De ‘moeder van (café) Rocks’ in Enschede stopt ermee

Heel druk is het nog niet als ik rond kwart over drie de kroeg in de Hofstraat binnenstap. Maar als ik met Yvonne (76) en cafébaas Kees Riemersma terugblik op jaren van hard werken en eindeloze sociale contacten, komt de een na de ander binnen. Met een bos bloemen, een pak chocolademelk, een hand en - dat vooral - een knuffel.

Nachtbrakers

Wie in de uren waarop de rest van Enschede nog slaapt iets te doen heeft in de binnenstad, kent Yvonne. Vuilnismannen, peukenprikkers, nachtwakers en - om met Brel te spreken - de nuttelozen van de nacht, kwamen een bakkie koffie doen terwijl zij schoonmaakte. Neem dat ‘nuttelozen’ niet al te letterlijk, het is niet meer dan een poëtische vertaling van nachtbrakers. Brel had gevoel voor drama.

De dag begint om drie uur

Yvonne kan de getallen van haar jaren moeiteloos omdraaien en je zou haar meteen geloven. Ze oogt begin zestig. Hoe dat kan, is een raadsel. Want naar eigen zeggen slaapt ze nauwelijks. “Ik dommel een beetje. Zo af en toe maken mijn honden me wakker en dan dommel ik weer verder.” ’s Morgens om drie uur staat ze op. Vaste prik. Om een uur of vier, vijf, zwabbert, poetst, wast en schrobt ze Rocks weer brandschoon.

Meestal is het café dan verlaten. Maar niet altijd. “Ik doe dan mijn werk, zij zitten aan de bar. Maar als het me te gortig wordt, gooi ik ze eruit hoor!” Eén van hen, een ‘redelijk vaste gast’ komt binnen met een pak chocolademelk. De echte. Als dank voor de gesprekjes. “Ik hielp dan met de afwas. In de pauze dronken we chocolademelk op het bankje buiten en kletsten we wat.”

Een vrouw, die even later binnenkomt, gewapend met een bos bloemen, vliegt Yvonne om de nek en geeft haar een zoen. “Ik kan mijn Rocks-mama toch niet zomaar laten gaan?”

Stamppot in plaats van rijst

De Nederlands-Indische - Yvonne kwam in 1956 met haar moeder naar Nederland - heeft een hart van goud, volgens Riemersma. “Ik nam weleens zwervers mee naar huis”, vertelt ze zelf. “Die gaf ik eten. Als ik vroeg wat ze wilden, zeiden ze: ‘rijst’. Maar dat kan ik niet, dat haal ik bij de Chinees. Bij mij is het stamppot, het liefst hutspot.”

Dat zorgzame heeft ook een keerzijde. Riemersma: “Daar is weleens misbruik van gemaakt. Maar ze kan ook heel, echt heel boos worden!” Nu wel, beaamt Yvonne. "Vroeger niet. Maar ik heb geleerd om niet over me heen te laten lopen."

Ik geloof haar. Een opdondertje van een meter veertig, dan moet je zo nu en dan ook gifkikker kunnen zijn.

Thuis in de binnenstad

Stilzitten kan Yvonne niet. Dat is de reden dat ze al die jaren door is blijven werken. Dat, en al die contacten die ze in de loop der jaren heeft opgedaan. Niet alleen bij Rocks, waar Yvonne sinds 2008 schoonmaakt, maar ook bij SamSam, een makelaarskantoor (waar ze altijd op blote voeten liep) en tal van andere plekken. De Enschedese binnenstad is haar thuis.

Verwachting is dan ook dat Yvonne nog regelmatig te vinden zal zijn aan de toog van café Rocks. Voor een bak koffie. “Als het nodig is, halen we haar op”, belooft Riemersma. Er wordt instemmend geknikt.