Waarom ProRail geen beveiligingscamera's op station Wierden wil hebben

De lokale politiek was het beu. Om de haverklap werden er in de weekenden fietsen naar beneden gesmeten, in het tunneltje richting het perron. Door de VVD werd er een motie ingediend om het station met camera's te beveiligen. Deze motie werd door de hele gemeenteraad gesteund. Zo'n twee jaar later waren de camera's dan eindelijk geïnstalleerd. Sindsdien houden de apparaatjes de wacht.

Met volle verbazing gereageerd

Na het ophangen van de camera's liet de gemeente een verplichte risicoanalyse van de privacy uitvoeren. En wat blijkt: de camera's in het stationsgebied hangen er illegaal. De fietsenstallingen die worden gefilmd, zijn namelijk voor een groot deel eigendom van NS en ProRail. En zij willen dat niet hebben.

Op sociale media wordt er met volle verbazing gereageerd op dit besluit. "Belachelijk" en "van de zotte" staat tussen de Facebookreacties. Maar hoe zijn de instanties tot dit besluit gekomen? We vroegen het aan de NS en ProRail.

Weinig incidenten, geen meldingen

Allereerst kijken de spoorbedrijven naar het aantal meldingen van overlast die er worden gedaan over een bepaald station. "Hoe vervelend het gooien van de fietsen ook is, is er gezien het aantal keren dat dit heeft plaatsgevonden in Wierden – een laag aantal – en de hoeveelheid meldingen die we binnenkregen – nul – geen toestemming gegeven voor het plaatsen van camera’s", zo legt Aldert Baas van ProRail uit. Hij voert ook het woord namens de NS.

Want gemeenten mogen niet zomaar overal camera's plaatsen. Hier zijn wettelijke voorwaarden aan verbonden. "En aan deze voorwaarden voldoet de situatie in Wierden niet", aldus ProRail.

Wanneer mag een gemeente camera's ophangen?

Maar wat zijn deze voorwaarden? De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft ze op haar website op een rijtje gezet.

Ten eerste mag een gemeente alleen cameratoezicht instellen als er ergens "onveilige situaties of regelmatige wanordelijkheden zijn", zo schrijft de AP. Ook mogen er door gemeenten camera's worden opgehangen als "cameratoezicht noodzakelijk is om de openbare orde te handhaven". De situatie in Wierden voldoet hier volgens ProRail dus niet aan. Dit omdat de 'wanordelijkheden niet regelmatig' zijn.

Ook mag het ophangen van camera's volgens de wet geen middel zijn die 'helemaal op zichzelf staat'. Camera's mogen alleen worden ingezet in een pakket van maatregelen. "De gemeente moet ook andere maatregelen nemen. Zoals (betere) straatverlichting of toezicht op straat", aldus de Autoriteit Persoonsgegevens.

Privacy van de reiziger

NS en ProRail willen dus alleen camera's op hun terrein als dit wettelijk is toegestaan. Maar er speelt nog een reden mee: de privacy van de reizigers. "Wij dragen de verantwoordelijkheid voor de bescherming van de persoonsgegevens van de reizigers op het station."

"Het vormt een groot risico als andere partijen hun eigen camera's ophangen op onze stations", zo stellen de spoorbedrijven. Dat gevaar zit hem in het feit dat de NS en ProRail "niet kunnen inschatten of beïnvloeden wat er met de beelden gebeurt", wat een risico vormt voor de privacy. "Wij willen altijd meedenken over wat mogelijk is ter bevordering van de veiligheid op stations, maar men mag niet op eigen houtje camera’s vastschroeven", zo zegt Baas.

Camera's op stations, überhaupt niet toegestaan?

Dat de NS en ProRail niet zomaar camera's ophangen, betekent overigens niet dat het middel nooit gebruikt wordt, zelfs als er vanuit de NS en ProRail eigenlijk geen geld meer is voor camera's.

"We volgen allereerst altijd de wet. Wanneer een gemeente aangeeft dat de nood voor hen hoger is dan de prioritering die wij het landelijk kunnen geven met het geld dat wij beschikbaar hebben, gaan wij met hen in gesprek. In overleg kunnen wij dan besluiten om camera’s plaatsen die wij in beheer nemen, waarvan de gemeente de investerings- en beheerkosten oppakt. Dit hebben we op een paar stations al zo geregeld."

Oplossingen voor Wierden?

Maar nu de camera's worden weggehaald op het station, betekent dat dat de herrieschoppers weer 'vrij spel' hebben? Nee, zo zeggen de spoorbedrijven. Er zijn wel degelijk afspraken gemaakt om de overlast – ook zonder camera's – een halt toe te roepen.

"Er is afgesproken dat er meer toezicht komt door boa's (buitengewoon opsporingsambtenaar, red) en dat er meer opruimacties van verkeerd geparkeerde of achtergebleven fietsen komen. Ook gaan we samen met de gemeente kijken of extra verlichting nodig is", zegt de woordvoerder.