Nieuws
Enschede
Gejuich: na jaren strijd is de Usseler Es gered
Gerrit Bijvank uit Usselo juichte maandagavond. Na een strijd van zeker twintig jaar voor behoud van de Usseler Es besliste de gemeenteraad dat het grootste deel van de gronden ongerept blijft.
Het spandoek met daarop de tekst Van deze es is er maar één langs de Haaksbergerstraat tussen Enschede en Usselo is bijna iconisch geworden. Het doek illustreert de jarenlange strijd van de Vereniging tot Behoud Usselo en Usseler Es (VBU) tegen de komst van een bedrijvenpark. De gronden hebben een grote cultuurhistorische waarde. Niet alleen omdat er bewijzen zijn gevonden van prehistorische bewoning, maar ook de karakteristieke bolling en het feit dat de es met een totaaloppervlakte van 200 hectare de grootste van Europa wordt genoemd, maken de Usseler Es uniek. Al moet gezegd dat de oorspronkelijke es danig is aangetast, sinds de (voormalige) N18 en de A35 het landschap doorkruisen.
Hoogtepunt
Gerrit Bijvank, een van de oprichters en aanjager van de VBU, is blij dat het grootste deel van de es in oorspronkelijke staat blijft. Hij denkt terug aan het hoogtepunt van de discussie: het lokale referendum in 2001. In een volksstemming werd Enschedeërs gevraagd of zij zich konden vinden in de plannen voor een 60 hectare groot bedrijventerrein op de es. Maar liefst 85 procent stemde tegen, maar de opkomst van stemgerechtigden was met 26 procent veel te laag. De gemeente had de lat op een opkomstpercentage van 60 procent gezet , aldus Bijvank. Het hele referendum zit hem niet lekker. Het was een onmogelijke opdracht. De vraagstelling was tendentieus.
De plannen voor het bedrijventerrein gingen door. Vanaf dat moment werd er gesproken over de bolling in het midden van de es, de oostelijke krans (het gebied tussen de oude N18 en de A35) en de westelijke krans (het gebied langs de Westerval). Toen het bestemmingsplan de gemeenteraad en zelfs de Raad van State doorstond, leek het een gelopen race.
Plannen
Bijvank: Er hebben mij verschillende mensen gezegd: Gerrit, hou er mee op . Maar ik hield me altijd vast aan de gedachte dat dit niet goed kon gaan. Er is nog genoeg bedrijfsgrond in de stad. Mede daardoor kwam een bedrijventerrein nooit van de grond. Ook plannen voor een windmolen en grote zonneparken sneuvelden, mede door acties van de VBU.
Miljoenen
Maandagavond droeg de gemeenteraad het college op om de bedrijfsgrond op de westelijke krans en de bolling uit de boeken te halen. Hoeveel dat precies kost, is niet bekend. De gemeente houdt in de begroting rekening met 18 miljoen euro. Het in de boeken houden is geen optie, omdat de provincie heeft opdragen dat overtollige bedrijfsgrond wordt afgeboekt. Bovendien heeft de gemeente sinds 2012 al zeker 12 miljoen euro aan rente- en beheerslasten over de gronden moeten betalen.
Oases
Dat de oostelijke krans mogelijk nog wordt opgeofferd voor bedrijven of zonnepanelen, daar legt Bijvank zich bij neer. Maar zijn werk zit er nog niet op. Binnen Groen Beraad, waar Bijvank deel van uitmaakt, zijn er ideeën over de toekomst van de Usseler Es. Ten eerste stoppen met het gebruik van onkruidverdelger Roundup. Daarnaast zien we graag groene oases onstaan op de es. En we vinden dat alle gemeentelijke landbouwgrond op de es bij voorkeur verpacht moet worden voor biologische landbouw.
Strontkarren passen niet bij ons imago
De strontkarren om mee op te rukken richting stadhuis stonden al klaar in Usselo. Uiteindelijk bleven ze op de boerenerven staan. Omdat zo n middel niet past bij het karakter van onze club , luidde de verklaring van de Vereniging tot Behoud van de Usseler Es.
Dat was in 1999, op een moment dat er al enige jaren acties werden gevoerd tegen de dreigende bebouwing van de es. Tegenstanders wezen er toen al op dat de honger van Enschede naar industriegrond te groot was. Dat mocht zeker niet ten koste gaan van de Usseler Es. Opmerkelijk is dat het huidige CDA-raadslid Ton ten Vergert zich ook begin van deze eeuw al sterk maakte voor groeiruimte voor bedrijven . Destijds nog in zijn hoedanigheid van regiosecretaris van de Kamer van Koophandel.
Bestuurlijke voorstanders van bebouwing van de es waren lang aan de winnende hand. Opeenvolgende colleges overleefden bewonersacties, een referendum en talrijke rechtszaken bij de Raad van State. Met de uitspraak in 2012 van dit rechtsorgaan leek de strijd beslist, maar toen tekende zich al het debacle met de Usseler Es af.
Net als andere gemeenten had Enschede zich bij het opkopen van landbouwgrond rijk gerekend. Er was diep in de buidel getast om de es in bezit te krijgen, maar de regio stevende af een fors overschot aan bedrijfsterreinen. De provincie greep in en gaf zes jaar geleden aan alleen nog mee te willen werken aan bedrijvigheid op nieuwe locaties als de vraag groter is dan het aanbod.
