Nieuws
Enschede
OMARM, VIDEO | 053: Sociale huursector dreigt onbeheersbaar te worden
Dick Buursink, oud-wethouder wonen en lid van de commissie ruimtelijke ordening van de PvdA, is er duidelijk over: de situatie voor Enschedeërs die afhankelijk zijn van sociale huurwoningen is nu al nijpend en dreigt onbeheersbaar te worden. Buursink zei dat tijdens de laatste opname voor 053, de politiek-maatschappelijke talkshow van 1Twente. De PvdA-commissie heeft zich gebogen over de woonvisie van de gemeente Enschede, is in de cijfers gedoken en heeft een rapport geschreven, betaalbaar wonen .
Ernst Bergboer | 1Twente
Die gemeentelijke woonvisie gaat over veel meer dan alleen sociale huur en woningbouw, maar misschien - zo lijkt de PvdA-commissie tussen de regels te suggereren - zit daar wel het probleem. In de ambities van de gemeente, die voor 2040 een stad van 170.000 inwoners voor zich ziet, onder wie een flink groter aantal hogeropgeleiden dan nu het geval is, lijkt de behoefte aan een betaalbaar dak boven het hoofd van de huidige bevolking onder te sneeuwen.
Oorspronkelijke bevolking uit het oog verliezenDat de samenstelling van de Enschedese bevolking in de komende twintig jaar gaat veranderen, is zeker. Allicht lukt het om meer hoogopgeleiden vast te houden dan wel naar de stad te lokken, bijvoorbeeld door meer duurdere en luxere woningen te bouwen, zoals op dit moment voor de meeste bouwprojecten in de stad geldt. Dat lijkt vruchten af te werpen. De kavels op t Vaneker gaan als zoete broodjes over de toonbank en in zestig procent van de gevallen zijn het kopers van buiten Enschede, die zich er vestigen. Nooit eerder waren dat er bij een woningbouwprogramma zoveel. Buursink is niet blind voor het belang van bouwen voor the happy few en middeninkomens. "Je moet daar ook op inzetten, zeker, maar zonder de oorspronkelijke bevolking uit het oog te verliezen. En dat gebeurt nu wel."
Afname aantal sociale huurwoningenEen paar feiten en cijfers om die stelling te onderbouwen, afkomstig uit dat rapport van de PvdA-commissie. Enschede telt op dit moment ongeveer 41.000 huishoudens die afhankelijk zijn van een betaalbare woning, koop of huur. Daarvan zijn er - na een wat ingewikkelde rekensom - zo n 33.600. Kijk je naar alleen het aantal sociale huurwoningen, dan wordt dat beeld niet anders. Enschede telt er in verhouding minder dan het gemiddelde in Nederland, terwijl het gemiddelde inkomen in onze stad lager ligt dan elders. Bovendien wonen relatief veel huishoudens in onze stad in vergelijking met het hele land te duur (15,6%, tegenover 11% landelijk).
Daar komt nog bij dat het totaal aantal sociale huurwoningen afneemt. Van 14.185 in 2014 naar 13.455 in 2018 bij Domijn, zo stelde de commissie vast. Cijfers van de andere corporaties waren niet te vinden, maar de commissie schat in dat ook daar een sprake is van een daling.
Wachttijden tot twee jaarDat leidt ertoe dat steeds minder woningen in de sociale huursector van bewoner wisselen omdat er simpelweg onvoldoende alternatief is. Bij Domijn is het aantal verhuizingen in vijf jaar tijd met 30% afgenomen (van 1.774 in 2013 naar 1.293 in 2018).
Het aantal reacties op vrijkomende woningen, waarvan er steeds minder zijn, neemt dan ook toe. Inmiddels levert iedere sociale huurwoning gemiddeld zo n 200 geïnteresseerden op. Daarmee wordt de kans dat je prijs schiet in het lotingssysteem dat Enschede kent erg klein.
Het mag geen wonder heten dat de wachttijden voor mensen die binnen of naar de sociale huursector willen (of moeten) verhuizen al jaren steeds langer worden. Gemiddeld is die nu acht maanden, maar zo n gemiddelde betekent dat een flink deel van de zoekenden veel langer bezig is. Er zijn er die ruim twee jaar bezig zijn, anderen geven het zoeken na verloop van tijd zelfs op.
Daadkrachtiger bouwenDe PvdA-commissie wierp, net als de gemeente, ook een blik in de toekomst. Omdat er in de afgelopen jaren vanuit is gegaan dat er voldoende sociale huurwoningen waren, is er weinig bijgebouwd. Ook in de huidige bouwplannen, waarvan de stad er een heel aantal kent, is het aandeel sociale huurwoningen laag. Te laag, oordeelt de commissie.
