Niet alle ellende bij FC Twente is de schuld van Munsterman en Van der Laan

Heel even gaat er een golf van opluchting door de regio Twente als op 1 maart 2016 het Rapport Knüppe wordt gepresenteerd. Vanaf nu wordt alles beter bij FC Twente, toch? Ben Knüppe, een onafhankelijk onderzoeker, vindt dat er schoon schip moet worden gemaakt en dat klinkt op dat moment best lekker. Het lijkt de enige manier om de rotzooi die de oud-voorzitters Joop Munsterman en Aldo van der Laan hebben achtergelaten grondig op te ruimen.

Advies opvolgen
De club heeft de KNVB op voorhand beloofd alle adviezen uit het rapport op te volgen en dus vertrekken commissarissen Hein Trebbe, Joop de Winter, Hennie ten Hag, het hele stichtingsbestuur en uiteindelijk ook directeur Gerald van den Belt. Alleen Ton Heerts mag blijven. Tientallen jaren ervaring loopt gedwongen en beschadigd De Grolsch Veste uit. Maar het móét, want Knüppe adviseert het.

Kennis uitsluiten
De gemeente Enschede is zeer tevreden met de uitkomst van het rapport. Eindelijk moet FC Twente afscheid nemen van de invloed van het old en new boys network , een kring rijke mannen die elkaar de hand boven het hoofd houdt. Zij die geld investeren, mogen in de toekomst geen invloed meer uitoefenen en geen officiële post innemen bij de club. Alleen vergeet de politiek dat je hiermee veel kennis en leiderskwaliteiten uitsluit. Deze mensen zijn niet voor niets zo succesvol.

Leeggezogen
Het rapport luidt dan ook niet de gehoopte frisse start van FC Twente in, maar een onrustige periode, waarin de ene na de andere bestuurder vol hoop komt, denkt het klusje te kunnen klaren en niet lang daarna leeggezogen zijn biezen pakt. Commissaris Ton Heerts gaat, voorzitter Jan Schutrups gaat. Het verloop is groot en het gebrek aan kennis over het leiden van een voetbalbedrijf speelt de club parten.

Geen kennis van voetballerij
Een selectiecommissie bestaande uit Wilma van Ingen, Dave Blank en Jan Gerritsen wordt gevraagd een advies uit te brengen aan het stichtingsbestuur over nieuw aan te stellen bestuurders en commissarissen. Dat roept vragen op, want op grond waarvan zitten zij in de commissie? Zij zijn maatschappelijk gezien, maar weten weinig tot niets van het voetbalbedrijf en stellen mensen aan die er ook geen ervaring mee hebben. Zij die denken dat een voetbalbedrijf net zo moet worden geleid als een gewoon bedrijf, kent de voetballerij niet.

Munsterman
De dramatische reis richting de financiële en sportieve afgrond begon onder het bewind van Munsterman en Van der Laan. Zij zagen op een dag in dat het rijkelijk verkwiste geld echt op was. Toen het water ze aan de lippen stond, sloot het duo een dubieuze deal met investeringsmaatschappij Doyen en later lieten de twee zich min of meer chanteren door de zaakwaarnemer van Dusan Tadic, die geen 1,8 miljoen maar 3,6 miljoen eiste voor de transfer naar Southampton. Om dit bedrag te verdoezelen werd in de boeken geknoeid. FC Twente kwam met veel weg, maar hier hield het op.

Nog een lijk in de kast
Het is half januari 2016 als voetbalbestuurder Onno Jacobs de zaak-Tadic aankaart bij de KNVB. Hij is een paar dagen daarvoor aangesteld als interim-directeur en het valt hem op dat er iets niet klopt rondom de transfer. De voetbalbond heeft de club al vaak gestraft en is er he-le-maal klaar mee als dit nieuwe feit opduikt. Hoe vaak heeft Twente niet gezegd dat er nu echt geen lijk meer in de kast zit?

De bond besluit dat het onderzoek van Knüppe er moet komen en FC Twente wordt opgedragen alle adviezen op te volgen. De club stem toe, de bravoure is weg, het gaat nu alleen nog om overleven. Twee maanden na de uitkomst van het rapport, in mei 2016, grijpt de voetbalbond op basis van de uitkomst stevig in: de licentie wordt ingetrokken en Twente degradeert.

Geen escape
De schok is groot in de regio. Een escape is eigenlijk niet meer mogelijk, want ook het kort geding dat de landskampioen van 2010 aanspant tegen de KNVB gaat verloren. Maar daar is opeens de beroepscommissie van de KNVB die in juni 2016 besluit dat Twente de licentie behoudt en gewoon weer in de eredivisie mag uitkomen. De vlag gaat uit.

