Je bekijkt nu een artikel uit het archief
Dit artikel is niet geoptimaliseerd voor de huidige 1Twente-website. Hierdoor kan het voorkomen dat de opmaak wegvalt, er media ontbreekt en/of metadata incorrect is.
Nieuws
Enschede
Heel Nederland kijkt naar terreurzaak Enschedese brandbomgooiers
De Enschedese brandbomgooiers staan vandaag weer voor de rechter. De zaak is cruciaal voor jurisprudentie. Of: hoe in een rechtsstaat 'dronken sukkels' terroristen kunnen zijn.
Het was geen domme actie, maar een aanslag. De rechtbank veroordeelde Jeroen B. (36), Marco H. (38), Ronald M. (36) en Danny H. (26) daarom eerder tot vier jaar cel voor het gooien van molotovcocktails naar een Marokkaanse moskee in Enschede. Raymond S. (34), die als enige meewerkte aan het rechercheonderzoek, kreeg een jaar minder. Hij gaat als enige vandaag niet in hoger beroep.
'Sukkels'De aanslag van 27 februari 2016 op de moskee aan de Tweede Emmastraat kwam amateuristisch en onvoorbereid over. Advocaat Robert Speijdel (van Jeroen B.) sprak over stomme sukkels, die met een zatte kop twee molotovcocktails richting moskee wierpen. Er vielen ook geen gewonden. Toch kreeg de aanslag van de vijf Enschedeërs het predicaat 'terroristisch oogmerk'.
De terrorismewetgeving is vaag, vindt deskundige Annemarie van de Weert. "Als het gaat om terrorisme, extremisme en radicalisering, wisselt de interpretatie in beleid en het geheel aan uitspraken van rechters aan de lopende band."
De jurisprudentie is volgens Van de Weert nog in ontwikkeling. Na de aanslag van 11 september 2001 en de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh zijn de terrorismewetten ontworpen. "En er worden door het ministerie van Justitie nog wetten aan toegevoegd. Het is een proces van trial-and-error."
Terroristische daadZo kan het dat in Nederland voor het eerst een volgens de rechtbank rechts-extremistische aanslag op een moskee is bestempeld tot terroristische daad. 'Door op deze wijze hun rechts-extremistische en racistische gedachtegoed uit te dragen, hebben zij een grote angst teweeg gebracht', schrijft de rechtbank Overijssel in de uitspraak. 'Zowel bij de moskeegangers te Enschede in het bijzonder als bij de Nederlandse moslimgemeenschap in het algemeen.'
Kenmerk van terreur is angst zaaien. Bij een terroristische daad hoort ook een politiek motief: de Enschedeërs wilden een asielzoekerscentrum in de stad voorkomen.
VoorbeeldDat Enschede deze staatrechtelijke primeur heeft, vindt Van de Weert niet gek. Want de wet geldt vanaf 2013 en is dus relatief nieuw. "Er is voor dergelijke vormen van gewelddadig extremisme nog weinig jurisprudentie, maar er wordt een precedent gecreëerd voor toekomstige aanslagen." Ofwel: de zaak van de Enschedese brandbomgooiers kan in het strafrecht als voorbeeld gaan dienen. De rechtbank hoopt met dit vonnis bovendien op een afschrikwekkend effect.
Advocaat Robert Speijdel: "Preventie is belangrijk, maar slechts een kant aan het strafrecht." De raadsman van Jeroen B. vindt dat er nu met twee maten wordt gemeten. "Sommige mensen plegen misdrijven die je zou kunnen zien als terroristisch misdrijf, maar zij staan snel weer buiten. Denk aan de Palestijn die eind vorig jaar een Joods restaurant in Amsterdam aanviel."
SignaalTerrorismedeskundige Van de Weert herkent de kritiek. "Advocaten beroepen zich vaak op het principe gelijke monniken, gelijke kappen. Maar het OM heeft in dit geval gekeken naar de nationale veiligheid en wilde een signaal afgeven: Nederland tolereert gewelddadig extremisme niet." Terrorisme bestrijden gaat volgens Van de Weert niet alleen over het waarborgen van veiligheid, maar ook over gevoelens. In dat licht is Artikel 83a (Terroristisch oogmerk) van het wetboek van strafrecht ook een vorm van symboolpolitiek. Het beoogt het strafrecht aan te scherpen, zodat voor iedereen helder is dat misdrijven met terroristisch oogmerk tot de ernstigste strafbare feiten behoren. Van de Weert: "Als een gemeenschap zich onveilig voelt, dan worden er schuldigen aangewezen. Polarisatie is een voedingsbodem voor nog meer extremisme. De politiek anticipeert daarop met het afschrikwekkende effect van het benoemen van terroristische strafbare feiten."