Voor een deel komt dat ook omdat grondprijzen flink zijn gestegen en projectontwikkelaars er veel aan gelegen is om ervoor te zorgen dat die dure grond flink wat op gaat brengen. Sociale woningbouw past niet zo goed in dat plaatje. Buursink stelde in de aflevering van 053 dat de gemeente daarin een veel daadkrachtiger regie zou moeten voeren, anders blijft de bouw van betaalbare woningen achter bij wat er nodig is en worden huishoudens die afhankelijk zijn van huurtoeslag en sociale huur naar de randen van de stad verdreven, waar de grond goedkoper is.
Mismatch groterHet gat tussen het aantal beschikbare betaalbare woningen en de vraag zal in de komende jaren alleen maar toenemen, zo stelt de commissie. Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe, net als het aantal scheefwoners , mensen die groter en goedkoper wonen dan nodig is. Vergrijzing en scheidingen zijn daarin belangrijke oorzaken. Ouderen die alleen komen te staan blijven steeds vaker alleen wonen. Vaak goedkoop, omdat ze al jaren in dezelfde huurwoning zitten. Verhuizen is niet alleen een hoop gedoe, het pakt bijna altijd negatief uit als het om woonlasten gaat. Daarbij kunnen ze een beroep doen op tal van voorzieningen die hen helpen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen, ook als er zorg nodig is.
De mismatch tussen het aantal beschikbare sociale huurwoningen die er nu al is, wordt als het beleid niet veranderd in de toekomst alleen maar groter. In de gemeentelijk woonvisie wordt, zo stelt het rapport, nog altijd uitgegaan van bestaande uitgangspunten: er zijn voldoende sociale huurwoningen en een tekort aan duurdere huurwoningen en woningen van meer dan twee ton. Met die koers, zo stelde Buursink verwijzend naar het rapport van zijn commissie, wordt de situatie in de sociale huursector, die nu al penibel is, over een paar jaar onbeheersbaar.
053
Kijk hieronder naar de aflevering van 053 over de knelpunten rond sociale huur en woning, waarin Buursink praat met Lucas Fransen, directeur wonen van Domijn, en Ragna de Boer, die twee jaar zocht naar een passende en betaalbare woning.
Het rapport Betaalbaar wonen in Enschede is hier in zijn geheel te downloaden. Auteursrechten liggen bij de commissie ruimtelijke ordening van de PvdA Enschede (Dick Buursink, Marianca Hümmels en Henk Snuverink).
Die gemeentelijke woonvisie gaat over veel meer dan alleen sociale huur en woningbouw, maar misschien - zo lijkt de PvdA-commissie tussen de regels te suggereren - zit daar wel het probleem. In de ambities van de gemeente, die voor 2040 een stad van 170.000 inwoners voor zich ziet, onder wie een flink groter aantal hogeropgeleiden dan nu het geval is, lijkt de behoefte aan een betaalbaar dak boven het hoofd van de huidige bevolking onder te sneeuwen.
Oorspronkelijke bevolking uit het oog verliezenDat de samenstelling van de Enschedese bevolking in de komende twintig jaar gaat veranderen, is zeker. Allicht lukt het om meer hoogopgeleiden vast te houden dan wel naar de stad te lokken, bijvoorbeeld door meer duurdere en luxere woningen te bouwen, zoals op dit moment voor de meeste bouwprojecten in de stad geldt. Dat lijkt vruchten af te werpen. De kavels op t Vaneker gaan als zoete broodjes over de toonbank en in zestig procent van de gevallen zijn het kopers van buiten Enschede, die zich er vestigen. Nooit eerder waren dat er bij een woningbouwprogramma zoveel. Buursink is niet blind voor het belang van bouwen voor the happy few en middeninkomens. "Je moet daar ook op inzetten, zeker, maar zonder de oorspronkelijke bevolking uit het oog te verliezen. En dat gebeurt nu wel."
Afname aantal sociale huurwoningenEen paar feiten en cijfers om die stelling te onderbouwen, afkomstig uit dat rapport van de PvdA-commissie. Enschede telt op dit moment ongeveer 41.000 huishoudens die afhankelijk zijn van een betaalbare woning, koop of huur. Daarvan zijn er - na een wat ingewikkelde rekensom - zo n 33.600. Kijk je naar alleen het aantal sociale huurwoningen, dan wordt dat beeld niet anders. Enschede telt er in verhouding minder dan het gemiddelde in Nederland, terwijl het gemiddelde inkomen in onze stad lager ligt dan elders. Bovendien wonen relatief veel huishoudens in onze stad in vergelijking met het hele land te duur (15,6%, tegenover 11% landelijk).
