UT onderzoekt afbraak van schil om kankercellen

De 40-jarige uit India afkomstige onderzoeker Prakash leidt sinds 5 jaar een elf leden tellende vakgroep aan het instituut MIRA. De vakgroep heeft gekozen voor een nieuwe insteek bij de bestrijding van alvleesklierkanker. "Wij hebben peptide - een molecuul dat bestaat uit aminozuren - ontwikkeld. Peptide houdt cellen tegen, die kankercellen helpen groeien. Simpel gezegd zit er om een tumor een soort schil. De bestaande chemotherapie weet daar vaak nauwelijks doorheen te breken. Onze methode is gericht op het afbreken van die schil, waardoor chemo beter z'n werk kan doen."

Prakash en de eveneens uit India afkomstige UT-promovendus Praneeth Reddy Kuninty (29) testten de nieuwe methode afgelopen zomer op muizen, die een minuscuul stukje agressieve tumor uit de menselijke alvleesklier kregen geïmplanteerd. "Het resultaat overtrof onze verwachtingen. De tumor kromp bij de proefdieren in minder dan drie weken met gemiddeld 80 procent in vergelijking met een onbehandelde tumor. Als je er bij mensen in slaagt een tumor in de alvleesklier zo ver te laten slinken, dan wordt die operabel."

Prakash presenteerde de resultaten vorige maand in de Dutch Pancreatic Cancer Group. "De reacties waren positief. We gaan onze data en bevindingen nu aanbieden bij wetenschappelijke tijdschriften. Als die erover willen publiceren, zorgt dat voor een versnelling. Begin volgend jaar gaan we nieuwe proeven doen met muizen. Maar dan met tumoren uit andere patiënten, andere chemo en verhoogde doses."

Rug tegen de muur
Bij wederom een gunstig resultaat is er volgens Prakash twee tot drie miljoen euro nieuw onderzoeksgeld nodig voor de eerste klinische testen op menselijke patiënten. "Als alles mee zit, zou dat in 2020 moeten kunnen. Normaal gesproken gaat dat veel minder snel, maar bij alvleesklierkanker staan de wetenschap en artsen nu nog met de rug tegen de muur." Want de prognose van patiënten met alvleesklierkanker is slecht. Bij wie de ziekte vroeg wordt ontdekt, is iets minder dan de helft na drie jaar nog in leven. Van patiënten die pas later worden gediagnosticeerd, bedraagt het overlevingspercentage na drie jaar slechts vijf procent. "Helaas wordt de diagnose vaak pas laat gesteld, omdat er in het begin nog geen klachten zijn. Slechts bij circa 20 procent van de patiënten is behandeling mogelijk en de overlevingskans is minder dan 7 procent", zo weet Jai Prakash. Want de prognose van patiënten met alvleesklierkanker is slecht. Bij wie de ziekte vroeg wordt ontdekt, is iets minder dan de helft na drie jaar nog in leven. Van patiënten die pas later worden gediagnosticeerd, bedraagt het overlevingspercentage na drie jaar slechts vijf procent. "Helaas wordt de diagnose vaak pas laat gesteld, omdat er in het begin nog geen klachten zijn. Slechts bij circa 20 procent van de patiënten is behandeling mogelijk en de overlevingskans is minder dan 7 procent", zo weet Jai Prakash. Dezelfde technologie kan volgens Prakash ook worden gebruikt bij de behandeling van brandwonden. "We zijn een gel aan het ontwikkelen, die littekens doet vervagen en sommige zelfs wegneemt. De UT helpt mij bij het zoeken naar investeerders voor allereerst de brandwondenzalf."

Dezelfde technologie kan volgens Prakash ook worden gebruikt bij de behandeling van brandwonden. "We zijn een gel aan het ontwikkelen, die littekens doet vervagen en sommige zelfs wegneemt. De UT helpt mij bij het zoeken naar investeerders voor allereerst de brandwondenzalf."

Prof. dr. Casper van Eijck (60), chirurg in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, is in Nederland een autoriteit op het van gebied van alvleesklierkanker. Hij vindt het onderzoek aan de UT de moeite waard, maar houdt ook een slag om de arm: "Er zijn veel experimenten die heel succesvol zijn bij proefdieren zonder immuunsysteem, zoals hier het geval is. Maar dan blijkt het bij patiënten uiteindelijk toch fors tegen te vallen. Dus enige terughoudendheid is daarom wel geboden. Van de andere kant is het natuurlijk heel goed dat een groep onderzoekers zich zo actief inzet voor dit grote probleem. Per dag sterven er tien patiënten aan deze ziekte."

Hoopvol
De in Hengelo en Albergen opgegroeide prof. Marc Besselink is chirurg in het AMC in Amsterdam en sinds vorig jaar ook hoogleraar pancreas-, galweg- en leverchirurgie aan de Universiteit van Amsterdam. Ook hij wijst er op dat het UT-onderzoek nog in een vroeg stadium verkeert. "Maar wij zijn hier erg hoopvol over dat Twentse onderzoek en werken nauw samen met de UT."

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en TV Enschede FM. - Foto: Annina Romita