Gelukkige periode
Als Jan van Halst in juni 2016 als de redder binnen wordt gehaald, heerst er optimisme. De toekomst kan eindelijk beginnen aan de hand van de man die in 2011 werd geslachtofferd door Munsterman. Hij heeft weinig ervaring in een leidinggevende functie, maar wordt technisch en commercieel directeur. Twee functies die niet te combineren zijn, maar wie daar kritisch over is, wordt afgewimpeld. Ook het overkoepelde supportersorgaan Twente Verenigt geeft geen tegengas. Jacobs besluit zijn interim-klus om te zetten in een vaste baan. Eindelijk zal een gelukkige periode aanbreken in Enschede.

Onverteerbaar
Die duurt precies een week. Een paar dagen nadat het duo een handtekening heeft gezet, legt Jacobs zijn functie alweer neer. Sponsors en supporters vinden het onverteerbaar dat hij 1,7 miljoen euro heeft aangeboden aan de andere clubs in de eredivisie vanwege de oneerlijke concurrentie en heeft toegezegd dat uit-supporters een seizoen gratis naar De Grolsch Veste mogen. Jacobs blijft nog tot het einde van het jaar betrokken en wordt als financieel directeur opgevolgd door Erik Velderman, die niet uit de voetballerij komt.

Fijne spelers
Van Halst en Velderman komen dat eerste seizoen overal prima mee weg. Technisch manager Ted van Leeuwen huurt in de zomer van 2016, net voor zijn vertrek, een paar fijne spelers: Enes Ãnal, Bersant Celina en Yaw Yeboah van Manchester City.

Enes Ãnal
Aan de hand van Ãnal en met trainer René Hake wordt Twente onverwacht zevende. Dat zou normaal play-offs voor Europees voetbal betekenen, maar de club mag drie jaar Europa niet in. Tot woede van een deel van de achterban incasseert de directie een bonus over het voorbije seizoen, terwijl hun invloed op het succes nihil is geweest

Cash
In de zomer van 2017 staat het nieuwe duo voor het eerst op eigen benen. Kamohelo Mokotjo en Mateusz Klich worden in de zomer van 2017 noodgedwongen verkocht, omdat de club cash nodig heeft. De liquiditeitspositie is niet best en wil je een speler aantrekken dan heb je ook cash nodig. Het wekt dan ook irritatie bij andere clubs dat FC Twente steeds roept geen geld te hebben, maar wel in staat is om salarissen te betalen die bij een subtopper horen.

Geen logica
Van Halst haalt transfervrije spelers die amper tot niet zijn bekeken en trekt huurlingen aan die niemand kent. Jari Oosterwijk, de spits die geen kans maakt op het eerste team, krijgt een contract tot 2020. Marko Kvasina speelt nooit bij Austria Wien, maar krijgt een contract voor vier seizoenen. De logica ontbreekt volledig.

Geen durf
Velderman kan, mag of durft voorafgaand aan het afgelopen seizoen amper te investeren in het voetbalbedrijf. FC Twente heeft 5,9 miljoen euro gereserveerd voor een claim van de belastingdienst die de club boven het hoofd hangt. Hij houdt de hand op de knip. De RvC zonder amper voetbalervaring knikt goedkeurend. Een voetbalbestuurder zou zeggen: blijf investeren in het voetbalbedrijf zodat het uiteindelijk geld oplevert, maar de club gijzelt zichzelf financieel, omdat het niet dezelfde fouten wil maken als in het verleden.

Rutten
Van Halst ontslaat Hake in oktober 2017. Hij denkt dat er meer zit in de ploeg die hij zelf heeft samengesteld. Oud-trainer Fred Rutten biedt aan te helpen. Van Halst zegt rustig te zoeken naar een opvolger, maar Hake is nog niet thuis in Drenthe of Van Halst zit met Gertjan Verbeek aan tafel. Zonder met Rutten te praten, kiest hij voor Verbeek, en dat blijkt geen verbetering.

FC Twente stevent af op degradatie. René Takens, voorzitter van de raad van commissarissen, staat dan pas voor het eerst publiekelijk op, grijpt in, ontslaat Verbeek en ontneemt Van Halst het technisch directeurschap. Dat is nu ruim een maand geleden.

Hevige nood
Blijft over Erik Velderman en een club in hevige nood. De algemeen directeur heeft nog altijd geen technische man naast zich, terwijl het nieuwe seizoen in de eerste divisie snel nadert. Wil de club snel terugkomen op het hoogste niveau, zal het goed voorbereid moeten zijn, maar daar ontbreekt de mankracht voor. Hoofd-scout Evert Bleuming heeft de handschoen opgepakt en het technisch beleid op zich genomen. Hij werkt met man en macht, maar staat er alleen voor.

Was het nodig?
De vraag die rest: was het allemaal nodig geweest? De arbitragecommissie van de KNVB constateert in maart van dit jaar dat de Tadic-deal niet geheel onrechtmatig was. De belastingclaim valt daardoor waarschijnlijk een stuk lager uit dan de 5,9 miljoen euro die is gereserveerd en de club heeft weerhouden te investeren. Het rapport Knüppe heeft de club weinig goeds gebracht en dat is achteraf een pijnlijke conclusie, omdat delen van de inhoud allang weer zijn ingehaald door de tijd.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - Foto: Carlo ter Ellen