Thijs van Z. (21), die hun dochter Sandra (18) vorig jaar bij Het Rutbeek in Enschede wurgde, kreeg begin deze maand twee jaar jeugdgevangenis met jeugd-tbs. Precies wat ook de officier van justitie eiste. De ouders zien in deze straf geen enkele vorm van vergelding .
"De eerste klap was dat hij niet voor moord maar voor doodslag werd veroordeeld. En toen kwam dat er nog bij. Onze wereld stortte in."
Jeugdrecht
De officier eiste straf volgens het jeugdrecht omdat Van Z. lijdt aan meerdere stoornissen en volgens deskundigen functioneert als ongeveer een 14-jarige. Robert: "Wij nabestaanden zijn niet gehoord. Hij was wel volwassen genoeg om haar te vermoorden. We zijn teleurgesteld in het rechtssysteem. Hoe moeten wij verder in ons leven? Hier is gewoon niet mee te leven."
Van Duijl windt er geen doekjes om: "We voelen ons in de steek gelaten door de officier. Deze moet toch onze belangen behartigen?" De ouders schreven een emotionele brief naar het Openbaar Ministerie. Volgens OM-woordvoerder Tineke Zwart zal de officier op korte termijn met de ouders in gesprek gaan.
"De officier heeft het een heel moeilijke afweging gevonden. De feiten zijn heel ernstig. Maar op basis van wat er bekend was over de ontwikkeling en verstandelijke vermogens van de verdachte, werd dit de meest passende straf geacht. De rechtbank had dat anders kunnen zien, maar nam het over.
Maximaal 7 jaar
De officier gaat dan ook niet in hoger beroep. Er bestaat geen procedure waarin de ouders dat kunnen aanvechten. Zwart benadrukt dat de opgelegde jeugd-tbs vrij lang kan duren : die kan tot maximaal zeven jaar worden verlengd. "Als die indruk mocht bestaan: hij staat niet over twee jaar alweer buiten , aldus Zwart.
Er is zeker begrip voor Sandra s ouders. Zwart: Maar een officier van justitie staat in een rechtszaak niet alleen voor de slachtoffers. Die staat er voor de gehele maatschappij.
En die zou ook het meest gebaat zijn met deze oplossing. Volgens Zwart krijgt Van Z. nu tijdens zijn gevangenschap gelijk de behandeling die nodig is. In het volwassenenrecht niet. Dat was een belangrijke afweging.
Dat heeft uiteindelijk ook zwaar gewogen bij de beslissing van de rechtbank. Ook die heeft geworsteld. In het vonnis staat ook: De beslissing om het jeugdstrafrecht toe te passen was geen eenvoudige.
Persrechter Matthieu Verhoeven: "Er lagen twee rapporten van deskundigen, die hem psychisch hebben onderzocht. Die waren duidelijk. Je kunt dan als rechter niet zeggen: bedankt voor de moeite. Uit alles kwam naar voren dat jeugd-tbs mogelijk was, volwassenen-tbs niet. Binnen het volwassenenrecht kon hij dan alleen een lange celstraf krijgen. Maar daarna zou hij dus onbehandeld op straat komen. Met alle risico s vandien."
Volgens Verhoeven komt het met enige regelmaat voor dat een jongvolwassene volgens het jeugdstrafrecht wordt veroordeeld. Dat kan tot en met 23 jaar. Dit is in die zin geen uniek vonnis.
Begrip
Verhoeven zegt dat in het jeugdrecht vergelding ook een rol speelt, maar niet heel groot. De nadruk ligt op de veranderbaarheid en leerbaarheid van de jonge veroordeelden. Daarbij stelt Verhoeven dat de rechtbank niet mild is geweest. Er is binnen het jeugdrecht de maximumstraf opgelegd. Maar ik begrijp ook wel dat je als ouders het ergste voor de dader wil.
Robert en Harriët van Duijl putten geen troost uit het begrip. Ze zijn bang dat Van Z. zijn onderzoekers manipuleerde . "Het kan wel zijn dat de jeugd-tbs lang kan duren, maar voor hetzelfde geld is het na twee jaar wel klaar. Natuurlijk snappen we dat naar het belang van de maatschappij wordt gekeken. Maar wij moeten in die maatschappij ook de draad maar zien op te pakken. Het voelt onrechtvaardig."
Roze bloemen
In hun woonkamer hebben ze een gedenkplekje voor Sandra. Ze gaan vaak naar haar graf, dat vol staat met roze bloemen. Harriët: Soms praat ik daar met haar: als er iets is na de dood, geef dan een teken. Ze hoopt het zo. Maar zelf is ze niet gelovig. Dan zou er later dus geen weerzien zijn. Het dierbaarste bezit is ons afgepakt: je kind. Dat kunnen we hem nooit vergeven.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en TV Enschede FM