'Stedelijk Lyceum Enschede heeft weer een toekomst'

Het Stedelijk Lyceum is de kleinste scholengemeenschap waar hij ooit gewerkt heeft, maar ook de moeilijkste, geeft hij toe. Peter Nieuwstraten viel bepaald niet met zijn neus in de boter toen hij in 2009 aantrad als enig bestuurder van het Stedelijk Lyceum. Z n voorganger liet het Stedelijk in totale wanorde achter. Het megalomane project Scholingsboulevard, net een jaar oud, stortte als een kaartenhuis in elkaar.

Niets functioneerde zoals het hoorde. De prestaties waren slecht, de miljoenentekorten stapelden zich op. Leerlingen waren ongelukkig, ouders woedend, docenten wanhopig. In een interview kort na zijn aantreden noemde Nieuwstraten de Scholingsboulevard een molensteen om de nek van het Stedelijk Lyceum .

Schrikbarend
Dat werd mij toen niet in dank afgenomen , zegt hij, terugblikkend, nu hij op de drempel van zijn pensioen staat. De tekorten waren enorm, het was schrikbarend. De taak waarmee Nieuwstraten aan de slag kon, kwam in de praktijk neer op: zorg ervoor dat het Stedelijk niet kopje-onder gaat.

De school was voor het innovatieve vmbo-project aangehaakt bij het Bonhoeffer College, dat onder de Stichting Carmelcollege valt, en het ROC van Twente. Daarbij vergeleken was het Stedelijk maar een ukkepuk. Toch werd ik na een paar weken al gebombardeerd tot voorzitter. Het ministerie en de onderwijsinspectie keken mee. Daar word je zenuwachtig van. Samen met het Bonhoeffer hakte Nieuwstraten de knoop door: de stekker ging eruit.

Gedrevenheid
Het waren mensen die het uit gedrevenheid deden. Ze dachten dat ze iets geweldigs gingen neerzetten toen ze het vmbo op één hoop gooiden. Het waren fantastische gebouwen maar als het niet werkt, zijn het vreselijke gebouwen.

De gevolgen zijn nog steeds voelbaar. Het imago van de Scholingsboulevard, ook al bestaat het concept niet meer, is beschadigd. Nog altijd zijn er ouders die hun kind liever naar een school in Losser of Hengelo sturen. Dat is zich langzaam aan het herstellen. We hebben een Vakcollege neergezet. Een mooi onderwijsconcept waarbij leerlingen al in het eerste jaar veel met de praktijk te maken krijgen.

Boventalligheid
Vele miljoenen zijn verdampt in het project Scholingsboulevard. En dat terwijl het Stedelijk Lyceum al het ene gat met het andere moest vullen. In financieel opzicht was de weg omhoog verrassend snel gevonden, zegt Nieuwstraten. De eerste jaren ben ik eigenlijk alleen maar aan het afbreken geweest. Er was een grote boventalligheid bij het Stedelijk, we hadden 120 man te veel. Ik heb gezegd: we gaan niemand gedwongen ontslaan.

Het was bluf, bekent hij. Er was geen moment zekerheid of het allemaal goed zou komen. Maar ik wilde samen de school weer opbouwen. De gok pakte goed uit. Het was eigenlijk na een jaar of vier alweer op orde. Dat klinkt onwaarschijnlijk, maar heeft alles te maken met de mensen binnen de organisatie. Twentenaren zijn heel positief ingesteld.

Vernieuwingen
Tijdens het puinruimen slaagde de Rotterdammer erin vernieuwingen door te voeren. Tot zijn vreugde, want daar ligt zijn belangstelling. De internationale school bijvoorbeeld. Dat plan lag klaar, maar er was geen geld. Ik heb toch het risico genomen, want ik wilde de school weer een horizon geven.

Gevolgd door Innova, een opleiding voor mavo en havo-onderbouw. Bij Innova geven we veel verantwoordelijkheid aan leerlingen. Ze worden er mondiger van. Ik kreeg te horen: zoiets kan helemaal niet, daar zijn ze in Twente veel te behoudend voor. Maar het lukt gewoon.

Mijn echte paradepaardje is het passend onderwijs. Daar ben ik al een jaar of zes mee bezig. Om kinderen binnenboord te houden die anders naar het speciaal onderwijs zouden moeten, bedacht Nieuwstraten ondersteuningsgroepen. Specialisten die zich niet richten op de leerling maar op de docent. De groep helpt de docent om de leerling te helpen. Zo houdt de docent de leerling in het zicht. De aanpak is succesvol, zegt de bestuurder.

Gemeengoed
Veertig jaar zat Nieuwstraten in het onderwijs. Waar hij soms tegen de stroom in streefde naar vernieuwing, constateert hij nu dat innovatie gemeengoed is geworden. Nieuwe onderwijsconcepten schieten als paddenstoelen uit de grond, het onderwijs snakt naar verandering. Een slecht moment om met pensioen te gaan? Ik zou het liefst nog steeds aan het roer staan, maar je moet realistisch zijn. Ik heb de meeste van mijn ideeën aan de man gebracht. Het is tijd voor nieuwe mensen.

Het zit er bijna op voor de onderwijsbestuurder. Wat wenst hij het Stedelijk Lyceum toe? Ik gun de school dat ze terugziet wat ze geïnvesteerd heeft. Dat de leerlingen, ouders en docenten tevreden zijn. Dat ze het gevoel hebben dat ze iets wezenlijks doen voor de maatschappij.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook