Schrijver Jaap Scholten en zijn betrokkenheid bij Oekraïne: ‘Ik kan niet op mijn stoel blijven zitten’
Schrijver Jaap Scholten, Tukker in hart en nieren, woont in Hongarije. Dicht aan de grens met Oekraïne. Bij het uitbreken van de oorlog haalde hij vluchtelingen op en zag de duizenden ontheemden. Een symptoom van een ander probleem, zoals hij het formuleert. Hij ‘werd de oorlog in gezogen’, reisde door het door oorlog geteisterde land en schreef een boek. Nu regelt hij spullen voor het Oekraïense leger.
Alles, behalve wapentuig. “Het is het meest humanitaire dat je kunt doen”, vindt hij. Hoe sneller de Russen worden verdreven, hoe eerder die vluchtelingenstroom indamt en gewone Oekraïeners een nieuw bestaan kunnen opbouwen.
Sovjetmethoden
Scholten dook voor zijn prijswinnende boek ‘Kameraad Baron’ diep in de geschiedenis. Het boek beschrijft het verdwijnen van de Transsylvaanse aristocratie, die aan het begin van de vorige eeuw hardhandig een kop kleiner werd gemaakt door Sovjetterreur. “Ik zie precies dezelfde patronen, dezelfde nietsontziende tactiek, dezelfde martelmethoden in het optreden van de Russen in Oekraïne.”
De verschroeide aarde. Alles vernietigen wat op je pad komt, mensen incluis. Moordpartijen, verkrachtingen, deportaties en willekeurige bombardementen van woonwijken. Het dient, zo stelt Scholten, twee doelen: de demoralisatie en ontmenselijking van het Oekraïense volk en ontwrichting van het Westen.
Demoralisatie en destabilisatie
“Het is niet zonder reden dat Putin de wegen waarlangs vluchtelingen wegtrekken niet bombardeert. Langs diezelfde wegen wordt ook Oekraïens oorlogsmaterieel het land binnen gebracht. Kennelijk vindt hij het belangrijker dat er vluchtelingen Europa instromen dan dat er tanks het land binnenrijden.” Putin mikt op destabilisatie en onenigheid in Europa, uiteindelijk een gebrek aan belangstelling voor het lot van Oekraïne.
Daarbij valt in de Russische strategie geen enkel respect voor mensenlevens te bespeuren. Het telt niet. Ook het leven van eigen soldaten is geen factor van betekenis; soldaten zat en het doel moet behaald, wat dat ook kost. Eveneens kenmerkend voor de Sovjetterreur van destijds.
“Putin komt uit die Sovjetschool. Hij is opgeleid volgens de regelen van de kunst de KGB en haar voorlopers. De handboeken uit die tijd zijn de praktijk van nu; er is niets veranderd, ze gebruiken precies dezelfde methoden.”
‘Dit stopt niet bij Oekraïne’
Scholten is er dan ook van overtuigd dat Putin niet zal stoppen bij de buitengrenzen van Oekraïne. Hij wijst op onder meer Tsjetsjenië (1999), Georgië (2008) en De Krim (2014) als de voorbodes van een onstuitbare veroveringsdrang. Je zag het aankomen, anders gezegd. En als hij niet wordt gestopt, ligt een vervolg voor de hand. De Baltische Staten, Finland en Zweden zoeken niet voor niets aansluiting bij de Navo. Belarus en ook Hongarije paaien Grote Broer Rusland.
Los van de persoonlijke drama’s van miljoenen Oekraïners nu, ziet Scholten een herhaling van het despotisme dat na de Russische Revolutie een gigantisch deel van Europa in een ijzeren greep nam. “Dan kan ik niet op mijn stoel blijven zitten.”
Scholten startte met vrienden de organisatie 'Protect Ukraine', waarmee hij goederen voor het Oekraïense leger inkoopt en de distributie daarvan in Oekraïne regelt.
