‘Papa, sta op!’ - Arif Bayraktar ontvluchtte Kyiv en woont en werkt nu in Enschede

Arif Bayraktar (1977) is een grote, rustige en op het oog zachtaardige man. We ontmoetten elkaar bij de première van het eerste deel van het verslag van een reis die collega Jessy Soepenberg en ik maakten naar Oekraïne. Hij had me via-via een geschreven verslag gestuurd van de eerste dagen na de Russische invasie en zijn vlucht naar Nederland. Het leidde tot een afspraak in het bekendste café van Enschede, sinds twee jaar zijn nieuwe woonplaats.

Uitzicht op gevechten

Arif’s vrouw is in Kyiv achtergebleven. Zijn schoonouders zijn op leeftijd. Zij wonen weliswaar in Kharkiv, bijna vijfhonderd kilometer oostwaarts, maar wilden daar niet weg. Het is het verhaal van talloze Oekraïners: dit is ons huis, hier zijn we geboren, opgegroeid, we willen deze plek niet kwijt. Zij wilde blijven om hen, hij vluchten om de kinderen.

Butcha en Irpin waren in handen van de Russen gevallen. Het appartement van de familie Bayraktar ligt in de westelijke buitenwijken van Kyiv. Eersterangs uitzicht op de gevechten.

Studie, school en werk

Drie dagen nadat Arif met zijn zoon (inmiddels 22) en dochters (7, 13 en bijna 17) vertrok, sneuvelden de ruiten van hun appartement. Het gevolg van een luchtaanval met het zwaarste type raket dat op de stad is afgevuurd. De ruiten zijn hersteld en inmiddels woont ook zijn zoon er weer. Die wilde na een jaar in Nederland, waar hij zijn studie afrondde, terug. Hij kreeg een baan aangeboden en wil iets betekenen voor zijn land.

De dochters van Arif zitten op de International School Twente en hebben het in Enschede naar hun zin. Hijzelf werkt bij een groothandel in levensmiddelen aan de Gronausestraat. Daar woont hij ook. In een huis dat hem is aangeboden door de eigenaar van het bedrijf.

Belasting betalen als plicht

In zijn vrije tijd schrijft Arif verhalen. Short stories over het leven, zijn gezinsleven, met kinderen met autisme. Die verhalen publiceert hij in het Oekraïens en Turks op Facebookpagina’s. Hij schreef er zo’n honderd inmiddels. Het levert hem talloze reacties op. Hij zou ze graag laten uitgeven. Niet om er geld mee te verdienen, maar om begrip en ruimte te creëren in de twee samenlevingen waar hij wortelde.

‘Het is onmogelijk Nederland te bedanken. Nu werk ik en betaal belasting, dat is mijn plicht’. Met die zin sluit Arif zijn geschreven verhaal af. De Gronausestraat is de Amsterdamse Zuidas niet.

Dit is zijn verhaal.

Papa sta op!

"Papa, sta op, de oorlog is begonnen!" Zo maakte mijn dochter mij vroeg in de ochtend wakker. En voegde eraan toe: "Onze leraar heeft een bericht gestuurd, er is vandaag geen school."

24 februari 2022...

Dit is de datum waarop veel van onze levens veranderden en nooit meer hetzelfde zullen zijn. Ik wou dat ik terug kon naar 23 februari en dat deze verschrikkelijke oorlog nooit zou beginnen...

Er waren tekenen van oorlog, maar ik dacht niet dat het mogelijk was.

Dacht ik dat er in Kyiv zou worden geschoten? Nee, niet! Maar ik had het mis, zoals vele anderen.

Ik stond snel op, pakte mijn telefoon om het nieuws te lezen en liep naar het raam. Nieuws lezen was niet nodig. Toen ik uit het raam van ons appartement op de 15e verdieping keek, was het duidelijk dat de oorlog was begonnen. Files, rennende mensen, kilometerslange rijen bij benzinestations...

In eerste instantie dacht ik dat we nergens heen zouden kunnen: we hadden kleine kinderen en katten. Die dag ontdekte ik dat er onder ons appartementencomplex een schuilkelder is.

We verbleven ongeveer 10 dagen in ons huis in Kyiv. Ik heb nog steeds het beeld op mijn netvlies van mijn jongste dochter die kijkt naar raketten, die als vuurwerk door de lucht vliegen. De winkels waren open tot op de laatste dag voor ons vertrek, maar de producten in de schappen raakten geleidelijk op en er werden geen nieuwe aangevoerd. We moesten ergens heen, de vraag was alleen: waarheen? En hoe?

Oekraïne werd mijn tweede thuisland. Ik kwam op jonge leeftijd naar dit land. Ik heb hier mijn opleiding genoten. Hier kreeg ik mijn eerste baan, werd voor het eerst verliefd, trouwde en kreeg kinderen. Maar het was noodzakelijk om te vertrekken, in het belang van de kinderen.

Ik had zojuist mijn auto verkocht. We vertrokken in de auto van een vriend. Meestal duurt de rit naar de grens vanuit Kyiv zes tot zeven uur. Onze reis duurde 2 dagen.

Hoewel mijn dochters geen paspoort hadden, konden we gemakkelijk de grens oversteken. In Polen werden we opgewacht door tientallen vrijwilligers. Iemand maakte thuis eten klaar en bracht het, iemand anders deelde warme kleding uit. De telefoniste opende een kraam en deelde gratis simkaarten uit. De politie zei: "Als je geen plek hebt om te verblijven, zoeken we een plek voor je.” We zagen dat plaatje met betraande ogen aan. Nadat we iedereen hadden bedankt voor de goede zorgen, gingen we op pad. We besloten naar Nederland te gaan, daar hadden we vrienden.

Omdat onze auto een Oekraïens kenteken heeft, hoefden we op de Poolse en Duitse snelwegen geen tol te betalen.

Laat in de avond besloten we om naar de eerste stad te gaan, nadat we Nederland binnenkwamen. We kwamen aan op het politiebureau van Enschede en zeiden dat we uit Oekraïne kwamen. De jonge politieagente met krullend haar die ons opving, noteerde in tranen onze informatie. Ze gaf ons het adres van een hotel.

Er werden geen kosten in rekening gebracht voor accommodatie en eten in het hotel. Iemand van de organisatie "NuTwente" belde ons met de vraag of wij iets nodig hadden.

Na drie dagen in dit hotel te hebben verbleven, zijn we verhuisd naar een plek waar we konden wonen. Dat was een bejaardentehuis. Onze kamer was voor onze aankomst klaargemaakt: eten, speelgoed voor mijn kinderen. Ook onze katten waren niet vergeten; er was eten voor hen gekocht.

Ook al kwamen we uit een ander land, een andere natie, met een andere religie en spraken we een andere taal, de Nederlanders verwelkomden ons ongelooflijk hartelijk. Ik deed mijn best om niet te huilen terwijl ik afscheid nam van de facility manager en de vrijwilliger die ons brachten en hen bedankte.

We hebben het probleem met de opvoeding van mijn kinderen opgelost dankzij mevrouw Erne Dogger, die ons vrijwillig hielp.

Omdat er veel kinderen in ons gezin zijn, heeft de organisatie "NuTwente" ons laten weten dat ze een huis voor ons hebben gevonden. Wij vestigden ons in dat huis. Onze huisbaas heeft een bedrijf en gaf mij daar een baan.

Het is onmogelijk om Nederland te bedanken voor wat het voor ons heeft gedaan. Nu werk ik en betaal ik al belasting; dat voel ik als mijn plicht.

Ik wil graag de mensen in Nederland, NuTwente en alle vrijwilligers bedanken voor hun inzet.