Drugspand in Enschede is zaak voor de burgemeester

De grotere rol van de burgemeester komt mede voort uit de evaluatie van de vondst van 17 kilo henneptoppen op 20 juni in een growshop aan de Van Leeuwenhoekstraat in Enschede. De gemeente sloot de zaak niet. Dinsdag 13 november werden in dat pand vier mensen geliquideerd. Onder hen bevonden zich de twee mannen die volgens de politie betrokken waren bij de hennephandel. Van Veldhuizen zei in een persconferentie de volgende dag: "Als je die hoeveelheden vindt, wil je het eigenlijk meteen dicht doen (..) We hebben een waarschuwingsbrief gestuurd omdat de openbare orde niet zodanig was geschonden of er gevaar voor de gezondheid was, dat dat kon".

Projectmanager Veiligheid Paul Wesseloo en gemeentewoordvoerder Ton Kamp leggen uit welke afwegingen destijds zijn gemaakt. Van Veldhuizen was daar niet bij betrokken. Na de vondst van de 17 kilo schreef de politie een bestuurlijk rapport, wat aangeeft dat het een zwaardere zaak betreft. Anders geldt namelijk een kort 'hennepbericht'.

Niet openbaarWesseloo en Kamp zeggen dat het rapport niet openbaar is en het verspreiden ervan strafbaar, maar ze willen wel de kern ervan kwijt. De politie constateert dat rond de growshop personen uit het criminele circuit hangen en dat verdachte kentekens zijn genoteerd. Ze vraagt de gemeente om een bestuurlijke maatregel. Met ambtenaren van juridische zaken maakt Wesseloo de afweging desondanks de growshop niet te sluiten en een waarschuwingsbrief te sturen. Bij hennep wordt eerst gewaarschuwd, bij een tweede overtreding volgt pas tijdelijke sluiting.

Ernstige overlast
Er kunnen verzwarende omstandigheden zijn, zoals ernstige overlast, gevaar voor de openbare orde of de vondst van een vuurwapen, waarna onmiddellijke sluiting mogelijk is. Wesseloo zegt dat daarvan nu geen sprake was. "We discussieerden er lang over. Ik neem aan dat de politie de zaak dicht wilde hebben, maar de benodigde plus zat er niet in." De burgemeester werd over de afwegingen niet ingelicht. Hij zette zijn handtekening op goed vertrouwen, zoals bij alle 120 hennepberichten die Enschede jaarlijks telt.

In het Enschedese hennepbeleid staat dat de burgemeester ervan mag afwijken in bijzondere omstandigheden. Wesseloo vond dat niet aan de orde vanwege drie factoren. Zoveel mogelijk vasthouden aan de geformuleerde uitgangspunten voorkomt willekeur. Iedere burger moet ervan uit kunnen gaan dat zijn rechten worden gerespecteerd, ook iemand die regels overtreedt.

Ten tweede is het niet de bedoeling dat de burgemeester rechtszaken verliest die veelal op sluitingen volgen. Dat zou het vertrouwen in hem en het bestuur schaden. Wesseloo zegt dat rechters er scherp op toezien dat de burgemeester niet uitsluitend bezig is met straffen. Dat is immers niet zijn bevoegdheid. Hij mag alleen ingrijpen vanwege algemene belangen. Tenslotte speelt mee dat 17 kilo veel is, maar dat het wel hennep betreft en geen harddrugs en er een gedoogbeleid voor wiet geldt. Wesseloo: "Coffeeshops moeten worden voorzien. Daar hebben we toen zo naar gekeken."

De uitkomst van deze afweging leidde tot een snellere aanpassing van de eigen regels, omdat ook de gemeente het zeer onbevredigend vond bij zo'n grote hennepvangst en met zo'n bestuurlijke rapportage niet harder te kunnen optreden. Wesseloo en Kamp vertellen dat daarover intern al overleg op gang was gekomen voor 20 juni.

De gemeente kwam 9 augustus met de beleidsregel 'sluiting horecabedrijven en voor publiek openstaande gebouwen gemeente Enschede 2018'. Die maakt het nu mogelijk bij grote hoeveelheden hennep meteen sluiting te gelasten. Er moet wel een bestuurlijk rapport van de politie liggen en het doel moet zijn ondermijning tegen te gaan.

Amsterdam voorbeeldWesseloo zegt dat Amsterdam en Utrecht dit beleid al hanteerden. Dat diende als voorbeeld. Er staat niet wat 'veel hennep' is. De indruk van de politie is leidend. De discussie leidde er ook toe dat de burgemeester bij de afweging in bijzondere hennepzaken wordt betrokken. Voortaan wordt hij ingelicht over alle hennepberichten die gepaard gaan met een uitgebreidere rapportage. Kamp waarschuwt voor de al te makkelijke gedachte dat de liquidatie niet had plaatsgehad als de growshop was gesloten. Onder het nieuwe beleid had de gemeente een sluiting voor drie maanden kunnen afdwingen. In dat geval was de zaak die noodlottige dinsdag 13 november gewoon weer open geweest.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Emiel Muijderman