UT-professoren dromen over één miljard onderzoeksgeld

Professor Stefano Stramigioli:
Een nieuwe generatie robots ontwikkelen

Stefano Stramigioli (50) was 16 jaar, toen hij op een zolderkamertje in zijn geboorteland Italië z n eerste robot in elkaar sleutelde. Een paar jaar later demonstreerde hij op de HTS hoe de zelfgeknutselde machine bekers met water vulde. Hij lacht. Ik ben een gadgetfreak. Alles wat technologie voortbrengt, dat geeft hem energie.

Het projectvoorstel Robotics Flagship, waarvan Stramigioli een van de kartrekkers is, gaat over een samenleving waarin robots een hoofdrol spelen. Of het nu gaat om onderwijs verzorgen, producten maken, gezondheidszorg bieden of administratieve taken uitvoeren. Slimme robots kunnen het in de toekomst.

In sommige gevallen zelfs beter dan de mens. Dat is geen sciencefiction , zegt Stramigioli, maar werkelijkheid. Het is niet de vraag of, maar wanneer het zover is.

Het project Robotics Flagship heeft tot doel om een internationaal consortium samen te stellen waaraan meer dan 800 wetenschappers onder wie economen, biologen, juristen en robotici zijn verbonden. Gezamenlijk brengen ze alle technologische stappen in kaart die nodig zijn om de samenleving op die nieuwe situatie voor te bereiden.

Er is een nieuwe generatie robots is nodig. Machines, die betrouwbaar, veilig, economisch verantwoord, slim en efficiënt zijn. Meer dan de huidige. Robots die mensen beter begrijpen dan de robots van nu. Die ook in staat zijn om beter met hen te communiceren.

Een maatschappij waarin robots al het werk doen, vraagt om een andere sociaaleconomische structuur dan de bestaande. Immers, als robots alles kunnen, werkt de mens alleen nog maar voor zijn plezier. Er is een duurzaam kader nodig, waarin de nieuwe generatie robots functioneert. Robotics Flagship ontwikkelt niet alleen voorstellen hiervoor, maar schetst ook de ethische aspecten. Want er zijn risico s , zegt de professor.

Het kan bijvoorbeeld niet zo zijn dat een bedrijf als Google alle robots opkoopt. Of dat alleen de rijken een robot aanschaffen om al het werk voor hen te doen.

Stefano Stramigioli is ervan overtuigd dat robotica zorgt voor razendsnelle veranderingen in de maatschappij. Hoe snel? Dat is lastig te zeggen. Dat robots technisch in staat zijn om alle taken uit te voeren, ga ik niet meer meemaken. Maar belangrijk is dat Europa leidend is op dit terrein. Het is fijn dat we met ons projectvoorstel door zijn naar een volgende ronde. Dat betekent dat de EU het gevoel van urgentie met ons deelt.

Professor Albert van den Berg:
Een maatje die over onze gezondheid waakt

Professor Albert van den Berg wil de gezondheidszorg efficiënter en persoonlijker maken. Concreet ziet het er zo uit: ieder mens krijgt een digitaal virtueel maatje die hem helpt aan een gezondere levensstijl.

Om het project Health EU - ook wel uit te spreken als Healthy You uit te leggen, neemt de professor zichzelf als voorbeeld. Hij houdt van zoetigheid en is een liefhebber van de goede keuken. Ik geniet ervan, maar de keerzijde is dat ik jaarlijks misschien iets zwaarder word. Mogelijk zelfs diabetes ontwikkel. Hoe fijn zou het zijn, als ik op tijd word gewaarschuwd.

Het virtuele model dat Health EU voor ogen heeft, is een digitale verzamelbak van allerlei data over het menselijk lichaam. Je moet je zo voorstellen dat jouw medisch dossier erin komt, maar dan uitgebreider. Het gaat om allerlei persoonlijke data die verkrijgbaar is via bijvoorbeeld draagbare sensoren, implantaten, genetische informatie maar ook organ-on-a-chip en andere technologie.

Daarnaast stoppen we ook de kenmerken van ziekten als kanker, hart- en vaatziekten, dementie, diabetes en obesitas in het virtuele model.

Vervolgens kunnen we met hulp van kunstmatige intelligentie zinvolle medische voorspellingen doen. De digitale tweeling helpt ons om ziekten te diagnosticeren, te behandelen en te voorkomen. Dat laatste is hard nodig. Van den Berg zegt dat momenteel liefst 80 procent van de huidige ziektekosten te voorkomen zijn.

Onze huidige gezondheidszorg is vooral reactief. We voelen een pijntje, gaan ermee naar de dokter en krijgen een medicijn. Health EU voorziet in een totaal andere pro-actieve benadering. De avatar die we bouwen wordt een soort engel op de schouder. Gedragswetenschappers binnen ons project gaan proberen ons te helpen aan een meer gezonde manier van leven. Bijvoorbeeld in de vorm van een game, waarbij we wordt uitgedaagd om te bewegen en anders te eten.

Health EU bestaat uit een samenwerkingsverband met onder anderen technici, medici, medische bedrijven als Siemens en Philips, verzekeraars en patiëntenorganisaties. Een belangrijk aspect is de privacy van de patiënt. Want, krijgt de zorgverzekeraar straks inzage in onze persoonlijke gegevens?

Van den Berg: Dat bepaalt de burger straks zelf. Maar hij moet niet vergeten dat onze omgeving nu ook al veel kennis heeft over onze gezondheid. Via mijn bonuskaart weet Albert Heijn precies wat ik eet. Persoonlijk heb ik er niet zoveel moeite mee. Mijn avatar helpt me aan een gezonder en gelukkig leven. Dat willen we toch allemaal , aldus Van den Berg.

Tijdlijn
33 projecten werden dit voorjaar bij de EU ingediend voor een Flagship for Future and Emerging Technologies (FET)

16 gingen in mei 2018 door naar de tweede ronde. Waaronder dus de projecten van Albert van den Berg (Health EU) en Stefano Stramigioli (Robotics Flagship).

6 gaan begin 2019 door naar een derde ronde en krijgen een miljoen voor verdere uitwerking van plan. De zes zijn verdeeld over de sectoren informatietechnologie (2), gezondheidszorg (2) en energie (2).

1 of 2 krijgen begin 2020 een miljard euro over een periode van tien jaar.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Emiel Muijderman