd. Alles wat we gemaakt hebben, stamt af van iets anders. Niets in dit leven komt zo maar uit de lucht vallen. Zelfs dit boek niet, ook al mag dat soms zo lijken. Elke schrijver en designer is om een bekende vergelijking te gebruiken als de dwerg die staat op de schouders van reuzen.
TheorieToen Eger in de jaren 80 als wetenschapper en ontwerper begon, werd er over de vraag naar het ontstaan van producten nog nauwelijks nagedacht. Een ontwerper ontwerpt. Hij houdt zich niet bezig met theorie. Ik toevallig wel. Beide kanten van mijn vak interesseren me. Ik wil niet alleen ontwerpen, maar ook weten hoe bepaalde producten zijn ontstaan. Het geijkte antwoord, namelijk dat iemand ze ooit bedacht heeft, is in mijn ogen niet voldoende. Er moet meer over te zeggen zijn dan dat.
Voor zijn onderzoek bestudeerde hij een grote hoeveelheid producten. Gloeilampen, fietsen, huizen en scheerapparaten: in hun ontwikkeling, vaak over een hele lange periode, herkent hij steeds dezelfde fasen. Met een product is het als met de mens. Je wordt geboren, ontwikkelt je tot peuter en puber en uiteindelijk word je volwassen. En bij elke fase zie je dezelfde patronen. Bij een product is dat niet anders. De gloeilamp is nog steeds een van zijn favoriete voorbeelden. Eerst, globaal tot 1880, was er het kaarslicht, daarna de gloeilamp, gevolgd door de spaarlamp en de led-lamp.
Stempel Er wordt van alles bedacht. Sommige dingen vallen af, andere houden het vol. Alleen het beste overleeft, net als in de natuur. In de kindertijd van een product gaat het meestal om maar één ding: dat het werkt. Van daaruit ontwikkelt zich dan de volgende fase: die van de optimalisering. Daarin gaat het om zaken als gebruiksgemak en betrouwbaarheid. Op een gegeven moment ontwikkelt zich dan een standaardproduct. Maar ook dan gaat het proces nog verder. Mensen nemen geen genoegen met een standaardfiets of een standaardhuis. Ze willen er ook hun eigen stempel op drukken. Een product is nooit af, maar ontwikkelt zich altijd maar door.
PraktijkVanaf zijn benoeming op de UT in 2004 heeft hij zijn theorie uitgebreid in de praktijk getoetst. Talloze studenten werkten eraan mee. Eger is ervan overtuigd dat ontwerpbureaus hun voordeel kunnen doen met zijn ideeën. Je gaat dingen beter begrijpen. Als je weet in welke fase een product zit, kun je ook makkelijker aangeven wat de volgende stap is die je als ontwerper moet zetten. Dat er nu een ongeluk is gebeurd met een zelfrijdende auto, is bijvoorbeeld helemaal niet zo vreemd. Dat product staat nog in zijn kinderschoenen. Juist op het punt van gebruiksgemak en veiligheid valt nog een wereld te winnen.
HuizenEen mooi hoofdstuk in zijn boek gaat over huizen. De voorbeelden zocht hij in zijn eigen stad Enschede. De mens heeft een enorme neiging tot individualiseren. Dat zie je zelfs terug in het rijtjeshuis. Aanvankelijk heeft iedereen alles precies hetzelfde, maar op een gegeven moment komen de verschillen. Deuren, voortuinen, dakkapellen: uiteindelijk zijn die het bewijs dat het product rijtjeshuis volwassen is geworden. En het mooie is dat de bewoners zelf meewerken aan dat proces. Uiteindelijk zijn we allemaal een beetje Darwin.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Frans Nikkels
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