Daar komt nog bij dat het totaal aantal sociale huurwoningen afneemt. Van 14.185 in 2014 naar 13.455 in 2018 bij Domijn, zo stelde de commissie vast. Cijfers van de andere corporaties waren niet te vinden, maar de commissie schat in dat ook daar een sprake is van een daling.
Wachttijden tot twee jaarDat leidt ertoe dat steeds minder woningen in de sociale huursector van bewoner wisselen omdat er simpelweg onvoldoende alternatief is. Bij Domijn is het aantal verhuizingen in vijf jaar tijd met 30% afgenomen (van 1.774 in 2013 naar 1.293 in 2018).
Het aantal reacties op vrijkomende woningen, waarvan er steeds minder zijn, neemt dan ook toe. Inmiddels levert iedere sociale huurwoning gemiddeld zo n 200 geïnteresseerden op. Daarmee wordt de kans dat je prijs schiet in het lotingssysteem dat Enschede kent erg klein.
Het mag geen wonder heten dat de wachttijden voor mensen die binnen of naar de sociale huursector willen (of moeten) verhuizen al jaren steeds langer worden. Gemiddeld is die nu acht maanden, maar zo n gemiddelde betekent dat een flink deel van de zoekenden veel langer bezig is. Er zijn er die ruim twee jaar bezig zijn, anderen geven het zoeken na verloop van tijd zelfs op.
Daadkrachtiger bouwenDe PvdA-commissie wierp, net als de gemeente, ook een blik in de toekomst. Omdat er in de afgelopen jaren vanuit is gegaan dat er voldoende sociale huurwoningen waren, is er weinig bijgebouwd. Ook in de huidige bouwplannen, waarvan de stad er een heel aantal kent, is het aandeel sociale huurwoningen laag. Te laag, oordeelt de commissie.
Voor een deel komt dat ook omdat grondprijzen flink zijn gestegen en projectontwikkelaars er veel aan gelegen is om ervoor te zorgen dat die dure grond flink wat op gaat brengen. Sociale woningbouw past niet zo goed in dat plaatje. Buursink stelde in de aflevering van 053 dat de gemeente daarin een veel daadkrachtiger regie zou moeten voeren, anders blijft de bouw van betaalbare woningen achter bij wat er nodig is en worden huishoudens die afhankelijk zijn van huurtoeslag en sociale huur naar de randen van de stad verdreven, waar de grond goedkoper is.
Mismatch groterHet gat tussen het aantal beschikbare betaalbare woningen en de vraag zal in de komende jaren alleen maar toenemen, zo stelt de commissie. Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe, net als het aantal scheefwoners , mensen die groter en goedkoper wonen dan nodig is. Vergrijzing en scheidingen zijn daarin belangrijke oorzaken. Ouderen die alleen komen te staan blijven steeds vaker alleen wonen. Vaak goedkoop, omdat ze al jaren in dezelfde huurwoning zitten. Verhuizen is niet alleen een hoop gedoe, het pakt bijna altijd negatief uit als het om woonlasten gaat. Daarbij kunnen ze een beroep doen op tal van voorzieningen die hen helpen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen, ook als er zorg nodig is.
De mismatch tussen het aantal beschikbare sociale huurwoningen die er nu al is, wordt als het beleid niet veranderd in de toekomst alleen maar groter. In de gemeentelijk woonvisie wordt, zo stelt het rapport, nog altijd uitgegaan van bestaande uitgangspunten: er zijn voldoende sociale huurwoningen en een tekort aan duurdere huurwoningen en woningen van meer dan twee ton. Met die koers, zo stelde Buursink verwijzend naar het rapport van zijn commissie, wordt de situatie in de sociale huursector, die nu al penibel is, over een paar jaar onbeheersbaar.
053
Kijk hieronder naar de aflevering van 053 over de knelpunten rond sociale huur en woning, waarin Buursink praat met Lucas Fransen, directeur wonen van Domijn, en Ragna de Boer, die twee jaar zocht naar een passende en betaalbare woning.
Het rapport Betaalbaar wonen in Enschede is hier in zijn geheel te downloaden. Auteursrechten liggen bij de commissie ruimtelijke ordening van de PvdA Enschede (Dick Buursink, Marianca Hümmels en Henk Snuverink).
Foto: Ernst Bergboer, © 1Twente.
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