Industrie op de Usseler Es was daarmee in elk geval voorlopig van de baan, maar er doemden al snel nieuwe bedreigingen op. In 2016 startte de politieke discussie over het plaatsen van zonneparken en windmolens op de es. De toekomst van de Usseler Es blijft de gemoederen dan ook nog wel een tijdje bezighouden.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook
Hoogtepunt
Gerrit Bijvank, een van de oprichters en aanjager van de VBU, is blij dat het grootste deel van de es in oorspronkelijke staat blijft. Hij denkt terug aan het hoogtepunt van de discussie: het lokale referendum in 2001. In een volksstemming werd Enschedeërs gevraagd of zij zich konden vinden in de plannen voor een 60 hectare groot bedrijventerrein op de es. Maar liefst 85 procent stemde tegen, maar de opkomst van stemgerechtigden was met 26 procent veel te laag. De gemeente had de lat op een opkomstpercentage van 60 procent gezet , aldus Bijvank. Het hele referendum zit hem niet lekker. Het was een onmogelijke opdracht. De vraagstelling was tendentieus.
De plannen voor het bedrijventerrein gingen door. Vanaf dat moment werd er gesproken over de bolling in het midden van de es, de oostelijke krans (het gebied tussen de oude N18 en de A35) en de westelijke krans (het gebied langs de Westerval). Toen het bestemmingsplan de gemeenteraad en zelfs de Raad van State doorstond, leek het een gelopen race.
Plannen
Bijvank: Er hebben mij verschillende mensen gezegd: Gerrit, hou er mee op . Maar ik hield me altijd vast aan de gedachte dat dit niet goed kon gaan. Er is nog genoeg bedrijfsgrond in de stad. Mede daardoor kwam een bedrijventerrein nooit van de grond. Ook plannen voor een windmolen en grote zonneparken sneuvelden, mede door acties van de VBU.
Miljoenen
Maandagavond droeg de gemeenteraad het college op om de bedrijfsgrond op de westelijke krans en de bolling uit de boeken te halen. Hoeveel dat precies kost, is niet bekend. De gemeente houdt in de begroting rekening met 18 miljoen euro. Het in de boeken houden is geen optie, omdat de provincie heeft opdragen dat overtollige bedrijfsgrond wordt afgeboekt. Bovendien heeft de gemeente sinds 2012 al zeker 12 miljoen euro aan rente- en beheerslasten over de gronden moeten betalen.
Oases
Dat de oostelijke krans mogelijk nog wordt opgeofferd voor bedrijven of zonnepanelen, daar legt Bijvank zich bij neer. Maar zijn werk zit er nog niet op. Binnen Groen Beraad, waar Bijvank deel van uitmaakt, zijn er ideeën over de toekomst van de Usseler Es. Ten eerste stoppen met het gebruik van onkruidverdelger Roundup. Daarnaast zien we graag groene oases onstaan op de es. En we vinden dat alle gemeentelijke landbouwgrond op de es bij voorkeur verpacht moet worden voor biologische landbouw.
Strontkarren passen niet bij ons imago
De strontkarren om mee op te rukken richting stadhuis stonden al klaar in Usselo. Uiteindelijk bleven ze op de boerenerven staan. Omdat zo n middel niet past bij het karakter van onze club , luidde de verklaring van de Vereniging tot Behoud van de Usseler Es.
Dat was in 1999, op een moment dat er al enige jaren acties werden gevoerd tegen de dreigende bebouwing van de es. Tegenstanders wezen er toen al op dat de honger van Enschede naar industriegrond te groot was. Dat mocht zeker niet ten koste gaan van de Usseler Es. Opmerkelijk is dat het huidige CDA-raadslid Ton ten Vergert zich ook begin van deze eeuw al sterk maakte voor groeiruimte voor bedrijven . Destijds nog in zijn hoedanigheid van regiosecretaris van de Kamer van Koophandel.
Bestuurlijke voorstanders van bebouwing van de es waren lang aan de winnende hand. Opeenvolgende colleges overleefden bewonersacties, een referendum en talrijke rechtszaken bij de Raad van State. Met de uitspraak in 2012 van dit rechtsorgaan leek de strijd beslist, maar toen tekende zich al het debacle met de Usseler Es af.
Net als andere gemeenten had Enschede zich bij het opkopen van landbouwgrond rijk gerekend. Er was diep in de buidel getast om de es in bezit te krijgen, maar de regio stevende af een fors overschot aan bedrijfsterreinen. De provincie greep in en gaf zes jaar geleden aan alleen nog mee te willen werken aan bedrijvigheid op nieuwe locaties als de vraag groter is dan het aanbod.
Industrie op de Usseler Es was daarmee in elk geval voorlopig van de baan, maar er doemden al snel nieuwe bedreigingen op. In 2016 startte de politieke discussie over het plaatsen van zonneparken en windmolens op de es. De toekomst van de Usseler Es blijft de gemoederen dan ook nog wel een tijdje bezighouden.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