Wat is dan het afschrikwekkende effect van de zaak van de brandbomgooiers? Gering, denkt advocaat Speijdel. Hij wijst op doorgaand misbruik van wiet en drank, ondanks eerdere straffen. Terrorismedeskundige Van de Weert ziet een grotere maatschappelijke betekenis. "Met deze veroordeling wordt het signaal afgegeven dat alle vormen van gewelddadig extremisme niet worden gepikt."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - foto: Annina Romita
'Sukkels'De aanslag van 27 februari 2016 op de moskee aan de Tweede Emmastraat kwam amateuristisch en onvoorbereid over. Advocaat Robert Speijdel (van Jeroen B.) sprak over stomme sukkels, die met een zatte kop twee molotovcocktails richting moskee wierpen. Er vielen ook geen gewonden. Toch kreeg de aanslag van de vijf Enschedeërs het predicaat 'terroristisch oogmerk'.
De terrorismewetgeving is vaag, vindt deskundige Annemarie van de Weert. "Als het gaat om terrorisme, extremisme en radicalisering, wisselt de interpretatie in beleid en het geheel aan uitspraken van rechters aan de lopende band."
De jurisprudentie is volgens Van de Weert nog in ontwikkeling. Na de aanslag van 11 september 2001 en de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh zijn de terrorismewetten ontworpen. "En er worden door het ministerie van Justitie nog wetten aan toegevoegd. Het is een proces van trial-and-error."
Terroristische daadZo kan het dat in Nederland voor het eerst een volgens de rechtbank rechts-extremistische aanslag op een moskee is bestempeld tot terroristische daad. 'Door op deze wijze hun rechts-extremistische en racistische gedachtegoed uit te dragen, hebben zij een grote angst teweeg gebracht', schrijft de rechtbank Overijssel in de uitspraak. 'Zowel bij de moskeegangers te Enschede in het bijzonder als bij de Nederlandse moslimgemeenschap in het algemeen.'
Kenmerk van terreur is angst zaaien. Bij een terroristische daad hoort ook een politiek motief: de Enschedeërs wilden een asielzoekerscentrum in de stad voorkomen.
VoorbeeldDat Enschede deze staatrechtelijke primeur heeft, vindt Van de Weert niet gek. Want de wet geldt vanaf 2013 en is dus relatief nieuw. "Er is voor dergelijke vormen van gewelddadig extremisme nog weinig jurisprudentie, maar er wordt een precedent gecreëerd voor toekomstige aanslagen." Ofwel: de zaak van de Enschedese brandbomgooiers kan in het strafrecht als voorbeeld gaan dienen. De rechtbank hoopt met dit vonnis bovendien op een afschrikwekkend effect.
Advocaat Robert Speijdel: "Preventie is belangrijk, maar slechts een kant aan het strafrecht." De raadsman van Jeroen B. vindt dat er nu met twee maten wordt gemeten. "Sommige mensen plegen misdrijven die je zou kunnen zien als terroristisch misdrijf, maar zij staan snel weer buiten. Denk aan de Palestijn die eind vorig jaar een Joods restaurant in Amsterdam aanviel."
SignaalTerrorismedeskundige Van de Weert herkent de kritiek. "Advocaten beroepen zich vaak op het principe gelijke monniken, gelijke kappen. Maar het OM heeft in dit geval gekeken naar de nationale veiligheid en wilde een signaal afgeven: Nederland tolereert gewelddadig extremisme niet." Terrorisme bestrijden gaat volgens Van de Weert niet alleen over het waarborgen van veiligheid, maar ook over gevoelens. In dat licht is Artikel 83a (Terroristisch oogmerk) van het wetboek van strafrecht ook een vorm van symboolpolitiek. Het beoogt het strafrecht aan te scherpen, zodat voor iedereen helder is dat misdrijven met terroristisch oogmerk tot de ernstigste strafbare feiten behoren. Van de Weert: "Als een gemeenschap zich onveilig voelt, dan worden er schuldigen aangewezen. Polarisatie is een voedingsbodem voor nog meer extremisme. De politiek anticipeert daarop met het afschrikwekkende effect van het benoemen van terroristische strafbare feiten."
Wat is dan het afschrikwekkende effect van de zaak van de brandbomgooiers? Gering, denkt advocaat Speijdel. Hij wijst op doorgaand misbruik van wiet en drank, ondanks eerdere straffen. Terrorismedeskundige Van de Weert ziet een grotere maatschappelijke betekenis. "Met deze veroordeling wordt het signaal afgegeven dat alle vormen van gewelddadig extremisme niet worden gepikt."
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede - foto: Annina Romita
Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.
Download onze app
