UT onderzoekt drugsafval? €˜Productielab is vaak niet ver weg €™

Producenten van synthetische drugs, zoals xtc, houden er niet van om lange ritten met hun afval te maken. Ze zoeken het liefst een plek in de nabijheid van hun lab, ergens op de grens van stad en platteland. "Waar geen camera's hangen en goed bereikbaar voor busjes. Vervolgens wordt het afval met een dik touw vastgebonden aan een boom, waarna het busje wegrijdt en het afval achterblijft", schetst João Moraes een veelvoorkomende praktijk bij het dumpen van drugsafval.

Moraes was een van de zes onderzoekers, die vijftig zekere en dertig mogelijke gevallen van afvaldump onderzochten in Overijssel en Gelderland. Dat lijkt veel, maar volgens Maya van den Berg is dat nog iets te weinig om keiharde conclusies te trekken. "Je kunt niet zeggen dat een dumpplaats zich altijd op vijf minuten van een lab bevindt. Maar wel dat de rijtijd beperkt is." Ook blijkt slechts een klein deel van het afval letterlijk op straat te belanden. "Van 80 procent wordt niets teruggevonden. Het gaat dan bijvoorbeeld om chemicaliën die gewoon in het water worden gegooid."

Van den Berg is projectmanager van het Designlab, een platform voor multidisciplinaire samenwerking van de Universiteit Twente. Het onderzoek naar het drugsafval is het eerste resultaat van een samenwerking tussen het Designlab en de provincie Overijssel, waarbij UT-studenten kortlopend onderzoek doen naar door de provincie aangedragen vraagstukken. "De politie heeft, vaak op basis van onderbuikgevoelens, bepaalde ideeën over het dumpen van drugsafval", legt Van den Broek uit. "Doel van het onderzoek was om te kijken of dergelijke gevoelens kunnen worden bevestigd door gegevens van die dumps te analyseren."

Veiligheid en afval
De gegevens waren afkomstig van onder meer politie, provincie en omgevingsdiensten. Die laatsten houden zich in opdracht van provincie en gemeenten bezig met vergunningen, toezicht en handhaving op het gebied van onder meer veiligheid en afval. Data die nu wat Van den Berg betreft, te veel verdeeld zijn over diverse instanties. Daardoor ontbreekt het overzicht. "Als je de karakteristieken van dumpplekken duidelijk in beeld hebt, weet je welke plekken je in de gaten moet houden. En je kunt op basis van bijvoorbeeld vergunningverlening bekijken welke panden in de buurt in aanmerking komen als drugslab."

Het onderzoek kan ook helpen om het publiek meer bewust te maken van wat er allemaal in de omgeving gebeurt. En mensen meer alert te maken op 'vreemde' situaties. Van den Berg verwijst naar een campagne in Brabant, waarbij mensen wordt gevraagd of ze de laatste tijd nog ergens anijs hebben geroken. Een geur die vaak rond een drugslab hangt. "Maar ook als je een busje ziet rijden op een plek waar je dat niet verwacht. Leg het vast en meld het.

Bewustwording
Ook de politie Oost-Nederland ziet het belang van het onderzoek in om de bewustwording van het publiek te vergroten, laat woordvoerder Frank Brouwer weten. Ook door bijvoorbeeld de risico's van het dumpen voor de volksgezondheid duidelijk te maken of de kosten van het opruimen. Maar belangrijker nog is wat hem betreft de bestrijding van ondermijning, waarbij de (criminele) onder- en de (legale) bovenwereld met elkaar vermengd raken. Het samen met anderen vergaren van kennis is daarbij van groot belang, zegt Brouwer. "Door de specialismen van de politie te combineren met kennis en ervaring van andere partijen, kunnen we een stevige vuist maken."

Ook kan de informatie van belang zijn voor de opsporing van druglabs. Maar in welke mate moet nog nader worden bekeken, zegt Brouwer. "Ons speerpunt is vaak meer dadergericht. Met andere woorden, we willen zicht krijgen op de daders, het criminele netwerk dat verantwoordelijk is voor het lab of de dumping en mogelijke verbanden die er te vinden zijn.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Politie Oost-Nederland