PvdA-leden in Enschede krijgen laatste woord over deelname aan coalitiegesprekken

De gemeenteraad besprak woensdagavond het advies van informateurs Henk Veerbeek en Jan Martin van Rees om een nieuwe coalitie te vormen tussen Burgerbelangen, VVD, PvdA en ChristenUnie. In feite is dat een voortzetting van de huidige coalitie, maar dan zonder D66. Die coalitie haalde hinkebenend de eindstreep, nadat D66, PvdA en ChristenUnie zes weken voor de verkiezingen het vertrouwen opzegden in de VVD.

'Relatietherapie'

Een verzoeningsgesprek tussen BBE, VVD en PvdA zou vorige week voldoende vertrouwen hebben gebracht voor een nieuwe samenwerking, volgens de informateurs. Hidde Heutink (PVV) noemt het werk van de informateurs 'relatietherapie' en verbaast zich erover. "Ze herkennen en erkennen dat ze elkaar het leven zuur hebben gemaakt, maar juist door die erkenning is er een basis voor een nieuwe coalitie."

Maar volgens Yara Hümmels (PvdA) hebben de informateurs de uitkomst van het gesprek met BBE en VVD te rooskleurig geschetst. "De realiteit van de afgelopen maanden (vertrouwensbreuk, red.) maakt dat we niet lichtzinnig in het advies staan. We hebben een flinke knauw gehad. Er waren soms grote verschillen en uiteindelijk ontbrak het vertrouwen." Op basis van één gesprek is niet alles uitgesproken, stelt ze.

Aan de zijlijn of de klus klaren?

Het is duidelijk dat het huidige coalitieadvies niet de voorkeur van de PvdA had. De sociaaldemocraten hebben in de gesprekken met de informateurs aangestuurd op een bredere en progressievere coalitie, met in ieder geval GroenLinks. Toch zegt de PvdA geen nee tegen nieuwe onderhandelingen. "Er zijn twee opties: aan de zijlijn staan of kijken of de klus te klaren is op inhoud", aldus Hümmels. "Uiteindelijk gaat het ons daarom, de inhoud."

Maar niet voordat aankomende maandag de leden van PvdA Enschede zich hebben uitgesproken over het plaatsnemen aan de formatietafel. In een extra ledenvergadering wordt hen de keuze voorgelegd. Indien er een 'ja' komt, zullen de sociaaldemocraten hun huid duur proberen te verkopen: de PvdA wil een progressievere koers met betaalbaar wonen als belangrijk speerpunt. De vraag wordt in hoeverre dat in de woon- en groeiambities van de VVD en het 'geen windmolens-standpunt' van BBE past.

Levensvatbaarheid

Bij de meeste partijen lijkt er vooral sprake te zijn van berusting in het coalitieadvies. "Een advies waarvan het vanaf het begin duidelijk was dat het de enige optie zou zijn", aldus Piet van Ek (SP). Al zijn er bij GroenLinks, PVV, EnschedeAnders, Forum voor Democratie en Partij voor de Dieren twijfels of dit na de vertrouwensbreuk van begin dit jaar te verkopen is.

"Hoe verstandig en geloofwaardig is het als met nagenoeg dezelfde samenstelling wordt verder gegaan? Hoe geef je indruk dat er echt iets gaat veranderen?", vraagt Judith Hofte (Partij voor de Dieren) zich af met oog op de beloofde 'nieuwe bestuurscultuur'. Ook de levensvatbaarheid van de beoogde coalitie, met 20 zetels een minimale meerderheid, wordt in twijfel getrokken.

Berusting bij D66 en CDA

Fractieleider Gertjan Tillema van D66, dat het kind van de rekening lijkt te worden in de nieuwe coalitie, maakte geen woorden vuil aan het ontbreken van zijn partij. "Het advies van de informateurs is begrijpelijk", zei hij woensdagavond in zijn bijdrage. Ook bij het CDA wordt de keuze begrepen, al hadden de christendemocraten de stiekeme hoop dat er een coalitiescenario met hen in het verschiet zou liggen. Het CDA en D66 komen hooguit weer in beeld, mocht het met de PvdA en ChristenUnie helemaal spaak lopen.